ZUS, Zus 2013

Ta wiedza wciąż jest niedostateczna i rządzi stereotyp: jeśli ZUS wyliczy emeryturę z konta i subkonta emerytalnego a następnie zacznie ją wypłacać, to już koniec i rodzina nic ze składek emerytalnych nie odziedziczy. Tymczasem zgodnie z prawem spadkobiercom może się należeć w takim przypadku wypłata gwarantowana z ZUS. Kiedy, komu, na jakich zasadach.

Ceny energii w Polsce osiągają kosmiczny poziom. Było drogo, jest jeszcze drożej, bo z początkiem tego roku do rachunków gospodarstw domowych została doliczona tak zwana opłata mocowa. To grozi ruiną niejednemu rodzinnemu budżetowi. ZUS rzuca finansowe koło ratunkowe, o którym nie wszyscy wiedzą. Co miesiąc można dostać ponad 300 złotych dodatku na opłatę za energię elektryczną i to bez względu na dochody. Żeby pieniądze otrzymać trzeba spełnić określone warunki. 

Ponad 650 złotych, tyle wynosi teraz specjalny dodatek dla tych, których dotknęła śmierć obojga rodziców. Jego wysokość jest stała, ale podlega corocznej waloryzacji wraz z rentą rodzinną. Od marca ta kwota poszła w górę.  

Określone choroby narządu wzroku – zgodnie z obowiązującymi Standardami orzecznictwa lekarskiego ZUS – stanowią podstawę do orzeczenia niezdolności do pracy i w związku z powyższym – przyznania renty z tytułu całkowitej lub odpowiednio – częściowej niezdolności do pracy (od 1 marca 2025 r. – w wysokości nie niższej niż 1 878,91 zł lub odpowiednio – 1 409,18 zł miesięcznie). W przypadku nadwzroczność lub krótkowzroczność – decydująca jest ocena ostrości wzroku po korekcji wady oraz postępu zmian degeneracyjnych.

To ważna wiadomość dla tych, którzy zdecydowali się na wcześniejszą emeryturę. Zmieniają się limity dotyczące dodatkowego zarobkowania. Część emerytów powinna się mieć na baczności. Jeśli limit przekroczą, ZUS może im ze świadczenia obciąć nawet 900 złotych, w skrajnych przypadkach nawet zawiesić emeryturę.

Zmiany w programie Rodzina 800 plus są nieuchronne i pozostaje tylko kwestią czasu, kiedy nastąpią. Projektów jest wiele - od waloryzacji zasiłku o inflację po całkowitą jego likwidację. Dyskusja o tak daleko posuniętych zmianach jest możliwa, bo połowa Polaków przystałaby na likwidację 800 plus. Ale są też pomysły idące w drugą stronę, korzystne dla dzieci i rodzin dzieci wychowujcych.

Przy wyliczeniu emerytury ta średnia długość trwania życia jest już loterią i zależy nie tylko od tego jak długo się pracuje, jakie były waloryzację w latach poprzednich, ale także od innych czynników. Takim klasycznym czynnikiem, który wpłynął na wysokość emerytury była pandemia. To jest bardzo, ale to bardzo niesprawiedliwe.

W dniu 1 stycznia 2025 r. weszła w życie ustawa z 18 października 2024 r. o świadczeniu honorowym z tytułu ukończenia 100 lat życia. Ustawa ta przewiduje zapisanie w powszechnie obowiązujących przepisach wieloletniej tradycji szczególnego honorowania osób, które ukończyły 100 lat życia, w postaci przyznawania im specjalnego świadczenia, finansowanego przez państwo. Świadczenie to wynosiło od 1 stycznia do 28 lutego 2025 roku 6246,13 zł i podlega corocznej waloryzacji. Po waloryzacji od 1 marca 2025 roku, nowa wysokość świadczenia honorowego wynosi 6 589,67 zł brutto. Obecnie w Polsce jest ok. 6 tys. osób, które ukończyły 100 lat.

Pech emerytki polegał na tym, że nie wiedziała o tym jak poważne konsekwencje będzie miało opóźnienie przez nią przejścia na emeryturę (spóźniła się o 8 miesięcy). Pobierała od 2009 r. emeryturę wcześniejszą. Zamiast przejść na emeryturę powszechną (60 lat w 2012 r.) zrobiła to w 2013 r. W efekcie ma do dziś obniżoną wysokość tej emerytury o świadczenia wypłacone w czasie emerytury (tej wcześniejszej). 8 miesięcy opóźnienia w przejściu na emeryturę (60 lat) pozbawiło jej istotnej części comiesięcznej emerytury (tej powszechnej). Podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o aż 48 833,57 zł. To efekt wprowadzonej od 1 stycznia 2013 r. zasady - wcześniejsza emerytura pomniejsza emeryturę powszechną (60 i 65 lat).

Luka polega na tym, że po decyzjach MOPS opiekunowie osób niepełnosprawnych tracą ubezpieczenie zdrowotne w NFZ (np. za pół roku wstecz). Powinien je przyznać ZUS za taki sam okres, ale nie może bo zakazują mu tego przepisy wprowadzone przez stosunkowo nową ustawę o świadczeniu wspierającym.

Podwójna emerytura a przeniesienie składek z ZUS do MON. Rząd nie zgadza się na takie rozwiązanie. Jest to jeden z pomysłów, aby rozwiązać problem żołnierzy, którzy po odejściu ze służby pracowali w cywilu i odprowadzali składki do ZUS. Mają więc zgromadzone składki emerytalne „żołnierskie” i „cywilne”. Inne reguły dotyczą osób służących przed 1999 r., inne dla rozpoczynających służbę po tej dacie granicznej. Problemy z tym podziałem mogłoby uratować ten pomysł: "Przenieśmy składki „zusowskie” do MON. I dokonajmy korzystnych przeliczeń emerytalnych."

W ciągu ostatniego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wziął pod lupę polskie firmy transportowe i rozpoczął szczegółowe kontrole, które są odczuwalne przez branżę. Dla ekspertów nie jest to zaskoczeniem, bo to efekt rozpoznania przez ZUS trików stosowanych w firmach tej branży.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ostrzega przed fałszywymi mailami. W przesłanej informacji przypomniano, że ZUS nie kieruje do swoich klientów drogą mailową informacji z prośbami o podanie danych wrażliwych czy o błędnym logowaniu do PUE ZUS, w których zachęca do otwierania plików lub linków.

Sąd okręgowy wydał wyrok w sporze między ZUS a emerytem, tak jakby nie było Trybunału Konstytucyjnego. Dlaczego to jest niekorzystne finansowo dla emeryta? Bo na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (o którym jest artykuł) emeryt może otrzymać podwyżkę o 1000 zł bieżącej emerytury (średnio) i wyrównanie do 60 000 – 64 000 zł (średnio). W przypadku przyjęcia fikcji, że nie ma wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. (i TK zostaje wyręczony przez sąd okręgowy), kwoty są niższe. Sądy okręgowe nie mają takich możliwości jak TK.

Na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów opublikowano 3 marca 2025 r. długo oczekiwane założenia projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury na zasadach obowiązujących osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r. (nr UD204), czyli tzw. emerytury wcześniejsze. Założenia te komentuje dla infor.pl adwokat Konrad Giedrojć.

Co do wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sądy okręgowe wydają kolejne korzystne wyroki. Sądy powołują się na rozróżnienie miedzy ex tunc (niekonstytucyjność słynnego art. 25 ust. 1b od samego początku jego obowiązywania). Zasada ex tunc oznacza, że krzywdzący emerytów przepis nie obowiązuje od 2013 r. (od samego początku) i można przeliczyć wstecznie emeryturę pokrzywdzonym.

ZUS zadeklarował, że nie rozpatrzy pozytywnie żadnego wniosku emeryta o przeliczenie emerytury na podstawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Słowa dotrzymał. ZUS informuje też jasno, że sprawy trzeba kierować do sądów okręgowych w trybie odwołania. I emeryci poszli do sądów. W artykule analiza pięciu częściowo korzystnych wyroków sądów okręgowych i dwóch całkowicie niekorzystnych. Każdy wyrok do pobrania w formacie PDF.

Artykuł dotyczy zmniejszenia wysokości emerytury w efekcie przedłużenia przez emeryta pracy ponad wiek emerytalny. Infor.pl opisał sprawę emeryta, któremu ZUS przeliczył ponownie i bardzo niekorzystnie emeryturę, zwiększając ilość miesięcy średniego trwania życia z 238,90 na 254,3. Im więcej miesięcy, tym emerytura mniejsza. Po sprawach sądowych (okręgowy, apelacyjny i SN) emerytowi przywrócono korzystniejsze przeliczenie. Piszą do nas czytelnicy informując o podobnych sprawach. Np. w lutym 2023 r. ZUS wyliczył zaliczkowo emeryturę ponieważ w dalszym ciągu czytelnik był zatrudniony w firmie (183,60 miesięcy dalszego średniego trwania życia). Wiek emerytalny 65 lat nabył w czerwcu 2021 roku. Chcąc podnieść sobie kwotę emerytury czytelnik pracował do 27 lipca 2023 r. ( 67 lat 1 miesiąc). W momencie przejścia na emeryturę po ponownym przeliczeniu emerytury, ZUS w wyliczeniach przyjął nie 183,60 miesięcy (korzystne) a 192,8 miesięcy (niekorzystne). To wpłynęło na mniejszą wypłatę emerytury.

Renta alkoholowa, choć nie jest oficjalnym terminem prawnym, jest jednak powszechnie używana do opisania świadczenia dla osób niezdolnych do pracy z powodu nadużywania alkoholu. W rzeczywistości, chodzi o rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznawaną przez ZUS. Po najnowszej waloryzacji, z marca 2025 roku renta alkoholowa wynosi 1878,91 zł (tj. w przypadku całkowitej niezdolności do pracy).

Powszechnie panuje mylne przekonanie, że pieniądze z ZUS należą się spadkobiercom tylko wtedy gdy zmarły mający subkonto emerytalne w ZUS nie zaczął jeszcze pobierać emerytury. Dlatego spadkobiercy nawet nie sprawdzają czy im się coś należy ze składek emerytalnych. Tymczasem należy im się z ZUS tak zwana wypłata gwarantowana.

ZUS informuje, że w Centrum Kontaktu Klientów nie będzie można uzyskać informacji w indywidualnych sprawach dotyczących zasiłków i świadczeń emerytalno-rentowych.

Nowe świadczenie wypłacane co miesiąc, czyli dodatek dopełniający do renty socjalnej idzie w górę. Zgodnie z komunikatem ZUS, od dnia 1 marca 2025 roku kwota dodatku dopełniającego przysługującego osobie uprawnionej do renty socjalnej, będącej całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, wynosi 2610,72 zł.

Dobrowolny ZUS dla osób prowadzących działalność gospodarczą może zaburzyć dostęp do ubezpieczeń społecznych, destabilizować system finansowy i prowadzić do ubóstwa wśród samozatrudnionych. Ponadto, może zwiększyć obciążenia państwowego budżetu.

Od okresu świadczeniowego rozpoczynającego się 1 czerwca 2025 r. ZUS będzie weryfikował, czy dziecko obywatela Ukrainy, na które ubiega się on o świadczenie wychowawcze lub je pobiera, realizuje odpowiednio obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki.

Rak staje się chorobą przewlekłą. Szacuje, się liczbę chorych w Polsce na 1,5 mln. Można z nowotworem żyć wiele lat. Zmiana charakteru chorób onkologicznych powoduje problemy z otrzymywaniem od ZUS rent dla osób, które przeszły leczenie nowotworu i na dziś nie mają jej wznowienia. Dla ZUS taka osoba jest zdrowa w rozumieniu przepisów o rentach (nie ma prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy). Dla sądów nie jest to tak prosta sprawa.