Nowelizacja ma na celu uniknięcie w przyszłości sytuacji podobnych do tej, jaka miała miejsce przy budowaniu trasy S8. Właściciele wywłaszczonych nieruchomości do tej pory nie otrzymali całości należnych im odszkodowań, mimo że roboty budowlane ruszyły natychmiast po wydaniu zezwoleń na realizację inwestycji drogowych.
W obecnym stanie prawnym decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Dzień ten nie oznacza jednak fizycznego objęcia nieruchomości w posiadanie przez zarządcę drogi. Wydanie nieruchomości i opróżnienie pomieszczeń musi nastąpić w terminie określonym w decyzji, nie krótszym niż 120 dni. Osoba uprawniona do odszkodowania otrzymuje więc decyzję o jego wysokości zanim zostanie zmuszona do opróżnienia zajmowanych pomieszczeń.
Zobacz serwis: Nieruchomości
Sytuacja wygląda jednak inaczej, jeżeli decyzji zezwalającej na realizację inwestycji drogowej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Wówczas osoba uprawniona do odszkodowania zmuszona zostaje do niezwłocznego wydania nieruchomości i opróżnienia zajmowanych pomieszczeń. Nie zna ona wówczas wysokości przysługującego jej odszkodowania, bo na decyzję w tej kwestii musi czekać do momentu aż decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanie się ostateczna. Sytuacja materialna takich osób jest często bardzo trudna.
Proponowane przez posłów PSL zmiany mają zapobiegać takim problemom. Zgodnie z założeniami projektu, w przypadku gdy decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzja ustalająca wysokość odszkodowania musi zostać wydana w terminie nie dłuższym niż 60 dni od dnia doręczenia stronom postanowienia o nadaniu tego rygoru. Jeżeli organ drugiej instancji uchyli decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, utraci moc również decyzja ustalająca wysokość odszkodowania.
Zobacz serwis: Odszkodowania
Ponadto na wniosek osoby uprawnionej do otrzymania odszkodowania, wypłacona zostanie jej zaliczka w wysokości 70% odszkodowania ustalonego przez organ pierwszej instancji. Jeżeli decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zostanie następnie uchylona, osoba, której wypłacono zaliczkę oraz jej spadkobiercy są zobowiązani do jej zwrotu (po waloryzacji na dzień zwrotu).
Pomysł nowelizacji popierają urzędnicy, przede wszystkim z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Mają oni jednak także pewne wątpliwości, na przykład dotyczące ściągalności zwrotu zaliczki po uchyleniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Pojawia się też problem faktycznych możliwości wypłaty odszkodowań w określonych w ustawie terminach.