Należy zwrócić uwagę, iż przepisów o sprzedaży na raty nie stosuje się, jeżeli kupujący nabywa rzecz w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.
Charakterystyka
Sprzedaż na raty charakteryzuje się następującemu cechami, mianowicie:
- kupującym musi być osoba fizyczna,
- sprzedawca musi być profesjonalistą, który zawiera umowę sprzedaży na raty w zakresie prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa,
- przedmiotem sprzedaży musi być rzecz ruchoma,
- spełnienie świadczenia przez kupującego powinno być rozłożone w czasie co oznacza, iż cena jest płacona w ratach,
- sprzedawca swoje świadczenie powinien spełnić przed spełnieniem świadczenia wzajemnego, oznacza to, iż rzecz powinna być wydana kupującemu przed zapłatą całości ceny.
Jeżeli wszystkie powyżej wspomniane okoliczności zaistnieją to mamy do czynienia z umową sprzedaży na raty, nawet w przypadku, gdy kupujący wystawił weksel na zabezpieczenie lub pokrycie ceny kupna.
Cena
Cena w przypadku tego rodzaju umowy jest płacona w ratach i nie ma znaczenia na ile rat jest rozłożona. Nie ma przeszkód, aby kupujący zapłacił ratę przed terminem płatności. W takiej sytuacji kupujący jest uprawniony do odliczenia kwoty odsetek należnych wierzycielowi, która odpowiada wysokości stopy procentowej obowiązującej dla danego rodzaju kredytów NBP.
Roszczenie o zapłatę ceny przedawnia się z upływem 2 lat, pamiętać jednak należy, iż każdą z rat należy traktować jak odrębne świadczenie, zatem termin przedawnienia biegnie dla każdej raty oddzielenie od dnia jej wymagalności.
Zastrzeżenie wymagalności ceny
Strony w umowie sprzedaży na raty mogą zastrzec na wypadek opóźnienia w spłacaniu rat natychmiastową wymagalność nieuiszczonej ceny. Takie zastrzeżenie w umowie w razie opóźnienia w spłacaniu rat spowoduje, iż cała należność z tytułu ceny stanie się wymagalna, przy czym mowa tu o części ceny jeszcze nieuiszczonej.
Kupujący nabył na raty telewizor za cenę 1000 złotych płatną w pięciu ratach po 200 zł. Kupujący zapłacił już trzy raty, czyli łącznie 600 złotych,. Z zapłatą czwartej raty kupując opóźnia się, co spowodowało, że cała pozostała do zapłaty kwota, czyli 400 złotych stałą się natychmiast wymagalna.
Zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności jest skuteczne:
- Zostało uczynione na piśmie
- Zostało wprowadzone do umowy najpóźniej chwili jej zawarcia
- Kupujący jest w zwłoce
- Zwłoka kupującego dotyczy zapłaty, co najmniej dwóch rat
- Łączna suma zaległych rat jest większa niż 1/5 umówionej ceny
Prawo do odstąpienia od umowy przez sprzedawcę
Sprzedawca ma prawo do odstąpienia od umowy z powodu niezapłacenia przez kupującego ceny, jeżeli kupujący jest w zwłoce z zapłatą dwóch rat, a łączna suma zaległych rat jest wyższa niż 1/5 umówionej ceny.
Sprzedawca jest uprawniony do odstąpienia od umowy, jeżeli powyższe okoliczności zachodzą łącznie. Jednak wykonanie prawa odstąpienia przez sprzedawcę uzależnione jest od wcześniejszego wezwania kupującego do zapłaty zaległości z wyznaczeniem odpowiedniego terminu i wskazaniem, iż w razie bezskutecznego upływy terminu sprzedawca będzie uprawiony do odstąpienia od umowy.
Odpowiedzialność sprzedawcy
Sprzedawca ponosi odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej na raty. Odpowiedzialność ta może zostać przez umowę wyłączona lub ograniczoną, ale tylko w przypadkach przewidzianych przez przepisy szczególne.
Sprzedaż kredytowa
Przepisz regulujące sprzedaż na raty mają odpowiednie zastosowanie do tzw. sprzedaży kredytowej. Ma ona miejsce, gdy rzecz zostaje sprzedana osobie fizycznej korzystającej z kredytu udzielonego na ten cel przez bank, przy czym kredyt ma być spłacany ratami a rzecz została wydana kupującemu przed całkowitą spłatą kredytu. Bank, który udzielił kredytu ma ustawowe prawo zastawu na rzeczy sprzedanej, dopóki rzecz znajduje się u kupującego.