Czym jest fundacja?
Pojęcie fundacji nie ma definicji legalnej. Art. 1 Ustawy o fundacjach dookreśla jednak ten twór prawny jako ten, który ma przede wszystkim realizować cel użyteczny społecznie lub gospodarczo - rozumiany szeroko, szczególnie w zakresie ochrony zdrowia, rozwoju gospodarki i nauki, oświaty i wychowania, kultury i sztuki, opieki i pomocy społecznej, ochrony środowiska oraz opieki nad zabytkami.
To wyliczenie ma charakter otwarty – a zatem mogą istnieć fundacje, które na piedestał postawią urzeczywistnienie jakiegokolwiek celu charytatywnego, o ile jednak będzie miał on charakter publiczny. Publiczny oznacza więc, ze świadczenie wsparcia materialnego dla konkretnej osoby zmagającej się np. z daną chorobą jest już dokonaniem poza ten zakres – dotyczy interesu indywidualnego, prywatnego, nie służy zaspokojeniu potrzeb ogółu.
Fundacja zasadza się na osobie fundatora, który określa cel fundacji (ma on charakter niezarobkowy) i przekazuje na jego realizację określony majątek. Ponadto nie posiada członków – jest organizacją bezosobową – opiera się na substracie w postaci wniesionego kapitału.
POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Kto może zostać założycielem fundacji (fundatorem)?
Fundatorem może zostać osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania, bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą.
Konieczne jest złożenie oświadczenia woli, które będzie zawierać cel i przeznaczenie na jego realizacje składników majątkowych (tzw. fundusz założycielski, który mogą stanowić pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości). Gdyby nawet zlikwidowano fundacje, to środki, których przeznaczenie zostało jasno ustalone, powinny zostać wydatkowane zgodnie z tym ustaleniem. Wymogiem jest, by oświadczenie zostało sporządzone w formie aktu notarialnego, chyba że zostaje złożone w drodze testamentu.
Fundator jest zobowiązany do ustalenia statutu fundacji (albo upoważnić do tego inna osobę), który określi jej nazwę, siedzibę i majątek, cele zasady, formy i zakres działalności, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków.
Zobacz: Pomoc społeczna
Warunki istnienia fundacji
- Przede wszystkim siedziba fundacji ma znajdować się na terenie RP (a jeśli fundacja będzie prowadzić działalność na terenie jednego województwa, siedziba ma mieścić się w jego granicach).
- Musi działać w oparciu o przepisy ustawy i statut.
- Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż tysiąc złotych.
- Warunkiem koniecznym jest także wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, który przesądza o uzyskaniu przez fundację osobowości prawnej. Nim to nastąpi, sąd musi zatwierdzić, że podjęte czynności, były zgodne z przepisami prawa. Następnie o wpisie zawiadamia się ministra właściwego ze względu na zakres jego działania oraz cele fundacji, oraz właściwego ze względu na siedzibę fundacji starostę, przesyłając jednocześnie statut.
Fundacja ma wyłonić swój zarząd, który będzie kierować jej działalnością i reprezentować ją na zewnątrz. Fundacja musi także składać corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności, nie dotyczy to jednak fundacji posiadających status organizacji pożytku publicznego, które tego typu relacje sprawozdawcze zamieszczają na stronie internetowej.
Fundacje zagraniczne
Fundacje zagraniczne, a więc te, które mają siedzibę za granicą, mogą tworzyć na terytorium RP swoje przedstawicielstwa. Wymagane jest jednak na to odpowiednie zezwolenie wydawane przez właściwego ministra (w dowolnej chwili może je cofnąć, jeśli przedstawicielstwo nie dotrzymuje umówionych warunków albo narusza przepisy obowiązujące w kraju, a także zawiesić – kiedy fundacja bądź jej przedstawicielstwo narazi na szkodę bezpieczeństwo lub inny ważny interes państwa). W nim też zawiera się zakres dopuszczonej działalności.
Zobacz: Sprawy urzędowe
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r., Nr 46, poz. 203 z późn. zm.)