Tematy - Prawo - Dziedziczenie ustawowe, Zachowek - INFOR.PL

Testament jest dokumentem, w którym spadkodawca rozrządza swoim majątkiem. Jest to czynność mortis causa, a więc nie wywołuje żadnych skutków prawnych za życia spadkodawcy. Może on wręcz odwołać testament w każdej chwili. Jak to uczynić?

Sporządzając testament przed notariuszem, warto pamiętać, że nawet jeśli zapiszesz cały majątek jednej osoby, jest krąg osób uprawnionych do tzw. zachowku. Co to jest? Kto jest do niego uprawniony? I wreszcie, w jakich sytuacjach osoba zostanie pozbawiona tego uprawnienia?

Kwestie dziedziczenia we Francji uregulowane są we francuskim kodeksie cywilnym. Rozróżnia się dziedziczenie testamentowe oraz ustawowe.

Sprawy dotyczące testamentów, jaki i dziedziczenia za ich pomocą oraz bez ich udziału uregulowane są we włoskim kodeksie cywilnym.

Otrzymałem od rodziców dom w drodze darowizny. Czy moje rodzeństwo może po śmierci rodzica dochodzić ode mnie zachowku? Jaka jest zależność między darowizną o zachowkiem?

Wraz ze śmiercią spadkodawcy rusza postępowanie spadkowe. Przed śmiercią ma on prawo do wyznaczenia zarządcy, który ma poprowadzić owe postępowanie, gdy tego nie uczyni administrator zostanie wyznaczony przez sąd.

Prawo cywilne reguluje sprawy, z którymi ludzie mają do czynienia na co dzień. Odgrywa pierwszoplanową rolę w systemie prawa prywatnego. Kodeks cywilny jest zbiorem przepisów z zakresu prawa cywilnego.

Zgodnie z polskim prawem, jeżeli spadkodawca nie pozostawił ważnie sporządzonego testamentu, do dziedziczenia dochodzą osoby wskazane w Kodeksie cywilnym.

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku

Spadkodawca (inaczej testator) to osoba fizyczna, po której spadek z chwilą śmierci przechodzi na spadkobierców. Może on wyrazić swoją wolę przez testament lub jeżeli tego nie uczyni – dziedziczenie odbędzie się w drodze ustawy.

Spadkobierca to podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków po osobie zmarłej.

Spadek to ogół praw i obowiązków należących do spadkodawcy, które w chwili jego śmierci przechodzą na spadkobierców (następców prawnych) w drodze dziedziczenia.

Jeżeli spadkobiercy ustawowi zostali pozbawieni w testamencie jakiegokolwiek udziału w spadku, mają prawo dochodzić od spadkobierców wypłacenia zachowku. Na rzecz zachowku uprawnieni muszą jednak zaliczyć darowizny otrzymane od spadkodawcy, oraz ewentualne zapisy w testamencie. W niektórych przypadkach zachowek przysługuje również spadkobiercom ustawowym – jeśli masa spadkowa była znacząco uszczuplona przez darowizny spadkodawcy na rzecz osób trzecich.

Wprowadzone zmiany w prawie spadkowym umożliwiają osobie sporządzającej testament przekazanie konkretnych składników swojego majątku poszczególnym osobom. Zmiana ma na celu ułatwienie dziedziczenia, stwarzając możliwości nie istniejące do tej pory w polskim prawie.

Zachowek przysługuje najbliższym krewnym spadkodawcy, którzy ze względu na ustanowienie innej osoby spadkobiercą testamentowym w praktyce zostali pozbawieni swoich praw. Jeżeli nie otrzymaliśmy należnego nam zachowku, możemy wnieść do sądu odpowiedni pozew.

Zachowkiem określa się uprawnienie przysługujące zstępnym (dzieciom), małżonkowi i rodzicom na wypadek pominięcia ich przez spadkodawcę w testamencie, a więc całkowitego albo częściowego wydziedziczenia.

Gdy spadkobierców jest kilku, muszą podzielić się majątkiem otrzymanym w spadku. Podziału można dokonać przed notariuszem lub gdy dochodzi do sporów - na drodze sądowej.

Testament jest jednostronną czynnością prawną, a spisanie testamentu nie oznacza braku możliwości jego zmiany. Wręcz przeciwnie, odwołanie testamentu jest zawsze możliwe aż do śmierci testatora.

W polskim prawie spadkowym nie ma możliwości dziedziczenia kontraktowego na podstawie umowy. Jedyną dopuszczalną umową o spadek po osobie żyjącej jest umowa o zrzeczenie się dziedziczenia.

Małżonek jest uprawniony do przejęcia połowy środków zgromadzonych w OFE przez zmarłego współmałżonka. Możliwe jest to w takim zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot wspólności majątkowej.

Dziedziczenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością następuje na podstawie ogólnych zasad prawa spadkowego. Powołanie do spadku może wynikać albo z ustawy albo z testamentu, przy czym dziedziczenie na podstawie ustawy następuje tylko w sytuacji, gdy spadkodawca, który posiadał udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nie powołał spadkobiercy w testamencie, albo żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Wydziedziczenie rozumie się jako wyłączenie członków najbliższej rodziny od dziedziczenia. Wydziedziczenie oznacza sytuację, w której osoba uprawniona do otrzymania należnego jej zachowku zostaje pozbawiona przez spadkodawcę możliwości jego otrzymania.

Zachowek ma na celu zrekompensować najbliższym spadkodawcy pominięcie ich w testamencie. Jest świadczeniem pieniężnym, należącym do długów spadkowych, uzyskiwanym od spadkobiercy i przeznaczonym dla najbliższych krewnych.

Pozbawić spadku może zarówno spadkodawca przez pominięcie w testamencie, jak i spadkobiercy na drodze sądowej. Warto pamiętać, że nie zawsze pozbawienie spadku krewnych jest możliwe.

Żona może wydziedziczyć w testamencie męża, który uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych i na odwrót. Pozbawienie zachowku może nastąpić tylko w testamencie.

Prawo polskie wprost nie odnosi się do pojęcia konkubinatu, ale często posługuje się określeniem „osoby bliskie”. Można stwierdzić, że konkubinat oznacza wspólne pożycie dwojga osób odmiennej płci, które nie zawarły związku małżeńskiego.

Wydziedziczenie, wbrew potocznemu rozumieniu, nie polega na wyłączeniu członka rodziny od dziedziczenia. W sensie prawnym wydziedziczenie oznacza pozbawienie prawa do zachowku.

Małżonek nie dziedziczy w kilku różnych sytuacjach. Najprostsza to wówczas, gdy został pominięty w testamencie. Nie dziedziczy również wtedy, gdy zawarł umowę ze spadkodawcą, za jego życia, o zrzeczeniu się dziedziczenia.

Prawo do zachowku opiera się na konstytucyjnej zasadzie ochrony rodziny i przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy.

Bez względu na to, czy uprawniony wiedział, czy nie wiedział o sporządzeniu testamentu przez spadkodawcę roszczenie z tytułu zachowku ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od ogłoszenia testamentu.

Konieczność spłat i dopłat pomiędzy spadkobiercami zachodzi wówczas, gdy składniki masy spadkowej zostaną rozdzielone w naturze pomiędzy nich, bądź przyznane niektórym tylko spośród nich. Jak dokonać spłaty i dopłaty?

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków.

Uprawniony do zachowku często nie może uzyskać od spadkobiercy całej kwoty należnego mu zachowku, wówczas może zwrócić się do obdarowanego o sumę potrzebną do uzupełnienia zachowku. Chodzi jednak jedynie o osobę, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Co więcej, sytuacja obdarowanych może być zróżnicowana, zależy bowiem od tego, czy obdarowany jest równocześnie osobą uprawnioną do zachowku.

Artykuł ten jest kontynuacją innego artykułu w zakresie złożenia oświadczenia w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku, ale z opóźnieniem (w przypadku dziedziczenia ustawowego). Będę się starała tu nie powtarzać się, ale poruszyć również inne problemy związane ze złożeniem oświadczeniem w zakresie trybu i sposobu przyjęcia spadku, ale w przypadku dziedziczenia z testamentu.

Co do zasady nie ma ograniczeń w dziedziczeniu. Oczywiście w zależności od tego, czy będzie to dziedziczenie ustawowe czy testamentowe, z reguły inny będzie krąg uprawnionych do dziedziczenia. Ustawodawca wymienił jednak dwa wyjątki od tej ogólnej zasady.

Konkubinat ma zarówno zwolenników jak i przeciwników. Nawet jeżeli sami żyjemy w przykładnych małżeństwach, często zastanawiamy się, czy konkubinat daje takie same prawa partnerom jak małżeństwo.

W razie braku testamentu ustawa określa, kto dziedziczy po zmarłym. W świetle prawa po rodzicach dziedziczą nie tylko dzieci naturalne, ale także adoptowane. Zakres powołania do spadku po dalszych krewnych zależy od rodzaju dokonanej adopcji.

W dniu 28 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Mimo tego, że nowelizacja zmienia jedynie 5 artykułów w zakresie prawa spadkowego (z kilkudziesięciu) wprowadza spore zamieszanie, zmienia bowiem (pierwszy raz od uchwalenia obecnego kodeksu cywilnego w 1964 roku) porządek dziedziczenia i znacząco rozszerza grono spadkobierców ustawowych- dopuszczając do spadku m.in. dziadków spadkodawcy i ich zstępnych (wujostwo spadkobiercy i jego kuzyni). W praktyce oznacza to, mniejszą szansę na objęcie spadku przez Skarb Państwa, ale także większe (niż do tej pory) rozbicie spadku (im więcej osób dziedziczy, tym mniejsze są ich udziały).

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

W dniu 28 czerwca 2009r. weszły w życie nowe zasady dziedziczenia ustawowego wprowadziła je ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny.

Z dniem 28 czerwca 2009 r. zmieniły się zasady dziedziczenia ustawowego. Ustawodawcy nie udało się jednak uniknąć pomyłki – którą niebawem powinien naprawić. Projekt zmian wpłynął już do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rozszerzenie grona spadkobierców ustawowych powoduje, że do dziedziczenia powołani są również stosunkowo dalecy krewni jak wujostwo- czy kuzyni.

Od 28 czerwca 2009 r. dziadkowie zostaną dopuszczeni do dziedziczenia po swoich wnukach. Do tej pory dziedziczenie przebiegało wyłącznie w drugą stronę (wnukowie dziedziczyli po dziadkach).

Zachowek traktuje się jak tak jak świadczenie otrzymane od spadkodawcy. Z uwagi na to, że zawsze należy on do najbliższej rodziny, z podatku można się zwolnić.

W określonych sytuacjach spadek po danej osobie może przypaść w udziale gminie lub Skarbowi Państwa i to nawet wtedy kiedy żyją bliscy krewni spadkodawcy.

Orzeczenie rozwodu lub separacji ma niebagatelne znaczenie dla dziedziczenia po byłym małżonku. Czasem wystarczy jednak samo wytoczenie powództwa (jeśli powód zmarł przed wydaniem wyroku)- aby odsunąć kogoś od dziedziczenia.

Spadkodawca powołał do spadku w drodze testamentu 2 swoich synów- nie uwzględniając trzeciego. Co się stanie jeśli jeden z nich odrzuci spadek? Czy w jego miejsce wstąpi trzeci syn?

Dziedziczenie ustawowe, Zachowek

Czy testament można odwołać?

Kto jest uprawniony do zachowku?

Jak dziedziczy się we Francji?

Jak uregulowane jest dziedziczenie we Włoszech?

Ekspert radzi: Darowizna a zachowek

Dziedziczenie beztestamentowe w Anglii i Walii

Kodeks cywilny

Dziedziczenie ustawowe

Wydziedziczenie

Spadkodawca

Spadkobierca

Spadek

Zachowek

Co umożliwia zapis windykacyjny w testamencie?

Krok po kroku - jak napisać pozew o zachowek?

Spadek w Niemczech - kto ma prawo do zachowku?

Podział majątku otrzymanego w spadku

Czy można odwołać testament?

Umowa o zrzeczenie się prawa do dziedziczenia

Czy małżonek dziedziczy środki zgromadzone w OFE?

Dziedziczenie udziałów w spółce z o.o. przez nieletnich spadkobierców

Czym jest wydziedziczenie

Zachowek dla najbliższych krewnych

Pozbawienie spadku krewnego – cz. 2

Pozbawienie spadku krewnego – cz. 1

Wydziedziczenie spadkobiercy niedopełniającego obowiązków rodzinnych

Czy konkubenci dziedziczą po sobie

Kiedy można wydziedziczyć spadkobiercę

Kiedy małżonek nie dziedziczy?

Jak obliczyć zachowek dla dzieci wydziedziczonego

Trzy lata na roszczenie o zachowek

Spłaty i dopłaty na rzecz spadkobierców

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku

Zachowek a darowizna

Złożenie oświadczenia w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku z opóźnieniem w przypadku dziedziczenia testamentowego

Będą zamiany w Kodeksie Cywilnym w zakresie spadków?

Kto nie może być spadkobiercą

Zachowek w konkubinacie

Jak dziedziczy adoptowany?

Nowe zasady dziedziczenia - poradnik

Kiedy wyższy zachowek

Prawo do zachowku się nie zmieniło

Nowe dziedziczenie ustawowe w KC

Nowe zasady dziedziczenia do poprawki

Kiedy spadek odziedziczy wujek, a kiedy kuzyn

Kiedy dziadkowie dziedziczą

Zachowek bez podatku

Kiedy spadek przypada Skarbowi Państwa

Rozwód i separacja a kwestie dziedziczenia

Odrzucenie spadku przez jednego ze spadkobierców testamentowych