Istotą pomocy prawnej z urzędu jest to, iż zapewniana jest ona osobom, które z powodu niskich dochodów nie mogą ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego, a korzystanie z usług profesjonalisty jest konieczne do obrony ich praw. Sąd przyzna pomoc prawną z urzędu wówczas, gdy uzna, że udział profesjonalnego pełnomocnika jest w sprawie niezbędny.