Tematy - Prawo - Spadek, Separacja - INFOR.PL

W sprawach spadkowych często spotykamy się z pojęciem przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Co w praktyce oznacza ten zwrot?

Odrzucenie spadku często jest jedyną drogą w celu uniknięcia dużych – często przewyższających wartość samego spadku – długów spadkowych.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn zawiera przepisy dotyczące opodatkowania rzeczy i praw otrzymanych zarówno w drodze umowy i jak i dziedziczenia (a także m.in. zapisów i zachowku) - w tym również kwestię zwolnień od podatku (m.in. zupełnego zwolnienia dla najbliższej rodziny). Tekst ujednolicony, stan prawny na 27 października 2020 r.

Darowizny (bez względu na to, czy spisane w formie aktu notarialnego czy tylko faktycznie zrealizowane) objęte są, co do zasady, opodatkowaniem podatkiem spadków i darowizn.

Z chwilą śmierci prawa i obowiązki zmarłego, które wynikają ze stosunków cywilnoprawnych, przechodzą na jego spadkobierców. Innymi słowy, spadkobierca wstępuje w sytuację prawną osoby zmarłej, za wyjątkiem jednak niektórych kategorii praw, jak na przykład o charakterze niemajątkowym (np. dobra osobiste), czy związanych ściśle z osobą zmarłego (np. roszczenia alimentacyjne).

W dniu 28 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Mimo tego, że nowelizacja zmienia jedynie 5 artykułów w zakresie prawa spadkowego (z kilkudziesięciu) wprowadza spore zamieszanie, zmienia bowiem (pierwszy raz od uchwalenia obecnego kodeksu cywilnego w 1964 roku) porządek dziedziczenia i znacząco rozszerza grono spadkobierców ustawowych- dopuszczając do spadku m.in. dziadków spadkodawcy i ich zstępnych (wujostwo spadkobiercy i jego kuzyni). W praktyce oznacza to, mniejszą szansę na objęcie spadku przez Skarb Państwa, ale także większe (niż do tej pory) rozbicie spadku (im więcej osób dziedziczy, tym mniejsze są ich udziały).

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący przepisów prawa spadkowego. Zapis windykacyjny to uregulowanie nowe, obce naszemu porządkowi prawnemu. Pozwala na podział konkretnych dóbr zgodnie z wolą spadkodawcy.

Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy w zakresie separacji przewiduje oprócz postępowania procesowego wszczynanego pozwem również postępowanie nieprocesowe, które wszczyna się na zgodny wniosek małżonków.

Podejmując decyzję o wystąpieniu z pozwem czy wnioskiem o separację należy złożyć go we właściwym sądzie. Co prawda złożenie pozwu w niewłaściwym sądzie nie spowoduje odrzucenia pozwu gdyż sąd niewłaściwy zobowiązany jest przekazać sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania sprawy, jednakże spowoduje to znaczne opóźnienie w rozpoznaniu sprawy przez sąd właściwy.

Skutkiem orzeczenia separacji jest także zniesienie z mocy prawa między małżonkami przymusowego ustroju majątkowego, który powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, pod warunkiem, że wcześniej małżonkowie nie dokonali zniesienia wspólności majątkowej poprzez umowę w formie aktu notarialnego bądź uzyskali rozdzielność majątkową wskutek orzeczenia sądu.

W postępowaniu o separację każdy z małżonków może żądać uregulowania przez sąd wzajemnych stosunków dotyczących wspólnie zajmowanego przez nich mieszkania na czas wspólnego w nim zamieszkiwania. Regulacja ta ma na celu umożliwienie małżonkom wspólne zamieszkiwanie pod jednym dachem w sposób jak najbardziej eliminujący ewentualne konflikty dotyczące zamieszkania.

Wnosząc pozew o separację z żądaniem ustalenia winnego rozpadu małżeństwa koniecznym jest udowodnienie winy małżonka. W tym celu należy przedstawić sądowi dowody na winę pozwanej strony. Dowody mogą być różnego typu, w zależności od sprawy. Najczęściej są nimi zeznania świadków, dokumenty, zdjęcia, zaświadczenia lekarskie, wydruki z poczty internetowej jak również coraz częściej się pojawiające nagrania audio i video.

Postępowanie separacyjne możemy zainicjować dwoma sposobami, albo zgodnym wnioskiem stron o separację albo pozwem o separację. Wniosek o separację został omówiony w innym artykule, w tym natomiast postaram się przybliżyć instytucję pozwu o separację.

Jednym ze skutków orzeczenia separacji może być zasądzenie obowiązku alimentacyjnego jednego z małżonków na rzecz drugiego małżonka. Kodeks stanowi wprost, że małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy, jeżeli tego wymagają tzw. względy słuszności. Z sytuacją taką nie spotkamy się natomiast w wypadku orzeczenia rozwodu między małżonkami.

Składając pozew bądź wniosek o separację każdy z małżonków może wnieść do sądu o podział majątku dorobkowego. Sąd nie jest jednak tym wnioskiem związany i może pozostawić go bez rozpoznania w wypadku gdy dojdzie do przekonania, że rozstrzyganie tej kwestii znacznie przedłuży całe postępowanie. Sytuacje takie mają miejsce najczęściej gdy jeden z małżonków sprzeciwia się proponowanemu podziałowi czy też kwestionuje wartość majątku.

Sąd orzekając separację ma obowiązek orzec któremu z rodziców i w jakim zakresie powierza pełnienie władzy rodzicielskiej. Pod pojęciem władzy rodzicielskiej rozumieć należy szereg praw i obowiązków spoczywających na rodzicach służących należytemu wychowaniu dziecka oraz sprawowaniu pieczy nad dzieckiem jak również majątkiem dziecka.

Sąd w wyroku zasądzającym separację, podobnie jak przy orzeczeniu rozwodu powinien z urzędu orzec o sposobie kontaktowania się rodziców z ich małoletnimi dziećmi. Zgodnie ze zmienionymi przepisami Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego kontakty rodziców z dziećmi nie są związane z władzą rodzicielską. Oznacza to, że nawet w wypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej bądź jej pozbawienia rodzic ma prawo do styczności z dzieckiem i dopiero pozbawienie go tej styczności przez sąd pozbawi go możliwości kontaktowania się z dzieckiem.

Orzeczenie separacji pociąga ze sobą również orzeczenie obowiązku alimentacyjnego na małoletnie dzieci małżonków. Sąd nie może natomiast dokonać zasądzenia alimentów na dorosłe dziecko, mimo że pozostaje ono z jednym z rodziców i faktycznie jest na jego utrzymaniu. W takim wypadku pozostaje jedynie dochodzenie alimentów na drodze sądowej bezpośrednio przez pełnoletnie dziecko.

Polskie prawo przewiduje w wyjątkowych wypadkach możliwość eksmitowania jednego z małżonków z mieszkania, które wspólnie zajmują. Powodem dla wystąpienia z wnioskiem o eksmisję musi być rażąco naganne postępowanie, które uniemożliwia drugiemu małżonkowi wspólne zamieszkiwanie. Wniosek złożyć może każda ze stron postępowania o separację.

Spadkobierca posiadający postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia może dokonywać czynności prawnych dotyczących przedmiotów spadkowych.

W przypadku sporządzenia testamentu może pojawić się problem interpretacji jego treści. Problematyka tą zajmuje się kodeks cywilny.

Od dnia 28 czerwca 2009 r. obowiązują w Polsce nowe zasady dziedziczenia. Rozszerzono wtedy krąg spadkobierców ustawowych. Tymczasem trwają już prace nad kolejnymi zmianami.

Po sporządzeniu przez notariusza aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia mogą zdarzyć się sytuacje, w których dojdzie do wzruszenia tego aktu.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia, podobnie jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku nie jest niepodważalne i w zależności od okoliczności może być zmienione lub uchylone.

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może zaistnieć sytuacja, że nie wszystkie osoby zostały wymienione albo okazało się, że osoba uznana za spadkobiercę nim nie jest. Wtedy konieczna jest zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie zawsze chroni spadkobiercę przed ponoszeniem pełnej odpowiedzialności za długi spadkowe.

Postępowanie spadkowe przeprowadzane przed notariuszem może być trochę droższe niż sądowe- na pewno jest jednak szybsze. Notariusz ponadto poinstruuje nas dokładnie jakie dokumenty musimy przygotować.

Jeśli spadkodawca był posiadaczem samoistnym nieruchomości i był w trakcie jej zasiedzenia, jego spadkobiercy mogą kontynuować ten proces.

Dla prawa spadkowego nie ma znaczenia czy dziecko spadkodawcy pochodzi z jego obecnego czy wcześniejszego małżeństwa. Wszyscy zstępni (dzieci) dziedziczą na równi.

W dniu 28 czerwca 2009r. weszły w życie nowe zasady dziedziczenia ustawowego wprowadziła je ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny.

Sporządzenie spisu inwentarza to pierwszy etap procedury wyjawiania przedmiotów spadkowych. Jeśli któryś ze spadkobierców lub wierzyciel spadku ma wątpliwości co do spisu inwentarza – powinien zobowiązać sporządzającego inwentarz do złożenia odpowiedniego oświadczenia.

Z dniem 28 czerwca 2009 r. zmieniły się zasady dziedziczenia ustawowego. Ustawodawcy nie udało się jednak uniknąć pomyłki – którą niebawem powinien naprawić. Projekt zmian wpłynął już do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rozszerzenie grona spadkobierców ustawowych powoduje, że do dziedziczenia powołani są również stosunkowo dalecy krewni jak wujostwo- czy kuzyni.

Co prawda mechanizm ani skutki odrzucenia spadku (traktowanie danego spadkodawcy tak jakby nie dożył otwarcia spadku) nie zmieniły się, rozszerzenie grona spadkobierców ustawowych powoduje, że niechciany spadek może obciążyć dalszych krewnych.

Spadkobiercy z chwilą śmierci spadkodawcy wchodzą w te prawa i obowiązki które podlegają dziedziczeniu. Oznacza to że zobowiązania powstałe za życia spadkodawcy obciążają aktywa tworzące spadek, a spadkobiercy zmarłego mają obowiązek ich uregulowania. W rzeczywistości więc, długi spadkowe obniżają wartość spadku.

Z dniem 28 czerwca zmianie ulega kodeks cywilny w zakresie dziedziczenie ustawowego, znacząco rozszerzając krąg spadkobierców. Kto jednak może skorzystać na tej zmianie?

Ustawodawca zmienił porządek dziedziczenia- poza rozszerzeniem kręgu spadkobierców- zmienił trochę kolejność dziedziczenia w "starym” gronie. Skutkuje to dalszym uprzywilejowaniem rodziców względem rodzeństwa.

Od 28 czerwca 2009 r. dziadkowie zostaną dopuszczeni do dziedziczenia po swoich wnukach. Do tej pory dziedziczenie przebiegało wyłącznie w drugą stronę (wnukowie dziedziczyli po dziadkach).

Otrzymałem spadek po ojcu. Chciałbym skorzystać z notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Jak w praktyce wygląda taka droga i jakie są jej zalety?

Pasierb jest dzieckiem jedynie jednego z małżonków- nie jest krewnym spadkodawcy. W określonych okolicznościach będzie mógł jednak dziedziczyć po ojczymie (macosze).

Mąż matki, który dowiedział się, że wychowywał cudze dziecko – ma niewielkie szanse na odsunięcie go od dziedziczenia- możliwość zaprzeczenia ojcostwa jest mocno ograniczona w czasie. Większe szanse ma obecnie mężczyzna, który dziecko uznał.

Muszę przeprowadzić postępowanie spadkowe po moim ojcu. Ojciec mieszkał w Lidzbarku Warmińskim ja natomiast mieszkam w Kamiennej Górze. Do jakiego sądu muszę wystąpić w tej sprawie.

Pytanie to stosunkowo często pojawia się forum – odpowiedź na nie jest prosta – wszystkie dzieci dziedziczą – niezależnie od tego czy pochodzą z "prawego łoża”.

Każdy może dokonać dyspozycji pieniędzy z konta na wypadek śmierci. Kwota taka wyłączana jest z masy spadku i nie podlega ogólnym zasadom dziedziczenia. Jednak nie każdy może być beneficjentem dyspozycji.

Zdarza się, że ludzie rozpoczynają nowy związek formalnie nie rozwiązując poprzedniego (nie wnikając w przyczyny). Powoduje to liczne perturbacje przy dziedziczeniu po zmarłym partnerze.

Osoby żyjące w związku nieformalnym nie są swoimi spadkobiercami ustawowymi. Jedyny sposób na to, aby mogły po sobie dziedziczyć to sporządzenie testamentu.

Osoby żyjące w związku nieformalnym nie są swoimi spadkobiercami ustawowymi (w odróżnieniu od małżonków)- mogą jednak sporządzić odpowiednie testamenty. Mają jednak małą szansę na uniknięcie podatku od spadków (i darowizn).

Spadek, Separacja

Dobrodziejstwo inwentarza i jego spis

Odrzucenie spadku przez małoletniego

Ustawa o podatku od spadków i darowizn (stan prawny na 27 października 2020 r.)

Jaki podatek od darowizn między rodzicami i dziećmi

Spłata długów po spadkodawcy

Nowe zasady dziedziczenia - poradnik

Nowy pomysł w prawie spadkowym – rejestr testamentów

Zmiany w prawie spadkowym

Separacja - zgodny wniosek małżonków

Separacja - właściwość sądu

Separacja a stosunki majątkowe małżonków

Separacja - rozstrzygnięcie o wspólnym mieszkaniu

Pozew o separację - kwestie dowodowe

Jak sporządzić pozew o separację?

Separacja i alimenty na małżonka

Separacja a podział majątku dorobkowego

Separacja a władza rozdzicielska

Separacja a kontakty z dzieckiem

Separacja i alimenty na dzieci

Separacja a kwestia eksmisji małżonka

Problem rzekomego spadkobiercy

Interpretacja testamentu

Kolejne zmiany w prawie spadkowym

Wzruszenie notarialnego poświadczenia dziedziczenia

Procedura zmiany notarialnego poświadczenia dziedziczenia

Kiedy wyższy zachowek

Prawo do zachowku się nie zmieniło

Zmiana postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku

Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie ogranicza wierzyciela hipotecznego

Nabycie spadku u notariusza - etapy

Czy zasiedzenie jest dziedziczne

Wszystkie dzieci spadkodawcy dziedziczą po nim

Nowe dziedziczenie ustawowe w KC

Procedura wyjawiania przedmiotów spadkowych

Nowe zasady dziedziczenia do poprawki

Kiedy spadek odziedziczy wujek, a kiedy kuzyn

Odrzucenie spadku po 28 czerwca 2009 r.

Co należy wiedzieć o długach spadkowych

Kogo dotyczą nowe przepisy spadkowe

Rodzeństwo spadkodawcy dalej od spadku

Kiedy dziadkowie dziedziczą

Jak wygląda notarialne poświadczenie dziedziczenia?

Kiedy dziedziczyć będzie pasierb

Dziecko ze zdrady małżeńskiej dziedziczy

Postępowanie spadkowe

Czy nieślubne dzieci dziedziczą

Czy można wskazać partnera jako dysponenta konta po śmierci

Co jeśli zmarły partner miał małżonka

Czy będziesz dziedziczyć po partnerze

Czy spadek po partnerze zawsze będzie opodatkowany