Swoboda umów
Konstruując treść umowy powinniśmy wiedzieć, że przepisy prawa cywilnego dają nam duże pole manewru w zakresie kształtowania treści. Kodeksowe zapisy dotyczące umowy najmu, umowy o dzieło, umowy zlecenia czy też innych nie wszędzie konstruują obowiązkową treść. Bardzo często zostawiają dowolność w jej modyfikowaniu, czy nawet wyłączaniu.
Podstawową zasadą prawa zobowiązań (odnoszącego się do umów) jest zawarta w art. 353(1) Kodeksu cywilnego zasada swobody umów. Zgodnie z tym przepisem strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku prawnego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Zobacz: Na co zwrócić uwagę przy pisaniu umowy o dzieło?
Jak ustalić wynagrodzenie, czynsz, czy cenę?
Negocjując z drugą stroną treść umowy, jedną z podstawowych kwestii często będzie ustalenie nie tyle wysokości wynagrodzenia, ale raczej sposobu jego ustalenia. Sposób jego ustalenia może być rozmaity, ale powinien przede wszystkim odpowiadać specyfice łączącego nas stosunku.
Bardzo często zdarzyć się może tak, że wysokość wynagrodzenie nie jest możliwa do określenia przy samym zawieraniu umowy. Nie jest znany zakres pełny zakres obowiązków, do których będziemy zobowiązani, wysokość wynagrodzenie będzie zależała od innych wskaźników, czy cen albo chociażby od woli drugiej strony.
PRZYKŁAD NR 1: Mechanik zobowiązuje się do kontroli stanu technicznego samochodu oraz dokonania wszelkich niezbędnych napraw. Przy zawarciu umowy nie jest w stanie określić zakresu napraw, a tym bardziej kosztów części zamiennych.
PRZYKŁAD NR 2: Strony zawierają umowę najmu autokaru wraz z obsługą bez wyraźnego określenia czasu pracy kierowców oraz dystansu, jaki ma pokonać autokar. Sposób ustalenia wynagrodzenia musi uwzględniać fakt, że wynajmujący będzie musiał wypłacić pensję za przepracowany czas zatrudnianym przez siebie kierowcom, jak również to, że wynagrodzenie za najem autokaru powinno być uzależnione także od tego, czy przejechał on 200 km, czy może 2000 km.
Zobacz serwis: Umowy
Nie zawsze wynagrodzenie ryczałtowe
Tak jak wynika to z powyższych przykładów, nie zawsze wskazane będzie ustalenie wynagrodzenia ryczałtowego w umowie. Niekiedy warto zamiast samej wysokości wynagrodzenia określić sposób jej ustalenia w przyszłości.
I tak przykładowo w sytuacji umowy z mechanikiem możliwe jest do ustalenia ryczałtowe wynagrodzenie za samo dokonanie przeglądu a także wpisanie sposób ustalenia wynagrodzenia za dokonanie niezbędnych napraw poprzez nałożenie obowiązku sporządzenia kosztorysu przez mechanika i uzyskanie zgody co do niego od właściciela pojazdu.
POBIERZ WZÓR: Umowa z mechanikiem
W odniesieniu do wynajmu autokaru (przykład numer 2) ustalenie wysokości czynszu można oprzeć przykładowo na liczbie przejechanych kilometrów oraz godzinach przepracowanych przez kierowców. Oczywiście reguły określające wynagrodzenie mogą być skomplikowane. Wynajmujący może sobie zażyczyć części wynagrodzenia w wysokości ustalonej z góry oraz pozostałej części w wysokości zależnej od innych czynników (liczba kilometrów, czas pracy).
POBIERZ WZÓR: Umowa najmu autokaru wraz z obsługą
Ustalenie ceny przy sprzedaży
Podobne pole swobody cechuje także umowę sprzedaży, gdzie cena nie musi być określona wprost. W tej kwestii należy jednak pamiętać o tym, że samo wskazanie choćby podstaw do ustalenia ceny w przyszłości musi być. Inaczej taka umowa nie będzie zakwalifikowana jako umowa sprzedaży.
Zgodnie z art. 536 Kodeksu cywilnego cenę można określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia. Same podstawy ustalenia nie muszą istnieć w chwili zawarcia umowy ale mogą powstać dopiero w przyszłości.
Cena może być określona za pomocą określonych klauzul: „według ceny giełdowej”, „według ceny rynkowej”. Ważne jest jednak wskazanie czasu i miejsca ustalenia ceny zgodnie z powyższymi klauzulami. Ceny rynkowe, jak i giełdowe ulegają wahaniom, mogą być również odmienne na różnych rynkach.