Do jakich umów?
Rękojmia za wady fizyczne i prawne sprzedanej rzeczy to zakres specjalnych uprawnień, jakie przysługują kupującemu wobec sprzedawcy. Kwestie te zostały uregulowane w przepisach Kodeksu cywilnego (art. 556 – 576). Co jednak istotne mają zastosowanie do umów sprzedaży zawieranych poza obrotem konsumenckim. W przypadku umów zawieranych przez konsumenta w miejsce tych postanowień stosowane będą przepisy ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.
Przepisy o rękojmi będą miał zatem zastosowanie w umowach sprzedaży zawieranych między dwiema prywatnymi osobami (np. przy sprzedaży na portalu aukcyjnym), czy też między dwoma przedsiębiorcami.
Zobacz: Rękojmia, niezgodność towaru z umową, a gwarancja
Rękojmia
Uprawnienia z tytułu rękojmi wynikają z mocy ustawy i są stosowane do każdej umowy sprzedaży. Nie oznacza to jednak, że strony nie mogą odpowiedzialności tej modyfikować. Zgodnie bowiem z art. 558 Kodeksu cywilnego strony mocą umowy mogą taką odpowiedzialność wyłączyć, ograniczyć lub rozszerzyć. Stanowi to znaczną różnice w porównaniu do sprzedaży konsumenckiej, której regulacje nie mogą być modyfikowane przez strony (takie rozwiązanie podyktowane jest potrzebą ochrony konsumentów).
POBIERZ WZÓR: Umowa sprzedaży
Dlaczego rękojmia jest ważna?
Uprawnienia z rękojmi mają istotne znaczenie dla kupującego. Ich zastosowanie jest możliwe w sytuacji, gdy sprzedana rzecz ma wady fizyczne lub wady prawne. Zgodnie z art. 556 Kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny, jeżeli wady sprzedanej rzeczy mają wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność. Odpowiedzialność istnieje także wtedy, gdy sprzedana rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewniał kupującego sprzedawca.
Telewizor sprzedawany przez sprzedawcę zużywa więcej prądu, niż deklarował sprzedawca.
Przepisy o rękojmi dają kupującemu dostateczne narzędzie do wyegzekwowania swoich praw. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi jest bowiem niezależna od winy. Innymi słowy odpowiada on niezależnie od tego czy ponosi winę. Nie może zatem tłumaczyć się, iż nie ponosi winy za zaistniałe wady.
Należy jednak pamiętać, że sprzedawca odpowiada jedynie za wady, które tkwiły w rzeczy jeszcze przejściem niebezpieczeństwa na kupującego (przeważnie przed wydaniem rzeczy).
Uprawnienia przy rękojmi
Arsenał roszczeń, jakimi dysponuje kupujący przy okazji rękojmi jest dość szeroki. Przede wszystkim jednak zgodnie z art. 560 Kodeksu cywilnego może on odstąpić od umowy lub też żądać obniżenia ceny. Odstąpienie nie będzie jednak możliwe, jeżeli sprzedawca niezwłocznie rzecz naprawi lub wymieni. Wyraźnie widać, że w takiej sytuacji uprawnienie do odstąpienia od umowy pełni rolę straszaka, która ma mobilizować sprzedawcę do przywrócenia stanu zgodnego z umową.
Zobacz: Reklamacja przy wadach za mieszkanie
Rękojmia a odpowiedzialność kontraktowa
O roli rękojmi można się przekonać porównując uprawnienia z rękojmi oraz przepisy dotyczące odpowiedzialności kontraktowej (czyli odpowiedzialności za nieprawidłowe wykonanie umowy). Warto bowiem pamiętać o tym, że to nie jest to samo (por. wyrok Sądu Apelacyjnego z Katowic z dnia 5 marca 2009 r. o sygn. V ACa 484/08).
X kupił nieruchomość zabudowaną od Y. Po objęciu w posiadanie okazało się, że budynek ma wady konstrukcyjne. W związku z tym X postanowił odstąpić od umowy na podstawie przepisów o rękojmi. W takiej sytuacji sprzedawca nie może zwolnić się od odpowiedzialności wykazując swój brak winy. J