W relacjach przedsiębiorcy i konsumenta – jak we wszystkich innych – nieuniknione są spory. Nie muszą one wynikać ze złej woli którejś ze stron. Często do sporu dochodzi ze względu na odmienną ocenę faktów – na przykład jaką wadę należy uznać za istotną.
Jeżeli strony nie mogą się porozumieć, sprawa na ogół trafia do sądu powszechnego, co wiąże się z dużymi kosztami i stratą czasu. W przypadku relacji przedsiębiorca – konsument, alternatywę stanowi mediacja Inspekcji Handlowej (IH) lub polubowny sąd konsumencki.
Mediacja jest postępowaniem zmierzającym do polubownego rozwiązania sprawy. Biorą w niej udział konsument i przedsiębiorca – jako strony oraz mediator Inspekcji Handlowej. Ułatwia on rzeczową dyskusję, nie przedstawiając jednak propozycji rozwiązań. Ostateczne rozwiązanie problemu zależy zatem tylko i wyłącznie od stron.
Mediację IH wszczyna na wniosek konsumenta lub z urzędu, jeżeli wymaga tego interes słabszego uczestnika rynku.
Na taki sposób bezpłatnego załatwienia sporu przedsiębiorca musi się zgodzić. W przypadku mediacji należy liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów opinii o jakości produktu lub usługi, sporządzonej na swoje zlecenie.
Pani Karolina prowadzi butik z ubraniami i butami. Jedna z klientek chciała zwrócić kupioną przed tygodniem sukienkę, ponieważ – jak twierdziła – sprzedawczyni nie poinformowała jej, że nie należy jej prać z innymi rzeczami. Sukienka zafarbowała i konsumentka zażądała zwrotu pieniędzy oraz zapłaty za inne zniszczone w praniu ubrania. Pani Karolinie trudno było rozmawiać z konsumentką, która do sprawy podchodziła bardzo emocjonalnie. Jednakże w obecności mediatorki, na spokojnie, panie zdołały dojść do porozumienia i pani Karolina nie straciła klientki.
Zobacz również serwis: Prawa konsumenta
Jeżeli mediacja nie przyniesie rezultatu, o rozstrzygnięcie sporu można zwrócić się do sądu polubownego. Obecnie przy Wojewódzkich Inspektoratach Inspekcji Handlowej istnieje 16 stałych polubownych sądów konsumenckich (SPSK) oraz 15 ośrodków zamiejscowych na terenie całego kraju. Rozpatrują spory o prawa majątkowe, które powstały w wyniku umów sprzedaży produktów i świadczenia usług konsumentom.
Postępowanie przed SPSK nie wiąże się z kosztami. Wyrok takiego sądu i ugoda przed nim zawarta mają moc równą wyrokowi sądu powszechnego i ugodzie zawartej przed takim sądem. Od jego decyzji nie przysługuje odwołanie. Strona niezadowolona może jednak zażądać uchylenia wyroku, a następnie złożyć skargę do sądu powszechnego.
Przykład 5.b. Pan Jarosław montował u jednego z klientów armaturę. Problemem była zbyt duża wanna, którą ostatecznie trzeba było zamontować w ten sposób, że w wybranym miejscu łazienki nie mieściła się już duża pralka automatyczna. Pan Jarosław był gotów obniżyć cenę usługi. Klient stwierdził jednak, że wada jest istotna i zażądał odstąpienia od umowy. Obaj panowie po wielu jałowych wymianach zdań postanowili oddać sprawę do sądu polubownego.
Więcej informacji na temat postępowania przed SPSK oraz adresy sądów dostępnych jest na stronie internetowej UOKiK. Tam można znaleźć między innymi opis procedury krok po kroku.
Spod jurysdykcji SPSK wyłączone są sprawy dotyczące między innymi banków oraz ubezpieczycieli. W zakresie usług bankowych można odwołać się do Arbitra Bankowego przy Związku Banków Polskich, w przypadku ubezpieczeń – do sądu polubownego przy Rzeczniku Ubezpieczonych. Jurysdykcji SPSK nie podlegają również przedsiębiorcy świadczący usługi pocztowe, telekomunikacyjne, informatyczne, naukowo-badawcze, edukacyjne, a także pośrednicy finansowi i producenci paliw.
Zobacz również: Mediacje konsumenckie
Tekst pochodzi z poradnika: "Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców" wydanego przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.