Koniec aukcji
Z chwilą zakończenia aukcji pomiędzy stronami dochodzi do zawarcia wiążącej umowy kupna-sprzedaży. W takiej sytuacji po stronie kupującego zachodzi obowiązek zapłaty umówionej ceny, a po stronie sprzedającego obowiązek wydania towaru. A co zrobić jeśli dopiero w tym momencie zorientowaliśmy się, że cena kupna/sprzedaży została przez nas podana omyłkowo błędnie?
W takiej sytuacji kupujący lub sprzedający jak najszybciej powinien skontaktować się z drugą stroną umowy. Rozmyślić się z zamiaru sprzedaży/kupna po zakończeniu aukcji co do zasady już nie można. Można jednak próbować wykazywać, że ustalona cena została podana błędnie. Nie jest to jednak takie proste.
Błąd co do czynności prawnej
Zgodnie z art. 84 kc w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć. Ponadto można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
Co jest treścią czynności prawnej
Bezsprzecznie istotną treścią czynności prawnej w zakresie zakupów na aukcji jest przedmiot i jego cena. Błąd jest zaś istotny tylko wówczas, jeżeli zachodzi taka sytuacja, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści. Wchodzi tu w grę jednocześnie subiektywna i obiektywna istotność błędu (subiektywna, polegająca na tym, że indywidualnie pojmowany składający, gdyby nie był w błędzie, nie złożyłby oświadczenia woli tej treści i obiektywna, polegająca na tym, że nie złożyłby oświadczenia woli tej treści, także ujmowany generalnie rozsądny człowiek w jego sytuacji). W tej sytuacji powstaje pytanie czy dokonanie sprzedaży poniżej ceny rynkowej danego towaru można uznać za błąd? W orzecznictwie wskazuje się, że trzeba odróżnić błąd postrzegania ("widzenia") od błędu przewidywania i wnioskowania. Błąd co do pobudki albo błąd polegający na mylnym przewidywaniu wyniku przedsięwzięcia, podejmowanego na podstawie umowy, pozbawiony jest doniosłości prawnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2000 r., III CKN 963/98, OSNC 2002, nr 5, poz. 63). Czyli wystawienie na sprzedaż pojazdu bez ceny minimalnej z myślą, że aukcja osiągnie określoną wartość nie będzie wadą oświadczenia woli i nie pozwoli sprzedającemu uniknąć obowiązku wydania pojazdu ? nawet wówczas jeśli uzyskana cena jest dużo niższa od ceny za jaką zamierzał sprzedać pojazd.
Nieporozumienie
Z pojęciem błędu wiąże się także pojęcie -nieporozumienia- czyli braku zgodnych oświadczeń woli, którego nie można traktować jako błędu. Przyjmuje się, że wystąpienie nieporozumienia powoduje, że w ogóle nie dochodzi do zawarcia czynności prawnej. Przykładem takiej sytuacji może być dokonanie przez strony czynności sprzedaży, dotyczącej sprzedaży telefonu Nokia a nie sprzedaży „repliki” takiego telefonu o identycznym wyglądzie i cechach, jednak nie wyprodukowanego przez firmę Nokia. Trzeba jednak pamiętać, że dyssens może mieć charakter jawny i wówczas niedojście umowy do skutku jest bezsporne dla stron. Może on mieć jednak również charakter ukryty, podobny do obustronnego błędu. Wówczas ocena, czy doszło do zawarcia czynności prawnej, dotkniętej błędem, czy w ogóle nie doszło do jej zawarcia, zależy od ustalenia, czy dla każdej ze stron użyte w umowie sformułowania znaczyły co innego. W praktyce taki właśnie spór dotyczy sprzedaży konkretnej części pojazdu, podczas gdy kupujący jest w przekonaniu, że zakupuje całość wraku pojazdu.
Pomyłka
Od błędu należy również odróżnić pomyłkę, a więc stanu który polega na niezgodności pomiędzy wolą oświadczającego a treścią oświadczenia (np. z opisu aukcji wynika, że cena towaru wynosi 500 zł, zaś cena wskazana w aukcji - 1 zł). Przy zaistnieniu wszystkich przesłanek prawnej doniosłości błędu, pomyłka również stanowi podstawę uchylenia się od skutków oświadczenia woli.
Wyrok SN
Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 października 2005 r. (III CK 48/05, M. Prawn. 2005, nr 23, s. 1165): możliwość skorzystania z uprawnienia do uchylenia się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia zależy wyłącznie od decyzji składającego to oświadczenie, druga strona nie może przeszkodzić powstaniu skutków uchylenia ani też zapobiec unieważnieniu czynności prawnej. Jeżeli jednak druga strona trwa przy stanowisku, że uchylenie się jest bezpodstawne, wówczas możliwe jest rozstrzygnięcie przez sąd, czy było ono uzasadnione. Rozstrzygnięcie to nastąpić może w postępowaniu procesowym o ustalenie nieważności czynności prawnej, ewentualnie w postępowaniu o zasądzenie świadczenia, należnego osobie (np. w postępowaniu o nakazanie wydania zakupionej rzeczy).
Źródło: www.forum.prawnikow.pl