Emerytury, Waloryzacja

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że po śmierci emeryta lub rencisty prawo do wypłaty świadczenia (emerytury lub renty) ustaje. Listonosz, który przynosi emeryturę (rentę) osoby zmarłej, nie powinien wypłacać tych pieniędzy domownikom. Taką emeryturę czy rentę należy zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ale uprawniony członek rodziny ma prawo złożyć wniosek o wypłatę tzw. niezrealizowanego świadczenia.

Ważny dla wielu emerytów wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. (SK 140/20) budzi szereg wątpliwości prawnych. W szczególności nie jest jasne, z jakich przepisów powinien skorzystać emeryt, by móc skutecznie dochodzić swoich praw. Zdaniem adwokata Konrada Giedrojcia stosowanie kodeksu postępowania administracyjnego jest w tym przypadku niekorzystne dla emerytów i problematyczne. Jego zdaniem nie powinno się tego wariantu promować, bo jest lepszy i „skrojony na miarę” przepis art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który może być stosowany zgodnie z orzecznictwem sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Publikujemy poniżej polemikę mecenasa Giedrojcia z wcześniej opublikowanym na naszym portalu artykułem radcy prawnego dr Katarzyny Kalaty.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że na wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. mogłoby skorzystać ok. 200 tys. osób, które złożyły wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 1 stycznia 2013 r., a prawo do emerytury powszechnej nabyły po 2012 r. Miesięczna podwyżka świadczenia wyniosłaby ok. 1,2 tys. zł, a kwota wyrównania - 64 tys. Do tej pory omawiany wyrok nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw ale pojawiają się pierwsze wyroki sądów uwzględniające omawiany wyrok Trybunału.

Dla kogo wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. będzie oznaczał wyższą emeryturę i wyrównanie? Na pewno ZUS z urzędu tego sam nie zrobi. Adwokat Konrad Giedrojć wyjaśnia co zrobić, by w praktyce wykorzystać ten wyrok. Jaki wniosek sformułować do ZUS-u, jak odwołać się do sądu i na jakie argumenty ZUS trzeba się przygotować.

Ponad 200 tysięcy polskich emerytów, którzy zdecydowali się na wcześniejszą emeryturę, otrzymuje niższe świadczenie, niż im przysługuje. Trybunał Konstytucyjny potwierdził, że takie rozwiązanie jest niesprawiedliwe, ale jego wyrok wciąż nie obowiązuje. Jedynym sposobem na odzyskanie utraconych pieniędzy jest skierowanie sprawy do sądu. 

Wdowy i wdowcy, którzy po śmierci małżonka mają prawo do własnego świadczenia, jak i do renty rodzinnej po tym małżonku, obecnie pobierają tylko jedno świadczenie wyższe lub wybrane. Od 2025 roku osoby w takiej sytuacji będą mogły wystąpić do ZUS z wnioskiem o zwiększenie pobieranego świadczenia. Zbieg prawa do świadczeń (tzw. renta wdowia) będzie przysługiwał po spełnieniu kilku, określonych w przepisach warunków.

Długość stażu pracy w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. zgodnie ze zreformowanymi zasadami emerytalnymi nie wpływa na prawo do świadczenia emerytalnego. Ma jednak bardzo istotne znaczenie przy ustalaniu jego wysokości i ewentualnej dopłacie do minimalnej gwarantowanej emerytury – pisze Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Jest już znany wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za II kwartał 2024 roku. Stosowne obwieszenie w tej sprawie właśnie zostało opublikowane w Monitorze Polskim. Wskaźnik wynosi 105,85%.

Seniorzy czekali na podwójną waloryzację emerytur i rent, ale się nie doczekali. Liczyli też na wyższe 14. emerytury, ale się zawiedli. Mogą więc czuć się oszukani, ponieważ wcześniejsze zapowiedzi wskazywały na to, że będzie inaczej.

Minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zaproponowała wprowadzenie nowej zasady obliczania emerytur. Zgodnie z nią, nawet jeśli wysokość składek emerytalnych nie jest wysoka, to dłuższy okres pracy zawodowej powinien gwarantować emeryturę wyższą niż minimalna. Oto szczegóły. 

Na posiedzeniu Rady Ministrów we wtorek 10 września rząd zajął się przygotowaniem gruntu prawnego pod drugą waloryzację emerytur – dodatkową w roku. Przepisy dadzą ma taką możliwość, a nawet nałożą obowiązek gdy inflacja przekroczy 5 procent. Członkowie rządu projekt ustawy ocenili pozytywnie, ale do Sejmu kierować go nie zamierzają. Dlaczego?

Od kwietnia 2024 r. trwają prace legislacyjne w rządzie nad projektem nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Na dzień 8 września 2024 r. projekt ten nadal nie został skierowany do Sejmu. Nowelizacja ta ma wprowadzić drugą w tym samym roku kalendarzowym, dodatkową waloryzację (oprócz tej "zwykłej", realizowanej co roku od 1 marca) emerytur i rent i innych tego typu świadczeń. Ta dodatkowa waloryzacja ma nastąpić tylko jeżeli wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku przekroczy 5%. Już  teraz wiadomo, że tak wysoka inflacja nie wystąpiła w Polsce w I półroczu 2024 r. W pierwszych sześciu miesiącach bieżącego roku inflacja wyniosła 2,7%, a na cały 2024 rok jest prognozowana inflacja na poziomie 3,7% (taka jest prognoza NBP z lipca 2024 r.). A zatem nie spełnił się warunek konieczny dla dodatkowej waloryzacji emerytur i rent. 

Dodatkowa waloryzacja emerytur i rent w 2025 r.? Rada Ministrów omówiła projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o wprowadzenie tzw. interwencyjnej waloryzacji świadczeń.

Druga waloryzacja emerytur była jednym z ważnych punktów programu wyborczego obecnej rządzącej koalicji. Powinna właśnie startować, z dniem 1 września 2024 r. Nie doszło do niej z powodu niskiej inflacji w pierwszej połowie 2024. Jednak druga waloryzacja może być konieczna w 2025 roku, czy rząd jest na nią gotowy - na razie nie zmieniono nawet przepisów.

ZUS wypłaci w 2024 roku seniorom tzw. czternastą emeryturę w różnych kwotach w zależności od wysokości zasadniczej emerytury lub renty.  14 emerytura 2024 netto w pełnej wysokości wyniesie 1493,67 zł (1780,96 zł brutto) - tyle obecnie wynosi minimalna emerytura. Całą kwotę "czternastki" dostaną emeryci i renciści, których emerytura lub renta nie przekracza 2900 zł brutto. Kiedy świadczenie główne wynosi między 2900 zł a 4630,96 zł brutto, czternastka zostanie pomniejszona. Minimalna wysokość czternastej emerytury to 50 zł. ZUS opublikował tabelę kwot brutto - netto tegorocznej czternastej emerytury.

Czternasta emerytura będzie w 2024 roku wypłacona - co do zasady - we wrześniu, podobnie jak rok wcześniej. "Czternastka" wyniesie w 2024 roku 1780,96 zł, a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. To mniej niż w 2023 roku o ponad 869 zł. Tak wynika z rozporządzenia Rady Ministrów. ZUS informuje, że pełną kwotę "czternastki" dostaną emeryci i renciści, których emerytura lub renta nie przekracza 2900 zł brutto. A ci seniorzy, których comiesięczna emerytura albo renta wynosi między 2900 zł a 4630,96 zł brutto, dostaną pomniejszoną 14 emeryturę.

ZUS przekazał ważną informację dla rencistów i wcześniejszych emerytów, którzy dorabiają do swoich świadczeń. Od 1 września 2024 r. zmienią się graniczne kwoty przychodu, które powodują zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W II połowie września 2024 r. opolski ZUS organizuje darmowe porady polskich i niemieckich ekspertów od ubezpieczeń społecznych! Każdy, kto pracuje lub pracował w Niemczech i ma pytania dot. niemieckiej emerytury lub renty może telefonicznie umówić się  na bezpłatne konsultacje z polskimi i niemieckimi specjalistami w zakresie ubezpieczeń społecznych.  

ZUS informuje, że w 2024 roku tzw. czternasta emerytura (czyli kolejne dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów) w pełnej wysokości wyniesie 1780,96 zł brutto, czyli tyle, ile wynosi obecnie minimalna emerytura. To dużo mniej niż w 2023 roku, kiedy to 14. emerytura wyniosła 2650 zł brutto. Ale - tak jak i poprzednio - wypłatę całej tej kwoty dostaną osoby, których świadczenie podstawowe np. emerytura, renta nie przekracza 2 900 zł brutto. W przypadku osób ze świadczeniem głównym między 2900 zł a 4630,96 zł brutto, czternastka zostanie zmniejszona zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę - informuje Katarzyna Krupicka, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie podlaskim.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak co roku, udostępnił w czerwcu br ubezpieczonym informacje o stanie ich kont i prognozowanych emeryturach. Każdy ubezpieczony może prawdzić na swoim profilu na PUE ZUS, jaki kapitał zgromadził, jaka emerytura mu "grozi". I może porównać sobie prognozowaną przez ZUS emeryturę z obecnym wynagrodzeniem.

W czerwcu 2024 r. (jak co roku o tej porze) Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwaloryzował składki zgromadzone na kontach i subkontach osób ubezpieczonych czyli przyszłych emerytów. Kwoty zapisane na kontach są podstawą obliczenia wysokości świadczenia (emerytur i rent) po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

W pierwszym kwartale 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił prawie 95 tys. emerytur Polakom, którzy mieszkają za granicą i chcieli żeby ich emerytury z Polski były tam przelewane. Kto może odbierać swoje świadczenie w państwie, w którym mieszka?

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2024 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak rok wcześniej. "Czternastka" wyniesie w 2024 roku 1780,96 zł, a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. To mniej niż w 2023 roku o ponad 869 zł. Tak wynika z rozporządzenia Rady Ministrów przyjętego przez rząd w dniu 28 maja 2024 r.

Tylko do końca lipca trwa okno transferowe. Osoby, które urodziły się po 1968 r., mogą zdecydować, gdzie ma trafiać część składki emerytalnej – na subkonto w ZUS czy do OFE.

Rząd zakomunikował w czwartek 13 czerwca 2024 roku, iż zaproponuje Radzie Dialogu Społecznego zachowanie ustawowych zasad waloryzacji emerytur i rent w 2025 roku. Oznacza to, że wskaźnik waloryzacji wyniesie co najmniej 1,0678.