Odpowiedzialność za wypadek na basenie
Nadchodzące wakacje będą sprzyjać częstej basenowej relaksacji. O ile ratownicy są zazwyczaj w stanie zareagować na zagrożenie pod wodą, o tyle to w miejscach przybasenowych najczęściej dochodzi do wypadków. Czy i od kogo można żądać odszkodowania za wypadek na basenie?
Kwestię odpowiedzialności za wypadek na basenie należy wywodzić z art. 435 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią, „prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności”.
Wypadek na basenie - odszkodowanie
Osobą, od której będziemy mogli domagać się odszkodowania, będzie zatem przedsiębiorca prowadzący basen. Omawiany przepis kreuje jego odpowiedzialność za zdarzenie na basenie na zasadzie ryzyka.
Dlaczego basen należy uznać za przedsiębiorstwo (lub zakład) wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody?
Ponieważ urządzenia działające na basenie poruszane są za pomocą sił przyrody, tj. przede wszystkim energii elektrycznej. Należy przyjąć, że bez nich, basen nie byłby w stanie funkcjonować.
Świetnie wyjaśnia to następujące orzeczenie Sądu: „Z doświadczenia życiowego wynika, że prowadzenie kompleksu basenowego z pominięciem podgrzania i uzdatniania wody basenowej nie jest możliwe. Działalność mająca służyć celom rekreacyjnym z założenia winna czynić zadość szczególnym kryteriom ocennym w postaci utrzymywania odpowiedniej ciepłoty wody jak i powietrza oraz bieżącej dbałości o stan czystości wykorzystywanych wód. Wskazane zadania stanowią podstawowe, niezbędne działania służące prawidłowemu prowadzeniu kompleksu basenowego, a z tych względów uznać należy że siły przyrody stanowią jego siłę napędową, a nie jedynie działania wspomagające (wyrok Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 17 czerwca 2014 r., sygn. akt I C 1740/13).
Właściciel obiektu basenowego będzie mógł zwolnić się od odpowiedzialności za zaistniałe na nim zdarzenie, jedynie w następujących przypadkach:
- gdy zdarzenie nastąpiło wskutek działania siły wyższej;
- gdy za zdarzenie odpowiada wyłącznie poszkodowany lub wyłącznie osoba trzecia, za którą właściciel nie ponosi odpowiedzialności;
„Wyłączna wina poszkodowanego ma miejsce wówczas, gdy jedynie zachowanie się poszkodowanego - i to zawinione - spowodowało wypadek. Jeżeli natomiast występują także inne przyczyny zaistnienia szkody, o wyłącznej winie powoda mówić nie można” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 12 lutego 2016 r., sygn. akt V ACa 692/15)
Jeśli zatem szkoda powstanie na basenie nie z winy osoby poszkodowanej, możemy kierować roszczenie odszkodowawcze wobec prowadzącego basen przedsiębiorcy. Baseny i aquaparki posiadają stosowne polisy ubezpieczeniowe, dlatego też możemy nasze roszczenie kierować bezpośrednio do ubezpieczyciela. Oczywiście ubezpieczyciel może bronić się przed wypłatą odszkodowania próbując wykazać winę poszkodowanego lub osoby trzeciej, czy też wykazać działanie siły wyższej.
Przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody obejmuje szeroką gamę obiektów – wystarczy, że do jego funkcjonowania potrzeba siły przyrody (może to więc być np. centrum handlowe). Ważne jest, aby globalny cel pracy przedsiębiorstwa był uzależniony od użycia sił przyrody (jest to warunek sine qua non istnienia przedsiębiorstwa). Nie istnieje natomiast domniemanie, że szkoda powstaje w związku z ruchem przedsiębiorstwa i okoliczność tę należy wykazać - będzie ten obowiązek spoczywać na poszkodowanym.
Warto, przy egzekwowaniu odszkodowania za wypadek na basenie, mieć na uwadze, że nie jest konieczne, aby szkodę spowodowało konkretne urządzenie wprawiane w ruch siłami przyrody. „Pojęcie ruchu przedsiębiorstwa odnosi się do funkcjonowania przedsiębiorstwa jako całości, a nie zaś do ruchu konkretnych jego elementów (urządzeń). Wystarczy więc, aby istniał adekwatny związek przyczynowy między funkcjonowaniem przedsiębiorstwa jako całości a powstałą szkodą. Nie musi natomiast występować bezpośrednia zależność pomiędzy użyciem sił przyrody a szkodą, która nastąpiła” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt VI ACa 1849/13).
Przyczynienie się poszkodowanego
Nie można też zapominać o tym, że jeśli poszkodowany nie ponosi całkowitej winy za zdarzenie, ale do niego się w jakimś stopniu przyczynił, przyznane odszkodowanie zostanie stosownie pomniejszone: „Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron” (art. 362 Kodeksu cywilnego).
Adwokat Pamela Opoczka