Zasady te najczęściej są wyjaśniane na następującym przykładzie:
Pan A wchodzi do sklepu i kupuje kapelusz. Płaci oznaczoną cenę i wychodzi z kapeluszem.
Sprawa ta jest na pozór bardzo prosta, ale nie dla niemieckiego prawnika. W tym przypadku prawnie wygląda to następująco:
Pan A zobowiązuje się na początku na podstawie umowy sprzedaży do zapłacenia ceny i odbioru kapelusza. Sprzedawca zobowiązuje się do przeniesienia własności kapelusza na pana A.
Umowa kupna jest już zawarta , jeżeli te dwa wzajemne zobowiązania zostały przez strony umowy ustalone.
§ 433 ust. 1 BGB brzmi: Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązany jest, kupującemu wydać rzecz i własność na niej na niego przenieść. Sprzedawca ma kupującemu przenieść rzecz bez wad fizycznych i prawnych. § 433 ust. 2 BGB brzmi: Kupujący jest zobowiązany zapłacić sprzedawcy ustaloną cenę i kupioną rzecz odebrać. Ale nie oznacza to jeszcze, że pan A nabył własność kapelusza. Jest to konsekwencją obowiązującej zasady rozdziału. Aby tą własność nabyć potrzebne jest rzeczowe wykonanie umowy.
To rzeczowe wykonanie umowy regulują nie przepisy dotyczące zobowiązań a przepisy prawa rzeczowego., w tym wypadku § 929 BGB. Następuje to przez to, że sprzedawca wręcza kapelusz panu A i strony są zgodne co do przejścia własności na pana A i odwrotnie pan A wręcza sprzedawcy pieniądze i przenosi ich własność na sprzedawcę.
Przy sprzedaży rzeczy ruchomej zawierane są trzy umowy Rechtsgeschäft):
- umowę sprzedaży na podstawie § 433 BGB, jako zobowiązanie;
- rzeczową umowę odnośnie sprzedanej rzeczy i
- rzeczową umowę odnośnie pieniędzy.
§ 929 BGB stanowi, że do przeniesienia własności rzeczy ruchomej wymagane jest wręczenie rzeczy przez właściciela (ustawa nie używa już pojęcia „ sprzedawca”) nabywcy (ustawa nie używa także już pojęcia „kupujący”) i ich jedność odnośnie przeniesienia własności. Jeżeli nabywca posiada już rzecz, to wystarczy jedność na przeniesienie własności.
Naturalnie te zasady przy kupowaniu kapelusza czy innych drobnych rzeczy nie odgrywaj większej roli. Ale inaczej wygląda ta sprawa przy zakupie np. drogiego jachtu. § 446 BGB stanowi, że sprzedawca ponosi ryzyko przypadkowego zaginięcia albo pogorszenia rzeczy do chwili wydania jej nabywcy. Jeżeli za tym kupiony już jacht ulegnie przypadkowemu uszkodzeniu przed wydaniem jego kupującemu, to ryzyko uszkodzenia ponosi sprzedający.
Zobacz również: Umowa sprzedaży nieruchomości na prawie niemieckim
Zasada abstrakcyjności
Zasada abstrakcyjności oznacza , że ważność czynności prawnej zobowiązującej ( umowa sprzedaży) i ważność abstrakcyjnej czynności rozporządzającej (przeniesienie własności) są od siebie niezależne. Nieważność jednej nie pociąga za sobą nieważności drugiej czynności prawnej.
Przykład: Pan A uchyla się z powodu błędu skutecznie od umowy sprzedaży. Pomimo to pozostaje nadal właścicielem kapelusza. W takich przypadkach stosuje się przepisy o niesłusznym wzbogaceniu, które umożliwiają przywrócenie stanu poprzedniego.
§ 812 BGB (podobnie jak art. 405 KC ) stanowi, że osoba , która otrzymała świadczenie kosztem innej osoby bez podstawy prawnej, zobowiązana jest do jej wydania.
Jeżeli nieważność umowy sprzedaży powodowałaby nieważność czynności rozporządzającej, to właściciel mógłby żądać jej wydania na podstawie § 985 BGB, który odpowiada art.222 § 1 KC.
Pomimo tych podobnych skutków zasada abstrakcyjności służy pewności obrotu handlowego. Pan A może sprzedać jako właściciel kapelusz osobie trzeciej, która nie musi działać w dobrej wierze w sensie § 932 BGB (art. 169 § 1 KC). Problem ten (dobra wiara) tutaj w ogóle nie powstaje , ponieważ pan A jest właścicielem. Zasada powyższa odgrywa też rolę przy ciężarze dowodu.
Zobacz również serwis: Umowy