Badania Instytutu Turystyki potwierdzają, że Polacy coraz chętniej odbywają podróże zagraniczne. Według raportu IT - "Krajowe i zagraniczne wyjazdy Polaków w 2008 roku" pomimo recesji obserwowanej praktycznie od połowy zeszłego roku odnotowano ponad 50 mln wyjazdów Polaków za granicę, co stanowi wzrost o 5,6% w stosunku do roku 2007. Wśród tylu osób przekraczających granicę Polski w 2008 roku aż 7,6 mln stanowili turyści (o 700 tys. więcej niż w roku poprzednim).
Wśród ponad 26 tys. skarg zarejestrowanych w ubiegłym roku przez Sieć Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net), której członkiem jest również ECK Polska, ponad 16% przypadków dotyczyło kłopotów z przewoźnikiem i bagażem (rok wcześniej było to 20%). W porównaniu z rokiem 2007 aż dwukrotnie - z 4% do 8% - wzrosła liczba skarg związanych ze świadczeniami typu timeshare i "kluby wakacyjne". Do Europejskiego Centrum Konsumenckiego w Polsce wpłynęło 1 045 skarg w 2008 roku, z czego 25% dotyczyło naruszenia praw pasażera, a 20% problemów z bagażem. Statystyczny szczyt skarg "turystycznych" wpływających do ECK Polska przypada po wakacjach.
Znajomość przysługujących praw i świadome z nich korzystanie może pomóc w uniknięciu stresujących sytuacji i niepotrzebnych problemów, a tym samym sprawić, że urlop będzie jeszcze bardziej udany.
W razie nieprzewidzianych sytuacji i problemów turysta-konsument, jako słabszy uczestnik rynku może zwrócić się do odpowiednich instytucji zajmujących się ochroną jego praw i interesów:
1. gdy zagraniczne biuro podróży nie odpowie na reklamację, gdy reklamacja zagubionego lub zniszczonego przez europejskie linie lotnicze bagażu nie przyniosła skutku lub zagraniczny przedsiębiorca nie wywiązał się z umowy wynajmu samochodu - w dochodzeniu praw i roszczeń konsumentów wspiera Europejskie Centrum Konsumenckie, www.konsument.gov.pl;
2. gdy lot jest opóźniony, odwołany lub odmówiono przyjęcia na pokład - poszkodowanym pasażerom pomocy udzieli Komisja Ochrony Praw Pasażerów przy Urzędzie Lotnictwa Cywilnego, www.ulc.gov.pl;
3. gdy działające w Polsce biuro podróży nie odpowiada na reklamację dłużej niż 30 dni - o skontrolowanie przedsiębiorcy można zwrócić się do wojewódzkiego urzędu marszałkowskiego właściwego dla miejsca siedziby przedsiębiorcy;
4. gdy spór dotyczy krajowego biura podróży - porady i pomocy prawnej udzielą Rzecznicy Konsumentów i organizacje konsumenckie.
DEKALOG MĄDREGO KONSUMENTA PRZED URLOPEM:
I. Umowę zawieraj najlepiej na piśmie i przeczytaj uważnie, co podpisujesz
Jeżeli jedynym potwierdzeniem zawarcia umowy jest dowód zapłaty, postaraj się o foldery, ulotki, katalogi z opisem wycieczki. Zwróć też uwagę na zapisy o możliwości zmiany ceny przez biuro.
Jeśli zawarłeś umowę przez Internet - zapisz ją na swoim komputerze wraz z emailami.
II. Sprawdź na mapie położenie miejscowości i adres hotelu
Określenie "w pobliżu miasta/plaży" może oznaczać dystans 2km, a kusząco brzmiący "apartament z park view" to pokój z oknami wychodzącymi na parking.
III. Zwróć uwagę na standaryzację
Standard zakwaterowania jest określany według przepisów miejsca pobytu, dlatego 3*** w Hiszpanii nie muszą równać się 3*** we Włoszech. Jakość pokoi, wyżywienia, dodatkowe atrakcje i ewentualne dodatkowe odpłatności warto sprawdzić np. na stronie www hotelu.
IV. Zadbaj o ubezpieczenie
Sprawdź zasady i zakres ubezpieczenia (np. do jakiej wysokości świadczeń upoważnia). Pamiętaj o Europejskiej Karcie Ubezpieczenia Zdrowotnego z NFZ i dowiedz się jak z niej korzystać.
V. Telefony kontaktowe miej zawsze pod ręką
Zapisz nazwisko i kontakt do rezydenta twojego biura podróży. Numery telefonów i adresy do ambasady lub konsulatu także mogą okazać się przydatne.
VI. Sprawdź przewoźnika, pytaj o prawa pasażera
Przewoźnicy spoza Unii nie zawsze podlegają europejskim przepisom chroniącym pasażerów (przewoźnik z "czarnej listy" ma zakaz przewozów w ramach Wspólnoty). W razie problemów (np. opóźnienia, odwołania lotu) linie lotnicze zobowiązane są udzielić Ci informacji o Twoich prawach.
VII. Spakuj rozsądnie i oznacz bagaż
Do podręcznego bagażu nie pakuj m.in. ostrych przedmiotów, płynów powyżej 100 ml, żeli, aerozoli. Sprawdź w regulaminie przewoźnika, za jakie przedmioty nie ponosi odpowiedzialności (np. aparaty, perfumy). Na torbach i walizkach umieść przywieszki z nazwiskiem i adresem.
VIII. Reaguj na bieżąco
Uszkodzony lub opóźniony bagaż - wypełnij na lotnisku protokół nieprawidłowości bagażowej tzw. PIR i zachowaj jego kopię, następnie złóż reklamację w terminie;
Hotel inny niż w ofercie - zbieraj dokumentację (np. pisemne potwierdzenia od rezydenta);
Bankomat nie wydał pieniędzy, ale obciąży konto - zapisz dane bankomatu i zachowaj potwierdzenie, a reklamację złóż do banku, który wydał kartę;
Kupujesz produkt z gwarancją - sprawdź czy serwis gwarancyjny jest dostępny w Twoim kraju.
IX. Zasięgnij informacji jak złożyć reklamację sprawnie i skutecznie
Wycieczka last minute i bilet kupiony w Internecie to pełnowartościowe oferty i również podlegają reklamacji - poszukaj wzorów (np. na stronach organizacji konsumenckich), pomocniczo skorzystaj z Tabeli Frankfurckiej, która ułatwi zdefiniowanie roszczenia wobec biura podróży lub przewoźnika.
X. Pamiętaj, kto może doradzić i pomóc w dochodzeniu roszczeń
Europejskie Centrum Konsumenckie, gdy zagraniczne biuro podróży nie odpowie na reklamację;
Urząd Lotnictwa Cywilnego, gdy lot jest opóźniony, odwołany, odmówiono przyjęcia na pokład;
wojewódzki urząd marszałkowski - kontrola biura podróży, gdy nie otrzymałeś odpowiedzi na reklamację dłużej niż 30 dni;
rzecznik konsumentów w przypadku sporu z krajowym biurem podróży.
UOKIK