RODO a przetwarzanie danych osobowych dłużnika
W dniu 25 maja 2018 r. weszły w życie przepisy powszechnie nazywane RODO, czyli rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych – Dz.U. UE, L z 2016, nr 119, poz. 1). Jaki wpływ na przetwarzania danych osobowych dłużnika w kontekście prowadzenia przez różne osoby, w tym instytucje państwowe postępowań windykacyjnych i egzekucyjnych mają ww. przepisy?
Wiele wątpliwości pojawiało się jeszcze przed wprowadzeniem ww. przepisów, w tym również w ramach prowadzonych postępowań windykacyjnych. Przepisy RODO wzbudzały na początku szereg niejasności w zakresie ich stosowania. Przepisy wewnętrzne dotyczące ochrony danych osobowych na terenie naszego kraju zostały dostosowane do przepisów unijnych dopiero 10 maja 2018 r. Na szczęście kilka miesięcy po wejściu w życie nowych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych sytuacja z interpretacją zapisów stabilizuje się i coraz więcej można odnaleźć spójnych i rzetelnych informacji na temat stosowania zapisów RODO w konkretnych przypadkach. Takim konkretnym przypadkiem jest również postępowanie windykacyjne.
Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami PREMIUM
RODO a dłużnik
Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt b rozporządzenie RODO:
Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków: b) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy.
Przepis ten stanowi podstawę prawną do przetwarzania przez wierzyciela danych osobowych dłużnika.
W sytuacji, gdy zawarliśmy umowę pożyczki, wierzyciel nie musi pozyskiwać od nas zgody na przetwarzanie danych osobowych, ponieważ jak powyżej wskazuje przepis, przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy. Brak bowiem zgody w tej materii powodowałby totalny i niezrozumiały paraliż – tj. brak możliwości zawarcia umowy i podjęcia w tym wymiarze czynności prawnych, co tak naprawdę sprowadziłoby życie do chaosu.
Wobec powyższego wierzyciel ma pełne prawo przetwarzać nasze dane osobowe wobec podpisania z nim przez dłużnika umowy, albo też w sytuacji gdy czynności podjęte przez dłużnika wraz z wierzycielem zmierzały do zawarcia umowy.
Kolejnym przepisem pozwalającym wierzycielowi lub w jego imieniu firmie windykacyjnej na przetwarzanie naszych danych osobowych jest art. 6 ust 1 pkt f rozporządzenia RODO, albowiem
Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków: f) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.
Mając na uwadze powyższy zapis „przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią”, wierzyciel ma prawo przetwarzać nasze dane osobowe, podejmując wobec nas działania windykacyjne lub egzekucyjne.
Na podstawie ww. przepisów, wierzyciel lub firma windykacyjna działająca w imieniu wierzyciela, lub która działa we własnym imieniu z uwagi na wejście w prawa wierzyciela poprzez cesję wierzytelności, posiadają legitymację procesową i formalną do podejmowania czynności procesowych wobec dłużnika, np. poprzez wysyłanie do dłużnika wezwań do zapłaty, skierowania sprawy z niespłaconym zadłużeniem na drogę postępowania polubownego lub do postępowania sądowego.
RODO a organy państwowe wobec dłużnika
Organy państwowe, m.in. sąd czy komornik sądowy mogę przetwarzać nasze dane osobowe na postawie ww. rozporządzenia RODO oraz ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o chronię danych osobowych, a także przepisów szczególnych dotyczących m.in. ustroju sądów polskich, czy przepisów regulujących zakres działań podejmowanych przez komorników wobec dłużnika.
Art. 6 ust. 1 pkt c oraz e rozporządzenia RODO w związku z artykułami między innymi: 2 i 3 oraz 37 a ustawy z dnia 29.08.1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, zezwalają komornikowi na przetwarzanie danych osobowych dłużnika w celu wypełnienia obowiązku wykonania czynności powierzonych m.in. ww. ustawą.
Jakie dane może przetwarzać wierzyciel?
Wierzyciel, zawierający z nami umowę pożyczki, kredytu czy też cesję wierzytelności może przede wszystkim przetwarzać takie dane jak nasze:
- imię i nazwisko dłużnika,
- PESEL,
- adres zamieszkania,
- adres do korespondencji,
- dane dotyczące składników majątku.
- Komornik może dodatkowo przetwarzać dane osobowe związane z:
- siedzibą pracodawcy dłużnika lub siedzibą prowadzonej przez dłużnika działalności gospodarczej,
- NIP,
- REGON,
- dane dotyczące prowadzonych na rzecz dłużnika kont bankowych,
- dane dotyczące członków rodziny w związku z podjętymi czynnościami dotyczącymi środków prawnie przeznaczonych do zajęcia komorniczego (np. bez informacji o pozyskanych przez nas środkach pieniężnych na podstawie świadczeń rodzinnych i socjalnych, komornik mógłby dokonać zajęcia komorniczego świadczenia 500+, w sytuacji,gdy w jego posiadaniu znajdują się informacje, iż ww. świadczenia są dłużnikowi wypłacane, wówczas zgodnie z prawem takich świadczeń nie może zająć, zgodnie bowiem z przepisami prawa pozostają one wolne od zajęć komorniczych).
Nadto przetwarzać dane osobowe dłużnika mogą również, w ramach postępowań windykacyjnych i egzekucyjnych, takie organy państwowe jak policja, prokuratura czy organy administracyjne np. MOPS.
Kancelaria Prawna Rafał Kufieta