Kto może wnieść powództwo
Powództwo może wnieść każdy, kto według oferty pozwanego mógłby zawrzeć z nim umowę zawierającą postanowienie, którego uznania za niedozwolone żąda się pozwem. Powództwo może wytoczyć także organizacja społeczna, do której zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów oraz Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Uprawnionym do złożenia pozwu w tej sprawie jest również zagraniczna organizacja wpisana na listę organizacji uprawnionych w państwach Unii Europejskiej do wszczęcia postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, opublikowaną w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich, jeżeli cel jej działania uzasadnia wystąpienie przez nią z takim żądaniem dotyczącym wzorców umów stosowanych w Polsce, zagrażających interesom konsumentów w państwie członkowskim, w którym organizacja ta ma swoją siedzibę.
Z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również jeśli pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło 6 miesięcy.
Uwzględnienie powództwa
W razie uwzględnienia powództwa sąd zakazuje wykorzystywania uznanych za niedozwolone postanowień umownych oraz zarządza publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Odpis prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo zostaje przesłany Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który prowadzi na tej podstawie rejestr klauzul niedozwolonych. Jest on jawny.
Klauzule w umowie
W przypadku gdy umowa z przedsiębiorcą została już podpisana i zawierała ona niedozwolone postanowienia umowne, to klauzule te nie wiążą stron z mocy prawa. Może się zdarzyć również i tak, że nawet w obliczu silnej argumentacji konsumenta, przedsiębiorca będzie uparty i nadal nie przychyli się do stanowiska kupującego i nie uchyli kwestionowanych postanowień.
Gdy umowa lub regulamin zawiera niedozwolone klauzule
Jeśli umowa lub regulamin zawiera niekorzystne nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem klauzule sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco godzącymi w prawa konsumenta, ma on prawo:
• zwrócić się do przedsiębiorcy o usunięcie spornej klauzuli z umowy;
• zwrócić się do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie, czy wskazane przez niego zapisy w umowie nie stanowią klauzul niedozwolonych;
• gdy przedsiębiorca nie usunie klauzuli, wnieść pozew do sądu o ustalenie, że określone zapisy w umowie nie wiążą konsumenta.