Kodeks cywilny nie poświęca zbyt wiele miejsca umowie zamiany. Dotyczą jej tylko dwa artykuły. Są to art. 603 i 604 k.c. Można więc powiedzieć, że nasz ustawodawca bardzo lakonicznie potraktował tę umowę.
Definicja
Zgodnie z art. 603 k.c. Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.
Stosowanie przepisów
Zgodnie z drugim artykułem kodeksu cywilnego do umowy zamiany należy stosować przepisy dotyczące sprzedaży. Przepisy te należy stosować odpowiednio. Oznacza to zatem, że mając jakieś wątpliwości co do postanowień umowy zamiany należy posiłkować się przepisami art. 535-602 k.c.
Ogólna charakterystyka
Umowa zamiany jest umowa nazwaną (wymienia ją bowiem kodeks cywilny), dwustronnie zobowiązującą, przenoszącą własność rzeczy.
Strony umowy
Stronami umowy zamiany mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. Stronami takimi mogą być również jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje podmiotowość prawną („ułomne osoby prawne”). Ważne jest jednak aby każda ze stron umowy była właścicielem rzeczy będącej przedmiotem umowy. W myśl bowiem jednej z naczelnych zasad prawa cywilnego nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw niż sam posiada.
Przedmiot umowy
Przedmiotem umowy najmu mogą być ruchomości przy czym chodzi tu o rzeczy oznaczone co do tożsamości (np. samochód, komputer, maszyny produkcyjne) jak i nieruchomość (działka, budynek, lokal).
Forma umowy
Forma umowy zależy od tego co jest przedmiotem umowy. Jeżeli przedmiotem umowy zamiany jest nieruchomość wtedy umowa musi mieć bezwzględnie formę aktu notarialnego. Wynika to z art. 158 k.c., który stanowi umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. W tym wypadku mamy do czynienia z przeniesieniem własności.
Jeżeli przedmiotem umowy jest ruchomość wtedy umowa może mieć dowolną formę. Zaleca się jednak aby miała ona formę pisemną.