REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Pracownik, Nauczyciele

Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail

Dekalog pracy zdalnej - 10 najważniejszych zasad

Dekalog pracy zdalnej - 10 najważniejszych zasad. Poniżej informacje, które powinien znać każdy pracownik i pracodawca, jeśli chcą korzystać z pracy zdalnej. Pamiętaj, że ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi!

Dekalog pracy zdalnej - 10 najważniejszych zasad

Dekalog pracy zdalnej - 10 najważniejszych zasad. Poniżej informacje, które powinien znać każdy pracownik i pracodawca, jeśli chcą korzystać z pracy zdalnej. Pamiętaj, że ignorantia iuris nocet - nieznajomość prawa szkodzi!

Bezpieczeństwo przy pracy zdalnej - to musisz wiedzieć

Już jest! Od dzisiaj, długo wyczekiwana praca zdalna obowiązuje! Okazuje się, że pracodawca nie odpowiada całkowicie za zasady dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracy zdalnej. Czego nie musi zapewnić pracodawca w zakresie BHP przy pracy zdalnej? Jak przeszkolić pracownika do pracy zdalnej? 

Praca zdalna. Nareszcie można pracować zdalnie

Praca zdalna na nowych zasadach jest już możliwa. Przepisy Kodeksu pracy, które regulują ten rodzaj pracy weszły w życie 7 kwietnia. Zarazem wykreślono z Kodeksu przepisy dotyczące telepracy. Co to jest praca zdalna? Kiedy można uzgodnić wykonywanie pracy zdalnej? Jak określa się zasady wykonywania pracy zdalnej?

REKLAMA

Praca zdalna - zmiany w kodeksie pracy

Na uregulowanie zasad dotyczących pracy zdalnej czekało wielu pracowników i pracodawców. Przepisy w tym zakresie wchodzą w życie 7 kwietnia 2023. Podpowiadamy, jakie zmiany przyniesie nowelizacja Kodeksu pracy.

Pracownik a rynek pracy

Wyznacznikiem wartości pracownika stała się jego efektywność, a model wynagradzania za efekty napędzał pracujących do coraz większego wysiłku. Potem przyszła pandemia, kryzys, ale także zderzenie z mentalnością młodego pokolenia pracowników, dla których praca zawodowa przestała być bezdyskusyjnym priorytetem. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji.

Wielkanoc i inne święta religijne w pracy a pracownik - cudzoziemiec w Polsce. Prawo do dni wolnych

Większość Polaków przestrzega świątecznych tradycji i twierdzi, że nie wpływają one na ich pracę. Jeśli chodzi o obcokrajowców, to mamy już inne zdanie – nie potrafimy określić, jakiej są dokładnie wiary, jednak uważamy, że ich obrzędy religijne kolidują z pracą. Liczba stereotypów rośnie wraz z malejącym poziomem wiedzy o wyznaniu innych narodowości przyjeżdżających do Polski. Sami zainteresowani przyznają jednak, że jest wręcz odwrotnie. Co potwierdza najnowsze badanie wielkanocne Grupy Progres – jedynie 8 proc. cudzoziemców aktywnych zawodowo deklaruje, że na święta weźmie wolne. Obcokrajowcy pracujący w Polsce nie chcą korzystać powszechnie z prawa do urlopu na święta religijne, które obchodzą. Mimo że – zgodnie z przepisami – mają do tego prawo. 

Wyłączenia prac i przepisów bhp w przypadku pracy zdalnej

Ustawodawca, regulując pracę zdalną w Kodeksie pracy, wskazał zarówno wyłączenia prac, których nie może obejmować praca zdalna, jak i wyłączenia przepisów bhp, które nie muszą być przy tej pracy realizowane przez pracodawcę.

REKLAMA

Praca zdalna okazjonalna. Warunki stosowania, przykłady

Wymiar pracy zdalnej wykonywanej okazjonalnie wynosi nie więcej niż 24 dni w roku kalendarzowym. Jest on niezależny od okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, wymiaru czasu pracy pracownika oraz liczby godzin wynikających z rozkładu czasu pracy w dniu, w którym pracownik wykonuje pracę w tym trybie.

Czy pracownik może zrzec się ryczałtu za pracę zdalną?

Pracodawca wdrożył pracę zdalną na podstawie regulaminu pracy zdalnej. Hipotetycznie może dojść do sytuacji, że pracodawca nie wyrazi zgody na pracę zdalną z powodu konieczności zapłaty ryczałtu za energię, mimo to pracownik nadal będzie chciał korzystać z możliwości pracy zdalnej. Czy w takiej sytuacji pracownik może dobrowolnie zrzec się ww. ryczałtu?

Praca za granicą 2023 - jakie zmiany w KP

Zaszły zmiany w KP co do delegowania pracowników do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem UE. Pracodawca ma nowe obowiązki informacyjne co do warunków zatrudnienia za granicą. Poniżej szczegóły.

Praca za granicą 2023 - jakie zmiany w KP

Zaszły zmiany w KP co do delegowania pracowników do pracy na obszarze państwa niebędącego członkiem UE. Pracodawca ma nowe obowiązki informacyjne co do warunków zatrudnienia za granicą. Poniżej szczegóły.

Monitorowanie pracy zdalnej. Czy dopuszczalna jest aplikacja monitorująca ekran pracownika?

Czy aplikacja monitorująca ekran pracownika w trakcie wykonywania przez niego obowiązków służbowych będzie dopuszczalna w świetle nowych przepisów o pracy zdalnej?

Obowiązki pracodawcy zatrudniającego określoną liczbę pracowników. Kwestie praktyczne

Obowiązujące przepisy prawa nakładają na pracodawców liczne obowiązki, które uzależnione są od liczby zatrudnianych pracowników. W tej kwestii kluczowe jest precyzyjne zdefiniowanie liczby pracujących osób w przedsiębiorstwie w przeliczeniu na pełne etaty. Katalogi obowiązków są  inne dla firm zatrudniających co najmniej 20 osób oraz firm zatrudniających minimum 50 pracowników. Radca prawny Klaudia Nowak z Kancelarii Mirosławski, Galos, Mozes w Sosnowcu omawia mechanizmy, do których wdrożenia zobligowani są pracodawcy.

Płatne szkolenia dla pracowników

Kto finansuje szkolenia pracowników? Czy szkolenia dla pracowników mają się odbywać w czasie ich pracy? Jakie zmiany zostały wprowadzone do KP co do szkoleń?

Praca zdalna. Co mają do powiedzenia związki zawodowe

Praca zdalna może być wykonywana zgodnie z zasadami ustalonymi u danego pracodawcy. Pracodawca nie ma w tym zakresie pełnej swobody. W celu ustalenia zasad wykonywania pracy zdalnej powinien porozumieć się z działającymi u niego organizacjami związkowymi. Jaką rolę mają do odegrania związki zawodowe w procesie ustalania zasad wykonywania pracy zdalnej? Co stanie się, kiedy pracodawca nie dojdzie do porozumienia ze związkowcami? Jak zasady pracy zdalnej ma ustalić pracodawca, u którego nie ma związków zawodowych?

Kontrola trzeźwości pracowników 2023 – przywilej czy paraliż dla pracodawcy?

Ustawodawca w 2023 roku nie zwalnia tempa. Po raz kolejny pracodawców i pracowników działów kadrowo-płacowych stawia przed szeregiem wyzwań. Choć obowiązki dotyczące zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a co za tym idzie -  możliwość kontroli trzeźwości pracowników przy uzasadnionym podejrzeniu, nie są nam obce, to nowelizacja przepisów Kodeksu Pracy w tym zakresie, powoduje powstanie wielu pytań i wątpliwości. Jak nowe regulacje umożliwiające pracodawcom przeprowadzanie prewencyjnej kontroli trzeźwości wyglądają w praktyce? Odpowiedź na to pytanie postaram się przybliżyć w dalszej części tego artykułu. 

Nowelizacja kodeksu pracy z 9 marca 2023 r. opublikowana w Dzienniku Ustaw. Kiedy wejdzie w życie? Co się zmieni?

Nowelizacja kodeksu pracy z 9 marca 2023 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw z 4 kwietnia 2023 r. i wejdzie w życie 26 kwietnia 2023 r. (tj. po 21 dniach vacatio legis). Ta nowelizacja zawiera liczne zmiany w przepisach (m.in. zmiany w umowie na okres próbny, umowach na czas określony, nowy urlop opiekuńczy, prawo do zwolnienia z powodu siły wyższej, dłuższe przerwy w pracy, ochrona pracownika przed zwolnieniem z pracy, zmiany w zasiłku macierzyńskim, zmiany w urlopie rodzicielskim, nowe przepisy dotyczące elastycznej organizacji pracy i szereg innych).

Nowe obowiązki informacyjne pracodawcy

Nowelizacja Kodeksu pracy wdrażająca tzw. dyrektywę rodzicielską oraz work-life balance zmodyfikuje obowiązki informacyjne pracodawcy względem pracownika. Co się zmieni?

Czy konieczna jest zgoda pracodawcy na wykonywanie okazjonalnej pracy zdalnej?

Okazjonalna praca zdalna, to praca na wniosek pracownika składany teoretycznie w każdej możliwej sytuacji, nie więcej niż 24 razy w roku. Czy pracodawca może nie wyrazić zgody? Wyjaśniamy jak legalnie może się zachować pracodawca. Ostatnio bowiem, zaroiło się wręcz od publikacji, propagujących tezę o możliwości odmowy przez pracodawcę. Tezę dodajmy, bardzo niebezpieczną dla pracodawców.

Zwolnienie od pracy - 2 dni albo 16 godzin - nowość w KP

Do KP zostały dodane przepisy, których jeszcze nie było - zwolnienie od pracy - 2 dni albo 16 godzin - ale 50% płatne. W jakich sytuacjach przysługuje zwolnienie od pracy? Czym jest zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej? Czym jest siła wyższa? Kto oprócz pracowników ma prawo do takiego zwolnienia? Jak i kiedy złożyć wniosek?

Praca zdalna a miejsce wykonywania pracy. Co mówią przepisy?

Praca zdalna a miejsce wykonywania pracy. Czy pracodawca może w przepisach wewnętrznych ograniczyć miejsce pracy zdalnej tylko do terytorium Polski lub tylko do wskazanego przez pracownika adresu zamieszkania

Większa ochrona pracownika przed zwolnieniem - zmiana w KP

Wskutek dużej nowelizacji Kodeksu Pracy pracownicy zyskali większą ochroną przed rozwiązaniem umowy o pracę. W jakich sytuacjach będzie przysługiwała ta ochrona?

Elastyczna organizacja pracy - nowość w KP

Czym jest elastyczna organizacja pracy? Dla kogo elastyczna organizacja pracy? Jaki wniosek złożyć aby mieć elastyczną organizację pracy? Czy pracodawca musi się zgodzić na elastyczną organizację pracy? Duże zmiany w KP już niedługo wejdą w życie.

Umowy na czas określony - duże zmiany od 2023 r.

W umowie o pracę zawartej na czas określony zaszły spore zmiany - wręcz rewolucyjne. Umowy te są nagminnie wykorzystywane i pracownicy świadczą pracę na ich podstawie maksymalnie długo jak się da. Pracodawcy unikają umów na czas nieokreślony. Najważniejszą zmianą jest to, że pracodawca rozwiązując taką umowę za wypowiedzeniem będzie musiał podać przyczynę swojej decyzji i skonsultować ją ze związkami. Jakie są inne zmiany? Poniżej najważniejsze informacje.

Wykaz zmian w KP na kwiecień 2023 r. - jest podpis Prezydenta RP

Prezydent RP w dniu 23 marca 2023 r. podpisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa). Ustawa wprowadza bardzo ważne zmiany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zmianami, dalej: KP). Jakie uprawnienia zyskają pracownicy, a jakie obowiązki będą mieli pracodawcy już od kwietnia 2023 r.?

Dodatkowe (niepłatne) 5 dni wolnego - zmiana w KP

Prezydent RP w dniu 23 marca 2023 r. podpisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa). Ustawa wprowadza bardzo ważne zmiany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zmianami, dalej: KP). Jedną z istotniejszych jest uregulowanie tzw. urlopu opiekuńczego. Kto i kiedy może skorzystać z urlopu opiekuńczego? Jak udziela się urlopu opiekuńczego? Ile przysługuje dni urlopu opiekuńczego? Czy podczas urlopu opiekuńczego pracodawca może rozwiązać z pracownikiem umowę?

Prywatne pakiety medyczne drożeją, ale pracodawcy nie chcą z nich rezygnować

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym jest objęty już średnio co 10. Polak i co 4. aktywna zawodowa osoba. Prawie 11-proc. wzrost liczby takich polis na przestrzeni ostatniego roku pokazuje, że ich popularność ciągle rośnie, choć – w związku z galopującą inflacją – rosną również ich ceny. Zgodnie z obecnym trendem firmy akceptują podwyżki, nie szukając oszczędności w ograniczaniu swoim pracownikom zakresu ubezpieczenia. Co ciekawe, część pracodawców zastanawia się wręcz nad rozszerzeniem obowiązującego w ich firmie programu prywatnej opieki medycznej.

Niepełnosprawny i pies asystujący

Czy osoba niepełnosprawna może przebywać wraz z psem asystującym w miejscu pracy? Jak definiuje się psa asystującego? Do jakich obiektów użyteczności publicznej ma wstęp osoba niepełnosprawna wraz z psem asystującym? Czym są niezbędne racjonalne usprawnienia w miejscu pracy dla osoby niepełnosprawnej?

Urlop na opiekę nad zwierzęciem i pies w miejscu pracy– zmiany w KP?

Czy do kodeksu pracy zostanie wprowadzony płatny urlop na opiekę nad zwierzęciem domowym – psem lub kotem – póki co nie wiadomo. Jednak wielbiciele pupili ucieszyli się z pomysłu Fundacji Centaurus na takie uregulowania. Miłośnicy zwierzaków podkreślają konieczność opieki nad nimi, np. kiedy zwierzę przeszło operację lub zabieg czy też w nagłych sytuacjach. Czy można więc wziąć L4 na psa? Czy pies może przebywać w miejscu pracy? Czy powstaną psie przedszkola w biurach?

Nowelizacja Kodeksu pracy z podpisem prezydenta

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw - poinformowało w piątek biuro prasowe KPRP. Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy dotyczące tzw. work-life balance i tzw. dyrektywę rodzicielską.

Czy można ujawnić wysokość wynagrodzenia pracownika?

Wielu zastanawia się czy pracodawca może ujawnić wynagrodzenie pracownika? Czy informacja o zarobkach jest informacją poufną i czy dane o wynagrodzeniu mieszczą się w kategorii danych osobowych? Czy wynagrodzenie pracownika jest jego dobrem osobistym?

Emerytury nauczycielskie prawem nie przywilejem. Kiedy zostaną przywrócone

Emerytury nauczycielskie po 20 latach pracy „przy tablicy” lub po 30 latach pracy w ogóle to przedmiot projektu, który – jak poinformował minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek – jest na końcowym etapie prac. Zapowiedział, że jeszcze wiosną tego roku ten projekt ujrzy światło dzienne. 

Okazjonalna praca zdalna przy zatrudnieniu na część etatu. Co mówi prawo?

Zatrudniamy pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy. Czy w związku z tym będą im przysługiwały 24 dni okazjonalnej pracy zdalnej, czy też wymiar pracy okazjonalnej należy ustalać proporcjonalnie do ich etatu?

„Z” jak zmiana – o tym, jak pokolenie Z odmienia rynek pracy

63,05 proc. Polaków w wieku 18-24 uważa, że wypłata jest dla nich najmniej istotna w pracy – wynika z raportu ADP „People at Work 2022: A Global Workforce View”. Jakie jest tak naprawdę pokolenie Z, budzące na rynku pracy tak wiele kontrowersji? Są to osoby, którym nie zależy już na etatach jak ich starszym kolegom. Wolą work-life balance od wysokich stanowisk i spokój po pracy od podwyżek.

17 proc. Polaków zdecydowało się na podjęcie dodatkowego zatrudnienia

Co szósty Polak (17 proc.) podjął dodatkowe zatrudnienia, a 9 proc. respondentów zdecydowało się zmienić dotychczasową pracę na lepiej płatną - wynika z badania "Polaków Portfel Własny: czas oszczędzania". Jak dodano, 21 proc. badanych starało się o podwyżkę, 13 proc. z nich ją uzyskało.

Przepisy o pracy zdalnej od 7 kwietnia. Nowe prawa i obowiązki pracodawców oraz pracowników

Praca zdalna - od 7 kwietnia wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu Pracy, która ureguluje zjawisko pracy zdalnej. Popularyzacja tego modelu gwałtownie wzrosła w okresie pandemii. Nastąpiła więc konieczność określenia na drodze ustawowej praw i obowiązków pracodawców oraz pracowników.

Pracy zdalna okazjonalna. Czy pracodawca ma prawo do kontroli?

Kontrola wykonywania okazjonalnej pracy zdalnej, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, będzie się odbywała na zasadach ustalonych z pracownikiem. Natomiast kontrola wykonywania pracy przez pracownika świadczącego "okazjonalną" pracę zdalną zostanie przeprowadzona na takich zasadach jak w czasie wykonywania pracy w podstawowym miejscu pracy.

Jak docenić pracownika? Pomogą zmiany w prawie pracy (work-life balance)

Dzień Doceniania Pracownika. Chociaż metod pozapłacowego wynagradzania zespołów jest dużo, to nowa dyrektywa work-life balance otwiera przed pracodawcami nowe możliwości.

Czy można wezwać osobę zatrudnioną na pracy zdalnej np. do biura na spotkanie?

Kwestia wzywania pracownika do biura w czasie wykonywania przez niego pracy zdalnej nie została uregulowana w przepisy Kodeksu pracy. Jednak pracodawca (przełożony) w ramach swoich uprawnień kierowniczych ma prawo wezwać pracownika do wykonywania pracy w biurze, a także polecić mu pracę w każdym innym miejscu, np. udział w spotkaniu odbywającym się w siedzibie kontrahenta albo odbycie podróży służbowej. 

Zezwolenie na pracę a obowiązek informacyjny

Zezwolenie na pracę, uzyskiwane w urzędzie wojewódzkim, jest jednym z dokumentów legalizujących pracę cudzoziemca na terenie Polski. Kiedy i w jakich okolicznościach pracodawca, który je otrzymał, powinien poinformować pisemnie wojewodę? Odpowiadamy.

Jak przyspieszyć przelew wynagrodzenia?

49 proc. polskich pracowników deklaruje otrzymywanie pensji po terminie. Zjawisko może się nasilać wraz z problemami gospodarczymi i pogorszeniem płynności wielu firm.

Jak rejestrować godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy zdalnej

Ewidencja czasu pracy zdalnej. Przepisy prawa pracy nie regulują sposobu rejestrowania rozpoczęcia i zakończenia pracy zdalnej przez pracownika, zatem pracodawca samodzielnie określa zasady w tym zakresie. Rejestracja może się odbywać poprzez wysłanie e-maila o rozpoczęciu (zakończeniu) pracy czy telefoniczne zawiadomienie o tym przełożonego. Można też założyć, że potwierdzeniem wykonywania pracy zdalnej jest np. korespondencja e-mailowa lub wykaz zadań zrealizowanych danego dnia.

Dane osobowe a umowa o pracę. O co może pytać pracodawca

Dane osobowe i ich ochrona mają znaczenie także w przypadku zawarcia i wykonywania umowy o pracę. Jakie są regulacje dotyczące danych osobowych kandydatów do pracy i pracowników? Kiedy pracodawca może poprosić o PESEL? Czy może pytać o wyznanie i poglądy polityczne? Czy pracodawcy trzeba mówić o członkostwie w związku zawodowym?

Stan zagrożenia epidemicznego a legalność pobytu cudzoziemców w Polsce. Czy od 1 kwietnia 2023 r. zniknie ochrona ustawy covidowej?

Część obcokrajowców pracujących w Polsce może nie zdążyć z pozyskaniem nowych dokumentów pobytowych, jeśli stracą ochronę tzw. ustawy covidowej w związku z zakończeniem stanu zagrożenia epidemicznego. Utrata tych pracowników będzie bolesna dla całej gospodarki - ocenili eksperci rynku pracy.

Praca zdalna przynajmniej raz w tygodniu w 80 proc. firm na świecie. Jak jest w Polsce?

Oczekiwania pracowników dotyczące sposobu organizacji pracy oraz konieczność pozyskiwania talentów na całym świecie sprawiają, że ponad jedna trzecia firm zezwala na wykonywanie obowiązków zawodowych z zagranicy. Za największe wyzwanie związane z pracą zdalną uznaje się konieczność wypracowania optymalnej strategii jej stosowania – wynika z raportu Global Remote Work Survey, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte. Według polskich przedsiębiorców zmiany w sposobie funkcjonowania zespołów spowodują konieczność wykształcenia nowych umiejętności menadżerskich.

Bhp podczas pracy zdalnej. Jakie obowiązki ma pracodawca?

Bhp w pracy zdalnej. W związku z wykonywaniem przez pracownika pracy zdalnej pracodawca będzie musiał mu zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Praca zdalna - opodatkowanie i oskładkowanie świadczeń wypłacanych pracownikom

Praca zdalna. Nowe przepisy Kodeksu pracy wprowadzające pracę zdalną przewidują m.in. obowiązek zapewnienia przez pracodawcę niezbędnych narzędzi do wykonywania pracy zdalnej, a jeżeli pracownik korzysta z własnych narzędzi - pracodawca powinien mu z tego tytułu wypłacić ekwiwalent. Natomiast za zużycie prądu i usługi telekomunikacyjne pracownikowi przysługuje ryczałt. Zasady rozliczania kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej powinny wynikać z treści porozumienia, regulaminu lub polecenia. Wskazane świadczenia nie będą stanowiły przychodu ze stosunku pracy, a zatem nie będą także oskładkowane ZUS, przy spełnieniu określonych w ustawie warunków.

Pracownicy cywilni policji z wieloletnim stażem zarabiają mniej niż nowo przyjęci

Pracownicy cywilni skarżą się na niskie płace; wskazują że osoby przyjmowane do Policji mają wyższe wynagrodzenie niż te z wieloletnim stażem. Nie ma też szczegółowych regulacji ustawowych dotyczących ich statusu.

Umowa o pracę. Co się zmieni w 2023 r.

Umowa o pracę to najszerzej występująca podstawa prawna stosunku pracy. Ostatnia nowelizacja Kodeksu pracy rozszerzyła zakres postanowień, jakie muszą się znaleźć w umowie o pracę. Zmianie uległy także obowiązki informacyjne pracodawcy, związane z nawiązaniem stosunku pracy. Co będzie musiała zawierać umowa o pracę? O czym pracodawca ma informować pracownika.

REKLAMA