Dnia 12 lutego 2025 miało odbyć się wydarzenie, które mogło zadecydować o bezpieczeństwie i niezależności energetycznej milionów Polek i Polaków. Chodzi o Forum Konsultacyjne w sprawie rewizji (zmiany) rozporządzenia o Ekoprojekcie dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, czyli dla kominków. W obliczu powszechnej krytyki proponowanych zapisów przez mieszkańców UE, rządy państw członkowskich, naukowców i organizacje branżowe planowane na 12.02.2025 Forum Konsultacyjne zostało odłożone na inny, na razie bliżej nie znany termin.
- Czym jest Ekoprojekt?
- Ekoprojekt 2022 niewypałem?
- Ekoprojekt i Czyste Powietrze początkiem końca kominków?
Z danych zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków wynika, że takimi urządzeniami w Polsce ogrzewa się 6-8 milionów osób.
Czym jest Ekoprojekt?
Chodzi o Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe.
- Pierwszy Ekoprojekt dla kominków został uchwalony w roku 2015, a wszedł w życie 1 stycznia 2022. We wszystkich krajach UE, poza niektórymi województwami w Polsce, Ekoprojekt obowiązuje dla nowych, wprowadzanych do obrotu kominków. Starych można używać praktycznie bez ograniczeń, oczywiście w ramach istniejących przepisów. W wielu wspomnianych województwach Ekoprojekt dla nowo montowanych urządzeń zaczął obowiązywać już od 2017 roku (np. Mazowsze i Małopolska) – wyjaśnia Wojciech Perek, ekspert Kampanii Drewno Pozytywna Energia.
- Nad pierwszym Ekoprojektem pracowali naukowcy, ekolodzy i politycy we współpracy ze specjalistami z branży. Powstały normy wyznaczające graniczne wartości emisji pyłów, tlenku węgla, gazów organicznych i tlenków azotu. Zachowanie tych parametrów gwarantuje, że kominki wprowadzane do obrotu są bezpieczne dla zdrowia i środowiska. O tym, że ich używanie jest korzystne dla klimatu nie trzeba przypominać. Przecież drewno to najlepsze odnawialne źródło eneregii. Należy natomiast pamiętać, że wiele istniejących na rynku urządzeń spełniało rygorystyczne wymogi Ekoprojektu już przed jego wejściem w życie – dodaje ekspert.
Ekoprojekt 2022 niewypałem?
- Niestety po wejściu w życie pierwszego Ekoprojektu w roku 2022 zaczęły się dziać dziwne rzeczy. Jeszcze w tym samym roku podjęto prace na rewizją tego rozporządzenia. Przyjęcie nowego kształtu rozporządzenia przez Komisję Europejską zaplanowano na pierwszy kwartał roku 2026, a wejście w życie nowych norm na rok 2027. Założenia rewizji przepisów przedstawiono do konsultacji społecznych w 2 połowie roku 2023 a planowane na 12 lutego 2025 Forum Konsultacyjne ma na celu zebranie opinii państw członkowskich UE wyrażanych przez właściwe ministerstwa. W Polsce to Ministerstwo Klimatu i Środowiska, a dokładnie Departament Transformacji Ciepłownictwa i Efektywności Energetycznej w tymże – tłumaczy Wojciech Perek.
Co zatem jest tak niepokojącego w pracach nad rewizją Ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń?
1) Rozpoczęły się one w tym samym roku, w którym wszedł w życie Ekoprojekt. Nie daje to praktycznie żadnych możliwości oceny wpływu nowych przepisów. Skąd wiadomo jakie skutki wywarły regulacje, które dopiero co zaczęły obowiązywać oraz co i w jakim kierunku zmieniać?
2) Założenia rewizji zostały skrytykowane przez większość obywateli biorących udział w konsultacjach społecznych,
3) Przedstawiony przez KE na początku roku 2025 projekt nie uwzględnił w najmniejszym stopniu postulatów, które wpłynęły w konsultacjach społecznych,
4) Projekt, gdyby wszedł w życie, doprowadziłby do całkowitego zniknięcia z rynku unijnego kominków na drewno,
5) Projekt został skrytykowany przez naukowców, producentów i organizacje branżowe w Europie,
6) Zdecydowana większość państw członkowskich zadeklarowała odrzucenie projektu na mającym się odbyć forum konsultacyjnym.
- Prawie wszystkie, ponieważ nasze Ministerstwo Klimatu i Środowiska wielokrotnie pytane o stanowisko i informowane o niebezpieczeństwach związanych z projektem uparcie milczy i nie potrafi lub nie chce ujawnić, jakie stanowisko zostanie przedstawione przez polską stronę w konsultacjach – dodaje ekspert Kampanii Drewno Pozytywna Energia.
Ekoprojekt i Czyste Powietrze początkiem końca kominków?
- W tym miejscu warto zauważyć, że podobny los miał spotkać miejscowe ogrzewacze pomieszczeń, czyli kominki, za sprawą zmian proponowanych w programie Czyste Powietrze. Zmiany te, w skrócie, miały doprowadzić do sytuacji, w której aby uzyskać dotację na termomodernizację domu beneficjent będzie musiał przedstawić zaświadczenie o trwałym usunięciu kominka opalanego drewnem. Na szczęście przemówił rozsądek i NFOŚiGW wycofał się z planowanych zmian – przypomina Wojciech Perek.
W powyższej sprawie wystosowane zostało pismo m.in. do Ministerstwa Obrony Narodowej. Dlaczego tam? Ponieważ pozbawienie obywateli możliwości ogrzania swoich domów w przypadku awarii prądu to jawny zamach na bezpieczeństwo energetyczne polskich rodzin w skali całego kraju. Do momentu publikacji tego artykułu na wspomniane pismo MON nie udzielił odpowiedzi.
- Otwartym pozostaje pytanie, czy Komisja Europejska będzie nadal próbowała „przepchnąć” na siłę absurdalne ze społecznego, technicznego, ekonomicznego, ekologicznego i gospodarczego punktu widzenia propozycje zmian? Propozycje, które zostały powszechnie skrytykowane przez obywateli UE, naukowców, ekologów, organizacje branżowe i rządy państw członkowskich - z wyjątkiem rządu polskiego, którego stanowiska wciąż nie znamy – podsumowuje ekspert kampanii Drewno Pozytywna Energia.
Jak widać zamieszanie wokół przepisów dotyczących używania miejscowych ogrzewany pomieszczeń nie słabnie. Zamiast odpowiedzi, pojawia się coraz więcej pytań. W tej sytuacji nam, obywatelom, nie pozostaje nic innego, jak regularnie śledzić informacje publikowane na rządowych stronach – wszak Internet pełny jest nieprawdziwych informacji.