Bankowe triki w sporach sądowych z konsumentami – czyli wszystkie chwyty dozwolone, aby uniknąć TSUE

Bankowe triki w sporach z konsumentami – czyli wszystkie chwyty dozwolone, aby uniknąć TSUE / ShutterStock

Jeśli banki naprawdę kogoś się boją w całym uniwersum sporów powstałych na tle umów kredytowych, to na pewno luksemburskiego Trybunału. Obrazuje to ostatni schemat ich postępowania – tj. podejmowanie wszelkich możliwych działań obliczonych na umorzenie postępowań zainicjowanych z pytań prejudycjalnych skierowanych do TSUE, tak aby nie tworzyły się orzecznicze precedensy, kreujące podstawy do dochodzenia wobec nich kolejnych roszczeń.

Kierowanie pytań do TSUE

O co chodzi? Kiedy polski sąd nabiera wątpliwości co do wykładni przepisów w sporze sądowym, w którym zastosowanie ma prawo unijne w tle, to powinien skierować do TSUE tzw. odesłanie prejudycjalne (art. 267 TFUE). I tu na samym starcie jest problem – polskie sądy nie są wcale skore do formułowania takich pytań. Wiem to z pierwszej ręki, bo w swojej praktyce zawodowej formułowałem wnioski o pytania prejudycjalne. Sędziowie jednak, z sobie jedynie wiadomych powodów, wolą przejść nad wnioskiem pełnomocnika procesowego do porządku dziennego (tego typu wniosek nie jest wiążący dla sądu). Chciałbym wierzyć, że chodzi tu tylko o przepracowanie (wszak sądy są wręcz zakorkowane ilością wpływających spraw).

Jeśli jednak sędzia dostrzeże zagadnienie prawne i podejmie już wysiłek sformułowania pytania prejudycjalnego, to może się okazać, że cała jego praca intelektualna jest jak krew w piach. Możliwe, że to również zniechęca do inicjowania jakichkolwiek działań.

Taktyka banków, czyli gra na umorzenie

Oto bowiem zasady gry są następujące: postępowanie przed TSUE trwa dopóty, dopóki toczy się sprawa przed sądem krajowym (art. 100 regulaminu postępowania przed TSUE). Więc jeśli zależy ci na tym, żeby nie przegrać wojny, to możesz podejmować kroki mające na celu uniknięcie otwartej konfrontacji. Swego czasu tę taktykę uskuteczniał Kwintus Fabiusz Maksimus, szerzej znany jako Cunctator. Co więc robią banki? Dążą do jak najszybszego zakończenia postępowania przed sądem krajowym, zanim sprawę z pytania skierowanego przez polski sąd rozpozna TSUE. Tymczasem, gdy sąd krajowy kieruje pytanie prawne do Trybunału, to zawiesza własne postępowanie do czasu rozpoznania pytania przez TSUE (art. 177 § 1 pkt 3(1) k.p.c.).

Proceduralnych sposobów na umorzenie postępowania toczącego się przed sądem krajowym jest zaś kilka, choćby takie jak: cofnięcie pozwu, zawarcie ugody, cofnięcie apelacji. Ostatnio słyszałem również, że banki próbują grać na umorzenie postępowania, wykorzystując do tego nawet instytucję uznania powództwa. Czy takie postępowanie jest proceduralnie dopuszczalne? Na pewno budzi to uzasadnione wątpliwości, ale to już temat na odrębny wpis.

Lista postępowań umorzonych przed TSUE

Tymczasem przykładów takich spraw, gdzie uskuteczniono ten proceder, jest już kilka, w szczególności:
• Sprawa C-113/23 (mBank), która dotyczyła początku biegu terminu przedawnienia wierzytelności banku z nieważnej umowy kredytu frankowego,
• Sprawa C-301/23 (Bank BPH), która dotyczyła m.in. dopuszczalności takiej wykładni sądowej, która polega na wyeliminowaniu z umowy jedynie części jej wadliwego postanowienia,
• Sprawa C-71/24 (Alior Bank), która dotyczyła kwestii dopuszczalności naliczania przez bank oprocentowania od pozaodsetkowych kosztów kredytu oraz kwestii prawidłowego przekazania konsumentowi informacji w zakresie dotyczącym tego, od jakiej konkretnie wartości są naliczane odsetki w umowie kredytu; jest to tematyka obejmująca postępowania z tzw. sankcji kredytu darmowego,
• Sprawa C-108/24 (Biamek), która dotyczyła początku biegu terminu przedawnienia wierzytelności banku z nieważnej umowy kredytu frankowego oraz okoliczności mogących uzasadnić brak uwzględnienia upływu terminu przedawnienia,
• Sprawa C-180/24 (Santander Consumer Bank), która dotyczyła kwestii dopuszczalności naliczania przez bank oprocentowania od pozaodsetkowych kosztów kredytu; jest to tematyka obejmująca postępowania z tzw. sankcji kredytu darmowego,
• Sprawa C-747/24 (Drocha), która dotyczyła początku biegu terminu przedawnienia wierzytelności banku powstałych wskutek nieważności umowy kredytu frankowego.

Podsumowanie

Jak widać, tematyka bezskutecznie zadanych pytań prejudycjalnych dotyczyła kwestii, które mają siłę rażenia liczoną w miliardach złotych. Wygląda na to, że banki zdają sobie z tego sprawę, dlatego wolą poświęcić kilka postępowań, niż ryzykować setkami tysięcy podobnych. Tym bardziej że dotychczas swoimi orzeczeniami Trybunał formułował korzystną wykładnię dla konsumentów. Całość zaś przypomina rozgrywkę szachową.

Czy takie działanie jest słuszne? Zależy dla kogo – na pewno dla akcjonariuszy banków wydaje się być uzasadnione, skoro chroni ono ich subiektywne interesy majątkowe. Konsumentom zaś zamyka drogę do możliwości uzyskania dalszej, korzystnej wykładni Trybunału.

Autor: radca prawny Paweł Stalski, Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Stalski

oprac. Paweł Huczko
rozwiń więcej
Prawo
Pracownik po 50. roku życia bardziej opłacalny. Pracodawcy dostaną dofinansowanie do wynagrodzeń. [Senat klepną poprawki, kiedy podpis prezydenta]
18 mar 2025

Pracownik po 50. roku życia bardziej opłacalny. Pracodawcy dostaną dofinansowanie do wynagrodzeń. Sejmowa Komisja Nadzwyczajna do rozpatrzenia projektów ustaw dotyczących rynku pracy oraz cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zajmie się uchwałą Senatu w środę, 19 marca.

Całkowity zakaz papierosów elektronicznych (e-papierosów) jednorazowego użytku w Polsce. Resort zdrowia pracuje nad dużymi zmianami
18 mar 2025

Całkowity zakaz papierosów elektronicznych (e-papierosów) jednorazowego użytku w Polsce. Resort zdrowia pracuje nad dużymi zmianami dotyczącymi wprowadzenia zakazu wprowadzania do obrotu papierosów elektronicznych (e-papierosów) jednorazowego użytku.

Czy relacje rodzinne mogą wpłynąć na wysokość zachowku?
17 mar 2025

Zdarza się, iż o zachowek upominają się członkowie rodziny, którzy za życia nie interesowali się spadkodawcą albo nie mieli z nim dobrego kontaktu. Czy w takiej sytuacji można powoływać się na zasady współżycia społecznego? Kiedy sąd może zdecydować o zmniejszeniu należnego zachowku?

Pomoc żywnościowa. Dla kogo, co i kiedy?
17 mar 2025

To idealny moment, aby zacząć przygotowania przed Świętami Wielkanocnymi i złożyć wniosek o pomoc! Wiele osób może skorzystać z tzw. pomocy żywnościowej i mieć o tyle "lżej" na święta. Wiadomo, ceny rosną, a każdy przecież chce godnie i rodzinnie przeżyć ten czas przy wspólnym Wielkanocnym Śniadaniu. Można otrzymać m.in. makaron, kawę zbożową, herbatę, mąkę, kasze, płatki owsiane, koncentrat pomidorowy, dżem truskawkowy, mleko, konserwy mięsne i rybne, pasztet, olej rzepakowy i dania gotowe typu fasolka po bretońsku. To produkty, których używamy na co dzień i często są one z długą datą ważności. Podpowiadamy kto i kiedy ma prawo do takiej pomocy żywnościowej.

Bankowe triki w sporach sądowych z konsumentami – czyli wszystkie chwyty dozwolone, aby uniknąć TSUE
17 mar 2025

Jeśli banki naprawdę kogoś się boją w całym uniwersum sporów powstałych na tle umów kredytowych, to na pewno luksemburskiego Trybunału. Obrazuje to ostatni schemat ich postępowania – tj. podejmowanie wszelkich możliwych działań obliczonych na umorzenie postępowań zainicjowanych z pytań prejudycjalnych skierowanych do TSUE, tak aby nie tworzyły się orzecznicze precedensy, kreujące podstawy do dochodzenia wobec nich kolejnych roszczeń.

Współpraca z rzeczoznawcą się opłaca. Rzecz o akademikach – wywiad z ekspertem
17 mar 2025

Rynek prywatnych akademików w Polsce rośnie w imponującym tempie, odpowiadając na zmieniające się potrzeby studentów i rosnące zainteresowanie inwestorów. Nowoczesne obiekty oferujące wysoki standard i dodatkowe udogodnienia stają się coraz bardziej konkurencyjne wobec tradycyjnych domów studenckich. Jak wygląda ten rynek z perspektywy wyceny nieruchomości i inwestycji? O tym rozmawiamy z Joanną Borowik, rzeczoznawcą majątkowym i ekspertką rynku nieruchomości.

Wybory uzupełniające do Senatu - Kraków [WYNIKI]
17 mar 2025

Wybory uzupełniające do Senatu w Krakowie dla wielu były sprawdzianem nastrojów społecznych, dla innych testem wierności elektoratów. Wyniki: wygrała popierana przez KO Monika Piątkowska zdobywając 50,14% głosów.

Obligatoryjny dodatek specjalny i waloryzacja pensji dla niektórych samorządowców? Postulaty skarbników
18 mar 2025

Podczas VII Krajowego Kongresu Forów Skarbników, zostały omówione główne postulaty dotyczące m.in. wynagradzania skarbników. Chodzi m.in. o obligatoryjny dodatek specjalny i waloryzację pensji. Postulaty zostaną przekazane do odpowiednich resortów.

W marcu 2025 r. zaczęły obowiązywać nowe stawki. Lecą zmiany w Karcie Dużej Rodziny
18 mar 2025

Chodzi o nowe stawki ogłoszone w obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 27 lutego 2025 r. w sprawie wysokości opłaty za wydanie duplikatu Karty Dużej Rodziny oraz wysokości kosztów gminy związanych z przyznaniem tej Karty oraz wydaniem jej duplikatu. Zmiany weszły 1 marca 2025 r.

Podlaski Bon Turystyczny: Sekretne zakątki Podlasia czekają na Ciebie – teraz taniej, już od 20 kwietnia!
18 mar 2025

Podlasie skrywa nieodkryte tajemnice, które teraz możesz poznać w wyjątkowy sposób – z bonem turystycznym, który pozwala zaoszczędzić na noclegach w regionie. Od 20 kwietnia turyści będą mieli okazję poczuć magię tego miejsca, korzystając z dofinansowania na noclegi w wybranych obiektach.

pokaż więcej
Proszę czekać...