Emerytura, Ubezpieczenia społeczne

Upubliczniany niedawno projekt pod nazwą Emerytura Plus polegający na wypłacie trzynastych emerytur za wszystkie lata zwłoki z przejściem na emeryturę po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego – jako zachęty do podejmowania takich decyzji przez seniorów większość ekspertów uważa za niedostateczny.  A sami zainteresowani – nawet jako niepoważny.

Tylko za 3 lata. Jest to wprost zapisane w przepisach. Maksymalnie 3-letni termin chroniący emerytów. Jest to tak skrajnie niesprawiedliwie, że 5 listopada 2024 r. Sąd Okręgowy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. akt VI U 1258/23) tłumaczył się w uzasadnieniu, że musi orzec na korzyść ZUS.

W odpowiedzi na interpelację poselską oraz na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej informuje, że trwają prace analityczne o charakterze prawnym, ekonomicznym i organizacyjnym, mające określić sposób rozwiązania tej kwestii. Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej współdziała w tym zakresie z Ministrem Finansów oraz ZUS-em. Ale zdaniem MRPiPS, zniesienie mechanizmu potrącania, wynikającego z art. 25 ust. 1b (którego niekonstytucyjność orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku 4 czerwca 2024 r.), wobec ubezpieczonych z roczników innych niż 1953, wywołałoby taki skutek, że wcześniejsi emeryci korzystaliby ze sztucznej kapitalizacji wartości emerytury powszechnej. W opinii MRPiPS powstałaby wtedy sytuacja, w której im dłużej pobierana byłaby emerytura wcześniejsza, tym wyższa byłaby wysokość emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Taki stan rzeczy kolidowałby – zdaniem MRPiPS - z fundamentalną, ubezpieczeniową zasadą powiązania wysokości świadczenia z wysokością odprowadzonych składek. 

Grudzień jest już tuż-tuż, a wraz z nim okres świąteczny, który w tym roku przyniesie niespodziankę dla niektórych seniorów. ZUS zaplanował wcześniejsze wypłaty emerytur i świadczeń, jeśli ich standardowy termin przypada na dzień świąteczny. Sprawdź, kto może liczyć na szybsze otrzymanie pieniędzy z ZUS na koniec 2024 roku i na początku 2025 roku.

Od grudnia limity dorabiania do emerytury i renty zmieniają się na wyższe. Ile emeryt i rencista może dorobić do emerytury i renty od 1 grudnia 2024 roku? Kiedy za dorabianie na emeryturze ZUS pomniejszy, a kiedy zawiesi świadczenie? Ile wynosi kwota maksymalnego zmniejszenia?

ZUS informuje, że jest sporo emerytów, których świadczenia emerytalne przekraczają kilkanaście tysięcy złotych. Niektóre wypłaty sięgają nawet 20 czy 30 tys. zł. Najwyższa emerytura w kraju wynosi ok. 48,7 tys. zł brutto, podczas gdy najniższa to zaledwie 2 grosze. 

Świadczenie uzupełniające 500 zł, to dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Po każdym przekroczeniu progu dochodu 2419,33 zł zaczyna działać mechanizm "złotówka za złotówkę".

W 2024 r. przedsiębiorcy mogą już skorzystać z tzw. wakacji składkowych. Uzyskanie zwolnienia z obowiązku opłacenia składek za grudzień wymaga złożenia wniosku do ZUS w listopadzie. Wniosek można złożyć wyłącznie z profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE)/eZUS.

ZUS: 48,2 tys. wniosków o wakacje składkowe od 1 listopada. Kto może złożyć wniosek? Jak złożyć wniosek o wakacje składowe? 1 października Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął zbieranie wniosków o wakacje składkowe.

W związku z „głośnym” wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., o sygn. akt SK 140/20, na podstawie którego niemal 200 tys. emerytów, może otrzymać od ZUS wyrównanie emerytury sięgające nawet 64 tys. zł – wiele osób zastanawia się czy jest objętych zakresem przedmiotowym powyższego orzeczenia. Postaramy się zatem ułatwić uzyskanie odpowiedzi na powyższe pytanie. 

Nie można pójść do ZUS (a potem do sądu) z wnioskiem o ponowne przeliczenie emerytury tylko na podstawie argumentu "Bo zmieniła się kwota bazowa". Emeryci starają się wtedy powoływać na art. 114 ustawy omówionej w tekście. Ale przepis ten wymaga zaistnienie nowych okoliczności, które były znane przed przyznaniem emerytury. Logika przepisu jest taka - zostało coś pominięte przy przyznawaniu emerytury (emeryt nie doniósł dokumentów, ZUS o nich nie wiedział). Emeryt donosi dokumenty, ZUS wylicza raz jeszcze emeryturę. Nowe tabele emerytalne, kwoty bazowe nie są podstawą do takiego przeliczenia. To nie są dokumenty, o których mowa w art. 114 ustawy emerytalnej.  

Emerytury i renty wypłacane są 1, 6, 10, 15, 20, i 25 dnia miesiąca. W przypadku jednak gdy termin płatności świadczenia przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub w sobotę, to świadczenie wypłacane jest wcześniej. W listopadzie będą dwa takie terminy.

Dodatek kombatancki to świadczenie, które przysługuje osobom uprawnionym na mocy ustawy o kombatantach, będącym równocześnie emerytami lub rencistami. Jakie są najważniejsze zasady i warunki otrzymywania tego dodatku emerytalno-rentowego?

„Ostatni bastion” nieoskładkowany przez ZUS, czyli umowy o dzieło, mają zostać objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, tj. ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i wypadkowym oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Jedyny wyjątek od powyższej zasady ma dotyczyć umów zawieranych przez studentów albo uczniów poniżej 26 roku życia. 

Zawsze warto jest zrobić porządki w dokumentach, sprawdzić szuflady i segregatory. Czasem we własnym mieszkaniu można znaleźć dokumenty, które mogą pozwolić ZUS-owi przeliczyć ponownie emeryturę i przyznać wyższe świadczenie. Mogą to być np. wpisy w starym „książeczkowym” dowodzie osobistym o zatrudnieniu. Konieczny jest też wniosek do ZUS w tej sprawie. Jest to ważne przede wszystkim dla osób za które były opłacane składki przed 1999 rokiem. Bo po tej dacie wszystkie składki są ujmowane na indywidualnym koncie ubezpieczonego w ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że po śmierci emeryta lub rencisty prawo do wypłaty świadczenia (emerytury lub renty) ustaje. Listonosz, który przynosi emeryturę (rentę) osoby zmarłej, nie powinien wypłacać tych pieniędzy domownikom. Taką emeryturę czy rentę należy zwrócić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ale uprawniony członek rodziny ma prawo złożyć wniosek o wypłatę tzw. niezrealizowanego świadczenia.

Ryczałt energetyczny to dodatkowe świadczeniem, które przysługuje emerytom i rencistom spełniającym określone warunki. Jest on dedykowany kombatantom, osobom represjonowanym oraz ich rodzinom. Obejmuje zarówno osoby bezpośrednio dotknięte przez trudne warunki pracy w czasie wojny i w okresie powojennym, jak i wdowy oraz wdowców po takich osobach.

Rzecznik ZUS przypomina, że tylko do 25 października 2024 r. szkoły ponadpodstawowe mogą zgłaszać swoich uczniów do olimpiady ZUS „Warto wiedzieć więcej o ubezpieczeniach społecznych”. Na laureatów olimpiady czekają nagrody rzeczowe, indeksy na studia oraz dodatkowe punkty w rekrutacji na wiele uczelni wyższych. Są też nagrody dla szkół. Finał odbędzie się 15 kwietnia 2025 r. 

Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kodeksu postępowania cywilnego przyznał emerytowi prawo do wypłaty odsetek od decyzji ZUS ponownie ustalającej wysokość emerytury. ZUS zagubił pieniądze emeryta. I nie chciał zapłacić z własnej woli odsetek. Pieniądze przeleżały kilka lat na jakimś dziwnym subkoncie.

Pracownicy w wieku 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna są chronieni przed zwolnieniem z pracy aż do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jednak ochrona przedemerytalna nie zawsze działa skutecznie. Utrata pracy i innych źródeł utrzymania sprawia, że takie osoby mogą ubiegać się w ZUS o świadczenie przedemerytalne. Czy przysługuje ono wszystkim i jak je załatwić?

Czy lata nauki mają w ogóle wpływ na wysokość emerytury? Osoba, która ukończyła zawodówkę będzie dostawać niższe świadczenie z ZUS niż magister, a tym bardziej doktor nauk? Odpowiedź na to pytanie warto znać jeszcze nim złoży się wniosek o emeryturę. Podobnie jak mieć wiedzę, dla kogo ważny jest staż emerytalny i nie mylić go ze stażem pracy.

Osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego i udowodnienie okresu ubezpieczenia to podstawowe warunki przejścia na emeryturę. Jednak wybór momentu, w którym złożysz wniosek o emeryturę, jest także ważny. Wysokość emerytury z ZUS zależy bowiem także od miesiąca, w którym zdecydujesz się przejść na emeryturę. Kiedy najbardziej opłaca się przejść na emeryturę?

Mało osób ma świadomość tego, że jeżeli umrze bliska nam osoba to małżonkowi i dzieciom zmarłego, czy osobie, na której utrzymaniu się pozostaje przysługuje jego niepobrana emerytura czy renta z danego miesiąca. Jest to tzw. niezrealizowane świadczenie z ZUS. Przysługuje ono nawet wtedy, gdy dana osoba dopiero złożyła wniosek o emeryturę czy rentę i jeszcze nie pobrała nawet pierwszego świadczenia. Masz prawo do niezrealizowanego świadczenia z ZUS także w 2025 r.

Świadczenie w ramach programu „Mama 4 plus” wynosi aktualnie 1780,96 zł. Jest to wynik corocznej waloryzacji emerytur, która obejmuje również rodzicielskie świadczenie uzupełniające. Program ten ma na celu wsparcie matek (a w pewnych przypadkach także ojców), które poświęciły się wychowaniu czwórki lub więcej dzieci i nie nabyły prawa do minimalnej emerytury.

Uchwalona w grudniu 2016 tzw. ustawa dezubekizacyjna obniżyła emerytury 40 000 osobom (w tym 8000 wdowom i dzieciom pobierającym po funkcjonariuszach rentę rodzinną. Powodem obniżki emerytury jest np. służba mundurowego przez rok w komunistycznej Służbie Bezpieczeństwa. Nie ma wątpliwości, że ten okres nie jest traktowany jako składkowy. Co zrobić, gdy taki emeryt miał po nagannym roku pracy w SB np. 30 lat składkowych w "uczciwych" służbach takich jak Policja? Obniżać emeryturę czy nie?