Naczelna zasada praw cywilnego: swoboda umów, pozwala stronom dowolnie kształtować stosunki prawne. Nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby w umowie zawrzeć dodatkowe zastrzeżenia zabezpieczające interesy stron.
Kara umowna
Jednym z instrumentów chroniących interesy wierzyciela jest kara umowna. Może być ona zastrzeżona jedynie w odniesieniu do wykonania zobowiązania niepieniężnego (np. świadczenie określonych usług, wykonanie określonego dzieła).
Wprowadzenie instytucji kary umownej możliwe jest wyłącznie w sytuacji, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło z przyczyn leżących po stronie dłużnika. Ta ostatnia sytuacja ma miejsce, gdy dłużnik dokonuje na rzecz wierzyciela świadczenia, jednakże nie odpowiada ono w pełni świadczeniu jakie winno być spełnione.Cz
Czytaj: Czym jest kara umowna?
Kara umowna a odszkodowanie na zasadach ogólnych
Kara umowna to quasi odszkodowanie umowne. Od odszkodowania sensu stricto różni się tym, że należy się bez względu na wysokość poniesionej szkody. Oznacza to, iż szkody nie trzeba w ogóle wykazywać. Ponadto wierzyciel może wystąpić obok roszczenia o zapłatę kary umownej, o zapłatę odszkodowania na zasadach ogólnych. Jednakże z reguły należność z tytułu kary umownej jest zaliczana na poczet całości odszkodowania
W umowie cywilnoprawnej warto ponadto doprecyzować okoliczności, które będą skutkować obowiązkiem zapłaty kary umownej( np. spóźnianie się z wykonaniem zobowiązania niezależnie od winy dłużnika). W braku odmiennych postanowień kara umowna będzie się należała wierzycielowi jedynie wówczas, gdy według ogólnych przesłanek służy mu roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
Kara umowna a odsetki
Warto pamiętać że instrumentem chroniącym interesy wierzyciela przy świadczeniach pieniężnych są odsetki. Wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W umowie można zastrzec wysokość odsetek, jeżeli brak jest takich unormowań należą się odsetki ustawowe( obecnie 13%).
Podstawa prawna: art.481 oraz 483-484 kodeksu cywilnego