Przyczyny rozwiązania umowy mogą być wielorakie. Po części będą się one wiązały również z charakterem prawnym zawartej umowy, która może być zawarta na czas określony (np. na 3 miesiące) lub na czas nieokreślony. W tym pierwszym przypadku podstawową przyczyną rozwiązania umowy będzie upływ umówionego czasu, co w drugim przypadku z przyczyn oczywistych nie będzie miało miejsca.
Upływ terminu
Praktyka obrotu zna przypadku zawierania umów agencyjnych na czas określony. Taki charakter będzie miała przykładowo umowa, którą strony zawarły 1 marca 2012 r. na okres 5 miesięcy. W takiej sytuacji upływ tego terminu będzie wiązał się, z pewnym wyjątkiem, z rozwiązaniem umowy.
Wyjątek od zasady, że umowa terminowa ulega rozwiązaniu wraz z upływem terminu jest art. 764 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią jeżeli po upływie terminu, na który umowa była zawarta, umowa nadal jest wykonywana przez strony, poczytuje się ją za zawartą na czas nieokreślony.
Wyjątek ten może być ograniczony wolą stron. W treści umowy strony mogą bowiem stwierdzić, iż wykonywanie umowy po upływie terminu, na który została zawarta będzie miała odrębne skutki prawne.
W umowie strony mogą zastrzec, że wykonywanie umowy po upływie terminu jej obowiązywania będzie skutkowało jej przedłużeniem na jakiś okres. Tym samym skutkiem dalszego wykonywania umowy będzie dalej umowa terminowa.
Zobacz serwis: Konsument i umowy
Wypowiedzenie umowy terminowej
W przypadku umowy terminowej pojawia się również kwestia przedterminowego wypowiedzenia. Mianowicie czy strony mogą wypowiedzieć umowę zawartą na czas określony (np. na rok) przed jego upływem? Jeżeli tak, to jakie warunki muszą być spełnione?
Co do zasady umowa zawarta na określony czas powinna być przez ten czas wykonywana bez wcześniejszego wypowiadania. Świadczy o tym chociażby treść art. 7641 § 1 Kodeksu cywilnego, który co do możliwości wypowiadania odnosi się jedynie do umów zawartych na nieokreślony czas.
Niemniej jednak praktyka obrotu daje możliwość wcześniejszego wypowiedzenia także umów terminowych. Warunkiem jest jednak zawarcie odpowiedniej klauzuli w treści umowy, która będzie dawała możliwość wypowiedzenia umowy przed upływem terminu. Konieczne jest jednak określenie warunków, w jakich wypowiedzenie umowy będzie możliwe.
Klauzula uprawniająca do wcześniejszego wypowiedzenia umowy terminowej powinna wskazywać szczególne okoliczności, których nastąpienie będzie umożliwiało wypowiedzenie stosunku umownego przez jedną ze stron.
Przykładowo w ramach treści umowy strony mogą ustalić, że zleceniodawca będzie mógł wypowiedzieć umowę przed upływem jej terminu, jeżeli w danym określenie agent nie zrealizuje określonego wolumenu pozyskanych klientów.