Przepisy konsumenckie
Przepisy prawa konsumenckiego, a w głównie ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, regulują sytuację kiedy zakupiona od przedsiębiorcy rzecz okaże się wadliwa. W takiej sytuacji, w przypadku sprzedaży konsumenckiej, mamy do czynienia z niezgodnością towaru z umową. Przepisy wskazanej ustawy regulują dokładnie terminy składania reklamacji, możliwe żądania a także prawo do odstąpienia od umowy.
Kupno od osoby prywatnej
Inaczej będą jednak wyglądały nasze uprawnienia w sytuacji, gdy kupno rzeczy nastąpiło od osoby prywatnej. W przypadku transakcji między dwoma osobami prywatnymi, nie ma bowiem mowy o zastosowaniu przepisów prawa konsumenckiego. Te stosuje się jedynie do sytuacji w której występuje konsument (osoba prywatna) oraz przedsiębiorca (właściciel sklepu).
Wielu z kupujących nie ma jednak pojęcia jakie prawa przysługują w przypadku zawierania prywatnych umów sprzedaży. Najczęściej podstawową reakcją jest oddanie (odesłanie) towaru do sprzedawcy z żądaniem zakupu. Przeważnie też reakcją sprzedawcy jest zwrot (ponowne przesłanie) towaru kupującego z odmową zwrotu pieniędzy.
Zamiast wzajemnego „przerzucania się” towarem warto dowiedzieć się najpierw czegoś na temat praw, jakie przysługują nam w takiej sytuacji.
Zobacz: Zastrzeżenie prawa własności sprzedanej rzeczy
Rękojmia
A przepisy w tej mierze są dosyć korzystne dla kupującego. W części można je uznać nawet za korzystniejszą ochronę, niż ta, która przysługuje konsumentom. W przypadku umowy sprzedaży zawieranej między prywatnymi osobami, zastosowanie będą miały przepisy dotyczącej rękojmi za wady fizyczne i prawne (art. 556 i następne Kodeksu cywilnego).
Przy sprzedaży konsumenckiej przepisy dotyczące rękojmi są wyłączone.
Niezależnie od tego zastosowanie mogą mieć przepisy dotyczące odpowiedzialności za nienależyte wykonanie umowy (art. 471 i następne Kodeksu cywilnego). Możliwość kumulacji tych roszczeń (z rękojmi i odpowiedzialności kontraktowej) dopuszcza Sąd Najwyższy (wyr. SN z 25 sierpnia 2004 r. o sygn. IV CK 601/03).
Niezależnie od powyższego większe możliwości daje jednak rękojmia, z uwagi na treść art. 560 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią w przypadku wady fizycznej kupujący może bowiem odstąpić od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie wady usunie lub rzecz wymieni.
Zobacz: Jak korzystać z uprawnień z rękojmi?
Jest to potężne uprawnienie kupującego. Odstąpienie oznacza bowiem, że umowa uznana jest za niebyłą, a strony powinny zwrócić sobie wzajemne świadczenie. Przekładając to na praktykę kupujący powinien skierować do sprzedawcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy na podstawie art. 560 KC w związku z art. 556 KC. W oświadczeniu tym wyraźnie wskazać, iż odstępuje od umowy oraz żąda zwrotu zapłaconej ceny. Jednocześnie trzeba poinformować, iż wadliwa rzecz została przesłana na adres sprzedawcy.
Odstąpienie od umowy jest czynnością jednostronną. Nie jest więc potrzebna „zgoda” sprzedawcy. Stwierdzenie sprzedawcy, iż nie godzi się na odstąpienie nie ma więc prawnego znaczenia. Sprzedawca może jednak uniknąć odstąpienia na podstawie rękojmi, jeżeli niezwłocznie usunie wadę lub wymieni wadliwą rzecz.