Informacja publiczna

Organy odwoławcze i sądy, do których trafiają sporne sprawy, chętniej wykorzystują pojęcie „nadużywania” prawa do informacji, chociaż nie wynika ono z żadnego przepisu prawa, a stanowi zagrożenie dla prawa do informacji.

Informacja o tym z kim nocowała prezydent miasta w pokoju hotelowym, za który zapłaciła gmina jest informacją publiczną – wynika z orzeczenia WSA we Wrocławiu. 

Postępowanie w sprawie udostępnienia informacji publicznej. Od decyzji wydawanych w sprawach zainicjowanych wnioskiem o dostęp do informacji publicznej przysługuje odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Organ rozpatrujący taki zwyczajny środek odwoławczy jest jednak ograniczony (w porównaniu z innymi postępowaniami administracyjnymi) w możliwych do zastosowania rozstrzygnięciach. Wynika to ze specyfiki postępowania dostępowego.

Dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych. W celu walki z praniem pieniędzy działający na terytorium UE przedsiębiorcy są zobowiązani do ujawniania w publicznym rejestrze informacji na swój temat, jak również do ujawniania danych identyfikacyjnych swoich beneficjentów rzeczywistych. Najnowszy wyrok TSUE z 22 listopada 2022 r. stwierdza, że przepis umożlwiający każdej osobie uzyskanie dostępu do informacji o beneficjentach rzeczywistych podmiotów o charakterze korporacyjnym jest nieważny. W Polsce działa blisko 0,5 miliona spółek, fundacji, stowarzyszeń i spółdzielni, dla których wyrok ten może mieć bezpośrednie znaczenie.

Radny ma takie samo prawo do złożenia wniosku o udostępnienie informacji publicznej jak każdy inny obywatel. Innymi słowy, uprawnienia radnych o dostępie do informacji związanych z działalnością gminy nie wyłączają możliwości korzystania przez nich z ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do premiera Mateusza Morawieckiego o informacje dotyczące zasad prowadzenia jawnego rejestru umów, który będzie obowiązkowy w administracji publicznej od lipca br.

Umowa o pracę - informacja publiczna. Treść umowy o pracę osoby pełniącej funkcję publiczną stanowi informację publiczną. Z takiej umowy mogą wynikać kwestie dotyczące dysponowania majątkiem publicznym oraz zasady działania danej jednostki, a te podlegają upublicznieniu. Nie oznacza to jednak wyłączenia ochrony prywatności. Organ zobowiązany jest do ustalenia, czy informacja nie narusza godności i intymności osoby, której dotyczy. Takie stanowisko wynika z orzeczenia NSA.

Wniosek I prezes SN do TK ws. dostępu do informacji publicznej wpłynął w ubiegłą środę. Chodzi o stwierdzenie niekonstytucyjności niektórych przepisów ustawy.

Wiedza, kontrola czy ciekawość stanowią główny cel uzyskania informacji publicznej. W praktyce zdarzają się sytuacje, gdy informacja nie zostaje udostępniona z różnych powodów. Czym jest informacja publiczna, kto może jej żądać i jaki jest tryb udostępnienia danych?

Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie może stanowić podstawy do otrzymania informacji we własnej sprawie.

Do szkoły wpłynął wniosek o udostępnienie - w trybie ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej - informacji o wynagrodzeniu każdego nauczyciela zatrudnionego w szkole - z podaniem imienia i nazwiska. Wniosek zawiera też żądanie podania tych informacji w podziale na przedmiot nauczania, staż pracy i wymiar godzin pracy. Czy dyrektor szkoły może udzielić takiej informacji, czy też powinien odmówić ze względu na fakt, że nie są to informacje publiczne?

Rada powiatu podjęła uchwałę w sprawie przeznaczenia środków na zakup respiratora do szpitala powiatowego. Transmisja obrad online była zachowana przez ustawienie w budynku starostwa - lecz poza salą posiedzeń rady - dużego monitora wizyjnego, pokazującego na żywo obrady. Publiczność nie miała jednak możliwości uczestniczenia w posiedzeniu. Obecnie w specustawie przyjęto możliwość zdalnego trybu obradowania rady. Uchwała, o której mowa, podjęta została jednak jeszcze przed wejściem tego przepisu w życie. Czy uchwała ta jest wobec zaistniałej sytuacji nieważna?

Wniosek o udostępnienie informacji publicznej nigdy nie może pozostać bez odpowiedzi. Organ musi udostępnić informację publiczną, wydać decyzję administracyjną o odmowie udostępnienia albo poinformować, jeśli nie jest w posiadaniu wnioskowanej informacji.

Do gminy wpłynął wniosek o udostępnienie - w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej - korespondencji, jaką urząd prowadził z inżynierem kontraktu na wskazanej budowie. Czy gmina może odmówić udostępnienia tej korespondencji, powołując się na to, że są to dokumenty wewnętrzne, które nie są wyrazem oficjalnego stanowiska gminy, a jedynie służą wymianie informacji i uzgadnianiu poglądów i jako takie nie stanowią informacji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny po kasacji w Naczelnym Sądzie Administracyjnym wydał wyrok w sprawie dotyczącej udostępnienia informacji publicznej. Przygotował przy tym dla organów swoiste vademecum co do prawidłowego sposobu przygotowania odpowiedzi na wnioski o dostęp do informacji publicznej.

Prawo dostępu do informacji publicznej gwarantowane jest przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 61), natomiast tryby udzielania informacji, o których mowa w art. 61 ust. 1 i 2 Konstytucji RP zostały określone w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Należy podkreślić, iż dostęp do informacji publicznej stanowi jeden z najistotniejszych aspektów funkcjonowania demokratycznego państwa prawnego. Wskazuje się, że celem prawa do informacji jest zapewnienie jawności życia publicznego, przejrzystości działań organów państwa i innych instytucji wykonujących zadania publiczne, a w konsekwencji zapewnienie możliwości wpływania obywateli na postępowanie władz publicznych w zakresie, w jakim pozwala na to system demokratycznego państwa prawnego. Jednakże zarówno definicja informacji publicznej, jak i pozostałe przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej niezmiennie budzą wątpliwości podmiotów zobowiązanych do jej udzielania. To z kolei powoduje, że kierowane do tych podmiotów wnioski często są nieuwzględniane. Poniżej przedstawiona została problematyka związana z udostępnianiem informacji publicznej na wniosek.

Czy zakład transportu miejskiego ma obowiązek udostępnienia wzoru legitymacji kontrolera biletów na wniosek stowarzyszenia? Organizacja złożyła wniosek w trybie dostępu do informacji publicznej. Czy takie udostępnienie może stanowić naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa?

Wejście w życie nowych regulacji dotyczących ochrony danych osobowych może powodować wątpliwości w zakresie udostępniania informacji publicznej przez organy samorządu. Potrzeba ochrony danych osobowych nie może jednak prowadzić do wyłączenia prawa do informacji publicznej. W praktyce udostępnienie takich informacji powinno polegać na przekazaniu tzw. informacji zanonimizowanej.

Wniosek podmiotu publicznego o dofinansowanie realizowanego projektu stanowi wyraz działalności tego podmiotu związany z realizacją zadań publicznych. Dlatego należy uznać go za dokument zawierający informację publiczną.

Trwają prace nad ustawą o jawności życia publicznego. Czu ustawa zmieni obowiązujące w Polsce prawo antykorupcyjne?

Przedmiotem wniosku o udostępnienie informacji publicznej może być informacja, której przygotowanie będzie wymagało podjęcia działań intelektualnych oraz zaangażowania znacznego nakładu czasu i pracy. Udostępnienie takiej informacji uwarunkowane jest jednak wykazaniem przez wnioskodawcę, że za tym udostępnieniem przemawia szczególnie uzasadniony interes publiczny. W przeciwnym wypadku dysponent informacji powinien wydać decyzję o odmowie jej udostępnienia.

Dostęp do informacji publicznej istotny jest z perspektywy aksjologicznych podstaw funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. Z tego powodu jest prawem wyrażonym w Konstytucji RP, mającym swoje rozwinięcie w ustawie ustrojowej oraz w poszczególnych ustawach administracyjnych.

Samorządowcy, ale również partie polityczne czy organizacje społeczne, spotykają się coraz częściej z wnioskami o udostępnienie informacji publicznej w zakresie wydatkowania środków publicznych, zwłaszcza w zakresie dokumentacji ich wydatkowania. Obok treści zawartych umów przedmiotem zainteresowania wnioskodawców są przede wszystkim faktury.

Dla samorządowców kwestią sporną często staje się wynagrodzenie za pracę wykonywaną na rzecz JST. Wątpliwości takich nie mają sądy administracyjne, które uznają, że jawność życia publicznego przesądza o konieczności udostępnienia informacji o komunalnych wynagrodzeniach na poszczególnych stanowiskach związanych z wykonywaniem funkcji publicznych.

Akta postępowania administracyjnego zawierają różne dokumenty służące organowi administracji publicznej do wydania rozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej. Generalny dostęp do tych dokumentów mają strony postępowania, zaś inne osoby do części ze zgromadzonych w aktach sprawy dokumentów mogą uzyskać wgląd w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.