Przepisy nowej ustawy o ochronie sygnalistów zaczną obowiązywać już 25 września 2024 r. Dla wielu pracodawców oznacza to obowiązek wdrożenia w firnie odpowiednich procedur. Nie mając jednak odpowiedniej wiedzy może to stanowić nie lada wyzwanie.
- Procedury zgłoszeń dla sygnalistów problemem w wielu firmach
- Jakie dziania informacyjne ministerstwa?
- Ważne przepisy już we wrześniu
Procedury zgłoszeń dla sygnalistów problemem w wielu firmach
Na takie problemy wskazywał w swojej interpelacji poseł Jan Warzecha.
„Zasadniczym obowiązkiem pracodawcy, wynikającym z dyrektywy, jest skonstruowanie logicznych, przejrzystych oraz bezpiecznych procedur, umożliwiających sygnalistom raportowanie wszelkich nieprawidłowości. Dla licznych polskich instytucji, zarówno prywatnych, jak i publicznych, temat ten stanowi prawdziwe wyzwanie. Nie mają one odpowiedniej wiedzy, by skutecznie przygotować się do implementacji nowych regulacji lub czynią to w sposób niewłaściwy. Pracownicy nie dysponują także wystarczającą wiedzą prawniczą, by ocenić, czy informacja zgłoszona przez sygnalistę faktycznie narusza obowiązujące przepisy oraz jakie działania należy w tej sprawie podjąć” - przekonuje poseł.
I pyta ministerstwo rodziny m.in. o konkretne działania informacyjne, szkolenia i warsztaty, a także o monitoring skuteczności wdrażania nowych przepisów.
Jakie dziania informacyjne ministerstwa?
Z informacji, jakie przedstawił wiceminister Sebastian Gajewski wynika, iż jesienią 2024 r. zostanie uruchomiona w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej infolinia, obsługiwana wspólnie z Głównym Inspektoratem Pracy oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich w zakresie udzielania odpowiedzi na bieżące pytania dotyczące przepisów ustawy.
Dodatkowo, na stronie internetowej Ministerstwa, uruchomiona została zakładka „Ochrona Sygnalistów”, która zawiera informacje dotyczące przepisów ustawy oraz linki do nagrań konferencji. Informacje zawarte w tej zakładce będą uzupełniane o nowe wskazówki zawarte w „Q&A”. Pojawią się tam również przykłady trzech procedur zgłoszeń wewnętrznych: w przedsiębiorstwie, jednostce samorządu terytorialnego i stowarzyszeniu), uzgodnione z Głównym Inspektorem Pracy. „Informacje zamieszczone na stronie Ministerstwa podlegają także uzgodnieniu z Głównym Inspektorem Pracy oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich" - czytamy w odpowiedzi.
17 września zostanie też przeprowadzona całodniowa konferencja online pt. „Sygnaliści – czy jesteśmy gotowi”. „Ze względu na fakt, że ustawa o ochronie sygnalistów po raz pierwszy ujmuje problematykę, która nie była dotąd kompleksowo regulowana przepisami prawa, w celu weryfikacji jej stosowania, w OSR do projektu ustawy przewidziano sporządzenie OSR ex post. Ocena ta nastąpi po 2 latach funkcjonowania przepisów ustawy i będzie miała na celu wypracowanie wniosków i rekomendacji w zakresie konieczności dokonania jej ewentualnych zmian” - poinformował wiceminister Gajewski udzielonej 14 sierpnia 2024 r.
Ważne przepisy już we wrześniu
Ustawa o ochronie sygnalistów została opublikowana w Dzienniku Ustaw 24 czerwca 2024 r. Wejdzie w życie 25 września 2024 r. Przepisy o zgłoszeniach zewnętrznych zaczną obowiązywać 3 miesiące później.
Obowiązek ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłaszania naruszeń mają co do zasady podmioty sektora publicznego i prywatnego, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.
Zgodnie z ustawą sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia:
- publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym
- pracownik, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, osoba świadcząca
- pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy,
- przedsiębiorca, prokurent, akcjonariusz lub wspólnik, członek organu osoby prawnej lub
- jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, stażysta, wolontariusz,
- praktykant, funkcjonariusz oraz żołnierz.
Wobec sygnalisty nie będą mogły być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań.
Źródło: Interpelacja nr 4082 w sprawie problemów pracodawców w zakresie wdrażania procedur wynikających z ustawy o ochronie sygnalistów/Sejm
Polecamy: Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawców