- Działalność gospodarcza a koniec roku
- Przedawnienie
- Koniec przedawnienia w 2022 r.
- Co zrobić przed upływem biegu przedawnienia?
Działalność gospodarcza a koniec roku
Mamy już połowę listopada. To czas, w którym niektórzy już wyczekują świąt oraz końca roku. Prowadząc działalność gospodarczą trzeba jednak uważać na zakończenie roku. Może okazać się, że w nowym roku utracimy możliwość odzyskania należności od dłużników albo przynajmniej będzie to o wiele trudniejsze.
Przedawnienie
O przedawnieniu mówimy w prawie cywilnym wtedy, gdy nasze roszczenia majątkowe (zwykle chodzi o jakiś dług pieniężny, jak np. niezapłacona faktura) mogą zostać nieuregulowane (dłużnik może uchylić się od zaspokojenia wierzyciela). Stanowi o tym art. 117 Kodeksu cywilnego. Nasz dłużnik będzie mógł zignorować wezwanie do zapłaty, a przed sądem powołać się właśnie na przedawnienie. Sąd co do zasady będzie musiał uwzględnić taki zarzut i oddali pozew. W przypadku roszczeń przeciwko konsumentom, konsument nawet nie będzie musiał zarzucać w sądzie przedawnienia – obecnie sąd z urzędu ma obowiązek sprawdzić, czy roszczenie przeciwko konsumentowi jest przedawnione, a jeżeli tak – uwzględnić przedawnienie.
Koniec przedawnienia w 2022 r.
Po zmianie przepisów Kodeksu cywilnego w 2018 r. ogólne terminy przedawnienia z art. 118 Kodeksu cywilnego wynoszą:
- 3 lata dla roszczeń związanych z działalnością gospodarczą;
- 3 lata dla roszczeń o świadczenia powtarzające się (np. czynsz, odsetki);
- 6 lat – termin podstawowy.
Co ważne, jeżeli termin przedawnienia nie jest krótszy niż 2 lata, to jego koniec przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego (sobota, 31 grudnia 2022 r.).
O ile przyjęło się, że obecnie terminy, których termin przypada w sobotę nie mogą się skończyć w sobotę ani dzień wolny od pracy – niedziela, święto (art. 115 Kodeksu cywilnego), o tyle w tym konkretnym przypadku trzeba uważać. Nawet wśród autorytetów z zakresu prawa cywilnego nie ma zgody, czy przepis przewidujący takie „przejście” końca terminu dotyczy także przedawnienia. Zdania są podzielone, a Sąd Najwyższy w zasadzie wypowiedział się w tej materii raz (przyjmując, że w przypadku roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej do obliczania końcu terminu przedawnienia stosuje się wspomniany art. 115 Kodeksu cywilnego – wyrok SN z 13.04.2007 r., III CSK 409/06)
Oznacza to, że z końcem bieżącego roku przedawnią się roszczenia związane z działalnością gospodarczą, które były wymagalne w 2019 r. (1.01. – 31.12.2019 r.).
Przedawnienie obejmie także nowsze wierzytelności, jeżeli termin przedawnienia jest krótszy. Dla przykładu, roszczenia związane z umowami sprzedaży czy umowami o świadczenie usług w ramach działalności gospodarczej przedawniają się w terminie 2 lat. W konsekwencji nieopłacone faktury za sprzedaż towarów przedawnią się co wymagalnych należności z 2020 r. (1.01. – 31.12.2020 r.).
Jakie roszczenia związane z prowadzeniem firmy przedawnią się z końcem roku 2022? Są to przede wszystkim:
- nieopłacone faktury z tytułu sprzedaży towarów z 2020 r.;
- nieopłacone faktury z tytułu świadczenia usług (ogólnie) z 2020 r.;
- należności z tytułu umowy o dzieło oddane w 2020 r. lub które miało w 2020 r. zostać oddane;
- należności z tytułu umowy zlecenia z 2020 r.;
- należności z tytułu umowy kontraktacji, gdy spełnienie świadczenia przez producenta nastąpiło w 2020 r. albo miało zostać wówczas spełnione;
- wiele roszczeń na podstawie przepisów Kodeksu morskiego co do roszczeń z 2020 r.;
- odsetki z 2019 r.;
- rekompensata za koszty odzyskiwania należności z 2019 r.;
- (co do zasady) roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji z 2019 r.;
- roszczenia związane z działalnością gospodarczą na zasadach ogólnych tj. na podstawie art. 118 k.c., jeżeli brak jest szczególnego terminu przedawnienia – z 2019 r.
Co zrobić przed upływem biegu przedawnienia?
Aby nie stracić możliwości odzyskania swoich należności, warto przerwać bieg terminu przedawnienia. Sposobów jest kilka. Przede wszystkim jest to wniesienie pozwu. Pozew można złożyć samodzielnie albo zlecić reprezentację w sprawie adwokatowi czy radcy prawnemu. Jeżeli nie zdążymy przed końcem roku, to jest szansa, że nie będziemy stratni – przedawnione wierzytelności mogą być pod pewnymi warunkami skutecznie potrącone. Warto zapamiętać, że obecnie nie przerywa (a jedynie zawiesza) biegu przedawnienia złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.