Umowa sprzedaży to jedna z powszechniej zawieranych umów w życiu codziennym. W zależności od sytuacji możemy mieć do czynienia z umową sprzedaży konsumenckiej lub też ze zwykłą umową sprzedaży. W pierwszym przypadku każdy konsument zawierający umowę jest chroniony bezwzględnymi przepisami prawa, których sprzedawca nie jest w stanie wyłączyć. Dzięki temu możemy być pewni, że niezależnie od treści umowy będziemy mogli reklamować kupioną rzecz, jeżeli się okaże wadliwa.
Trochę inaczej jest przy zwykłej sprzedaży, która cechuje się znaczną możliwością modyfikacji treści stosunku prawnego łączącego sprzedawcę i kupującego. Wśród możliwych modyfikacji znajdują się także przepisy dotyczące rękojmi za wady sprzedanej rzeczy, które mogą być ograniczone, a nawet wyłączone. Zanim zatem zawrzemy umowę ze sprzedawcą warto sprawdzić, czy w którejś części umowy nie znajduje się zapis brzmiący mniej więcej tak: „Strony wyłączają przepisy dotyczące rękojmi za wady”.
Zobacz serwis: Reklamacje
Wyłączenie rękojmi
Dlaczego to takie ważne? Rękojmia oznacza, że kupujący będzie miał określone roszczenia wobec sprzedawcy, jeżeli sprzedana rzecz będzie miała wady. Zgodnie z art. 560 § 1 Kodeksu cywilnego będzie mógł nawet odstąpić od umowy albo żądać obniżenia ceny.
Wagę wyłączenia rękojmi można prześledzić na przykładzie.
X kupił od Y samochód. Obie strony działały jako osoby prywatne. W treści umowy w paragrafie § 5 została zawarta klauzula wyłączająca rękojmię za wady. X bez czytania umowy ją podpisał. Po pewnym czasie okazało się, że kupiony samochód ma uszkodzony silnik, którego naprawa wymagać będzie od kupującego dodatkowych i do tego znacznych nakładów. Kupujący zażądał od sprzedawcy pokrycia kosztów naprawy. Ten jednak powołał się na wyłączenie rękojmi i odmówił żądaniu.
Jak przeciwdziałać wyłączeniu?
Możliwość wyłączenia rękojmi nie budzi wątpliwości (art. 558 Kodeksu cywilnego). Nie oznacza to jednak, że wyłączenie rękojmi jest tutaj ostateczne i oznacza brak możliwości dochodzenia roszczeń. Zgodnie bowiem z art. 558 § 2 Kodeksu cywilnego wyłączenie czy ograniczenie rękojmi będzie bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wady przez kupującym.
Taka możliwość będzie jednak wymagała udowodnienia przez kupującego. To na nim będzie spoczywał obowiązek udowodnienia, że kupujący miał wiedzę o istnieniu wad i tę wiedzę zataił przed kupującym. Taka wiedza może wynikać m.in. z opinii biegłego, który stwierdzi, iż nie ma możliwości, by sprzedawca używając przedmiotu sprzedaży przed jego zbyciem nie miał świadomości istnienia wad.
Drugą możliwością jest skorzystanie z przepisów dotyczących odpowiedzialności kontraktowej. Sprzedaż wadliwej rzeczy będzie bowiem nieprawidłowym wykonaniem umowy, a kupujący będzie mógł dochodzić naprawy szkód tym związanych (zwykle będzie to różnica wartości spowodowana przez wady).
Zobacz serwis: Wzory umów