Jeżeli ustawa wymaga dla zawarcia umowy formy pisemnej, to nie jest wystarczające wysłanie jej treści wraz z podpisem za pomocą faksu. W takiej sytuacji przesłanie treści oświadczenia woli spełnia jedynie warunki uprawdopodobnienia za pomocą pisma, że dana czynność została rzeczywiście dokonana. Nie oznacza to jednak, że będzie ona ważna.
Zawarcie umowy nie musi się odbywać przy równoczesnej obecności obu stron. Dopuszczalne jest dokonanie tego na odległość. W takiej sytuacji należy jednak pamiętać, że wymóg zachowania formy pisemnej sprawia, że strony muszą spełnić określone wymagania.
Zobacz: Jakie są skutki odstąpienia od umowy?
Własnoręczny podpis
Co do zasady czynność prawna może być sporządzona w dowolnej formie, w tym także w formie ustnej. Jednak część przepisów prawa cywilnego przewiduje dla poszczególnych czynności wymóg, by były one sporządzone w formie pisemnej.
Zgodnie z art. 720 ust. 2 Kodeksu cywilnego jeżeli umowa pożyczki przekracza wartość pięciuset złotych, powinna być ona stwierdzona pismem.
W takiej sytuacji koniecznie będzie sporządzenie całej umowy nie tylko na piśmie, lecz również istotne będzie zaopatrzenie jej w podpis.
Sama treść oświadczenia może być spisana w dowolny sposób (np. na komputerze). Inaczej jest jednak z podpisem, który musi być złożony własnoręcznie. Jest to minimalny oraz konieczny warunek. Zgodnie z art. 78 ust. 1 Kodeksu cywilnego do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarczy złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.
Zobacz również serwis: Umowy
Faks nie daje możliwości przesłania oświadczenia woli z własnoręcznym podpisem, lecz z jego kopią. W związku z tym przesłanie faksu nie jest tożsame z zachowaniem wymogu formy pisemnej.
Skutki braku formy
Niedochowanie wymogu formy pisemnej może mieć różnorakie skutki. Jeżeli ustawa przewiduje rygor nieważności, wtedy też czynność taka nie będzie wywierać skutków prawnych.
Pełnomocnictwo ogólne udzielone za pomocą faksu będzie nieważne, co wynika z art. 99 ust. 2 Kodeksu cywilnego.
W innych sytuacjach niedochowanie formy może spowodować, iż brak będzie możliwości przeprowadzenia dowodu ze świadków, czy przesłuchania stron na okoliczność dokonania określonej czynności. Takie skutki będą zawsze wtedy, gdy forma pisemna nie jest zastrzeżone pod rygorem nieważności całej czynności lub poszczególnych jej skutków. Wynika to z art. 74 Kodeksu cywilnego
Jan udzielił pożyczki sąsiadowi w kwocie powyżej 500 zł, a umowa nie została sporządzona na piśmie. W przypadku, gdy sąsiad wyprze się tego faktu, Jan nie będzie mógł się powołać na zeznania świadków, co wynika z niedopełnienia obowiązków zawartego w art. 720 ust. 2 oraz art. 74 ust. 1 Kodeksu cywilnego.
Zobacz serwis: W sądzie
Podstawy prawne:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93 z późn. zm.).