REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Główny Inspektor Pracy: Nie można postrzegać sygnalisty jako wroga [WYWIAD]

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy
Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy
Państwowa Inspekcja Pracy

REKLAMA

REKLAMA

„Warto przygotować procedurę zgłoszeń wewnętrznych i wdrożyć ją w zakładzie pracy, aby zapewnić pracownikom i także samemu pracodawcy poczucie bezpieczeństwa i zaufania” – przekonuje Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy.

Wioleta Matela-Marszałek, Infor.pl: Czy w związku z wejściem w życie przepisów o ochronie sygnalistów sytuacja pracowników się poprawi?

REKLAMA

REKLAMA

Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy: Ustawa o ochronie sygnalistów nie wpłynie bezpośrednio na pracowników, nie zawiera bowiem regulacji z zakresu prawa pracy. Jednakże, w mojej ocenie w sposób pośredni będzie na nich oddziaływać. Choćby dlatego, że np. w przypadku mobbingu, ciężar dowodu dotychczas spoczywał na pracowniku. Po wejściu w życiu ustawy o ochronie sygnalistów, jeżeli działania o charakterze mobbingowym dotkną sygnalistę, wtedy inaczej niż teraz, ciężar dowodu spocznie na mobbingującym. 

Ponadto, zakres działań odwetowych w ustawie jest katalogiem otwartym. Obejmuje swoim zakresem bardzo wiele zachowań, które mogą być stosowane przez pracodawcę na gruncie prawa pracy, takich jak np. przekazanie obowiązków, zmiana miejsca pracy, obniżenie wynagrodzenia, zmiany godzin pracy czy wstrzymanie szkoleń. I w tych przypadkach nastąpi zmiana rozkładu ciężaru dowodu. Po wejściu w życie ustawy, sytuacja procesowa pracownika - sygnalisty ulegnie więc poprawie. W razie podjęcia działań odwetowych wobec niego przez pracodawcę, w związku z dokonanym zgłoszeniem, to pracodawca będzie musiał udowodnić, że działania te nie miały charakteru odwetowego, nie są „zemstą” i nie pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z dokonanym zgłoszeniem. Ustawa zabezpieczy w ten sposób sygnalistę przed odwetem. Przy czym należy pamiętać, że pomimo, iż ciężar dowodu, że podjęte wobec pracownika działania nie są związane z dokonanym przez niego zgłoszeniem, spoczywa na pracodawcy, to na sygnaliście spocznie obowiązek uprawdopodobnienia, że podjęte wobec niego działania mają związek z dokonanym zgłoszeniem. Ponadto, w mojej ocenie, uważam, że sygnalistę należy zaliczyć do grona pracowników korzystających ze szczególnej ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy i co za tym idzie, stosować do niego regulacje prawną zawartą w art. 755(5) Kodeksu postępowania cywilnego. 

W związku z tym, uważam, że ustawa o sygnalistach będzie wpływać na prawo pracy, choć nie jestem w stanie, w tym momencie, ocenić, jak duży będzie to wpływ w perspektywie czasu.

A pozycja pracodawcy?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pozycja pracodawcy nie ulegnie zmianie po wejściu w życie ustawy o ochronie sygnalistów.

REKLAMA

Nie można jednakże, z perspektywy pracodawcy, postrzegać szeroko rozumianych „sygnalistów”  jako utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Możliwość dokonania zgłoszenia przez sygnalistę jest niezaprzeczalnie wartościowa dla podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorca, dzięki pozyskanej informacji sygnalnej będzie mógł zapobiec wystąpieniu szkody lub ograniczyć jej rozmiary. Będzie mógł zareagować na naruszenie wcześniej, co pozwoli na uniknięcie ewentualnych szkód gospodarczych lub ich powiększenia. Dodatkowo ustawa pozwala na wprowadzeniu w zakresie przedmiotowym procedury wewnętrznej własnych regulacji wewnętrznych np. kodeksów etyki, procedur antymobbingowych. Może to prowadzić do poprawienia egzekwowalności takich przepisów. 

Konkludując, system zgłaszania nieprawidłowości w firmie może pomóc w zapobieganiu różnym nieprawidłowościom. W tym oszustwom, kradzieżom, korupcji czy mobbingowi. Dlaczego? Jeżeli pracownicy będą mogli reagować  na naruszenia prawa i będą mogli te naruszenia zgłosić w bezpieczny i poufny dla siebie sposób, to wtedy zmaleje liczba naruszeń w zakładzie pracy. Z kolei świadomość istnienia systemu dokonywania zgłoszeń sygnalnych, znacznie utrudni podejmowanie nieuczciwych działań przez współpracowników lub przełożonych.

Warto także zauważyć, że istnienie w firmie procedury zgłoszeń wewnętrznych to również inwestycja w pozytywny wizerunek firmy. Pracownicy, klienci oraz partnerzy biznesowi będą mieli większe zaufanie do pracodawcy, który wyraźnie pokazuje, że traktuje poważnie nieprawidłowości i jest gotowy podjąć stosowne działania w celu ich rozwiązania.

Wydaje się również, że dzięki temu, że pracownicy będą mogli zgłaszać problemy, to będzie to skutkować ich zwiększonym zaangażowaniem i lojalnością wobec pracodawcy. Warto zatem, przygotować procedurę zgłoszeń wewnętrznych i wdrożyć ją w zakładzie pracy, aby zapewnić pracownikom i także samemu pracodawcy poczucie bezpieczeństwa i zaufania.

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawców

Co z uprawnieniami Państwowej Inspekcji Pracy w tym zakresie?

Ustawa o ochronie sygnalistów nie wprowadza zmian bezpośrednio dotykających uprawnień PIP. Jednakże, nakłada na PIP nowe obowiązki. Pierwszym obowiązkiem PIP jako organu, do którego wpłynie informacja sygnalna będzie dokonanie wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, polegającego na ustaleniu czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy naruszeń w dziedzinie, która należy do zakresu działania tego organu, a jeżeli nie należy – na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych. Oznacza to, że, w przypadku, gdy zgłoszenie sygnalne nie zawiera informacji o naruszeniu prawa, wtedy PIP nie będzie rozpatrywać zgłoszenia. Przy czym PIP może pouczyć sygnalistę o możliwościach prawnych dochodzenia roszczenia, które było przedmiotem zgłoszenia na drodze sądowej lub administracyjnej.

Obowiązkiem PIP będzie  przesyłanie sygnaliście niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia, potwierdzenia jego przyjęcia, chyba że sygnalista wystąpił wyraźnie z odmiennym wnioskiem w tym zakresie lub PIP będzie miał uzasadnione podstawy sądzić, że potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zagroziłoby ochronie poufności tożsamości sygnalisty.

PIP będzie musiał zatem wdrożyć procedurę zgłoszeń wewnętrznych do dokonywania zgłoszeń naruszeń, które wystąpiły wewnątrz Inspekcji oraz procedurę zgłoszeń zewnętrznych. Przy czym ta ostatnia wydaje się, że będzie funkcjonowała w bardzo ograniczonym zakresie, ze względu na brak prawa pracy. Ponadto, PIP będzie wspierać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Rzecznika Praw Obywatelskich w udzielaniu odpowiedzi związanych z tematyką sygnalistów. Oczywiście PIP, tylko w zakresie dotyczącym działań odwetowych, bo one są związane z prawem pracy. Ponadto PIP i Ministerstwo wspólnie zorganizują w dniu 17 września webinar (kilkugodzinny) zawierający podstawowe kompendium wiedzy o sygnalistach.

Jakie są, Pańskim zdaniem, największe nieporozumienia związane z nowymi przepisami?

Największe nieprozumienie to niezrozumienie idei sygnalizowania i traktowania sygnalistów jako donosicieli, kapusiów czy skarżypytów. Jak bowiem wynika z motywu 1 dyrektywy z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, osoby pracujące dla organizacji publicznej lub prywatnej lub utrzymujące kontakt z taką organizacją w związku ze swoją działalnością zawodową niejednokrotnie jako pierwsze dowiadują się o zagrożeniach lub szkodach dla interesu publicznego, do jakich dochodzi w tym kontekście. Zgłaszając naruszenia prawa Unii, które są szkodliwe dla interesu publicznego, osoby takie działają jako „sygnaliści” i tym samym odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu takich naruszeń i zapobieganiu im oraz w ochronie dobra społecznego.

W myśl ustawy o ochronie sygnalistów,  sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tym uzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, w którym zgłaszający uczestniczył w procesie rekrutacji lub innych negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował, lub w innym podmiocie prawnym, z którym zgłaszający utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekście związanym z pracą, lub informację dotyczącą próby ukrycia takiego naruszenia prawa.

Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych. 
Oznacza to, że nie będzie sygnalistą, konsument, którego prawa konsumenckie zostały naruszone i dokona zgłoszenia do Rzecznika Praw Konsumenta informującego o nie respektowaniu jego praw przez sprzedawcę. Nie będzie zatem sygnalistą niezadowolony klient, który stwierdzi naruszenie prawa, nawet jeśli rzeczywiście miało ono miejsce. Bez kontekstu związanego z pracą, nie będziemy mieli do czynienia z sygnalistą, tylko z osobą zgłaszającą naruszenie prawa. Nawet jeśli zgłoszenie mieści się w katalogu spraw, objętych ustawą. Kończąc ten wątek, sygnalista to obywatel, który reaguje na naruszenie prawa i zgłasza je odpowiednio bądź pracodawcy (zgłoszenie wewnętrzne) lub organowi publicznemu (zgłoszenie zewnętrzne).

Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawców

Na jakie ewentualne trudności warto się przygotować?

Trudności na jakie należy się przygotować, to ciekawe pytanie. Ale w mojej ocenie, nie wystąpią specjalne trudności, bowiem kancelarie prawne od blisko trzech lat rozwijają swoją wiedzę w zakresie ochrony sygnalistów. Oferują pomoc w opracowaniu procedur. Poza tym odbyło się mnóstwo konferencji, debat i wystąpień poświęconych sygnalistom. Samo Ministerstwo przygotowało cztery live, które są dostępne i można je odtworzyć, w zaciszu domowym, za darmo i wysłuchać odpowiedzi ekspertów na zadawane pytania. W związku z tym, uważam, że dostęp do wiedzy w zakresie sygnalistów jest na tyle duży, że każdy pozyska odpowiedź na nurtujące go pytania. Dlatego uważam, że nie będzie większych trudności w związku z tym aktem prawnym. 

Mówiąc wprost strach ma wielkie oczy i zawsze boimy się nieznanego. Jednakże, temat sygnalistów wydaje się już dobrze „rozpracowany” i nie ma czego się obawiać.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sejm na żywo 31 marca 2025 r.: Komisja śledcza ds. Pegasusa

Przesłuchanie Mai Rodwald, prokurator, wezwanej w celu złożenia zeznań w toczącym się postępowaniu zmierzającym do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.

Świadczenie wspierające jednak nadal na 7 lat. Nawet jeżeli nowe wytyczne dla WZON i PZON dadzą pkt 7 i 8 oraz stałe orzeczenie

Dla osób niepełnosprawnych prawnym wydarzeniem ostatniego tygodnia było wydanie wytycznych dla WZON i PZON co do stałych orzeczeń dla osób cierpiących na jedną z przeszło 200 chorób genetycznych. Wytyczne opublikował Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Łukasz Krasoń. Wytyczne generalnie są adresowane dla dzieci do 16 roku życia i ich rodziców. Po otrzymaniu orzeczenia ważnego do ukończenia 16 roku życia będzie ono miało charakter stały (do 16. roku życia). Następnie osoba niepełnosprawna wystąpi o orzeczenie "dla dorosłych" i ono także będzie miało charakter stały. Niestety (na dziś) posiadanie stałego orzeczenia o niepełnosprawności nie ma znaczenia dla świadczenia wspierającego. Świadczenie to jest przeznaczone dla osób dorosłych. Dla świadczenia wspierającego istotne jest nie orzeczenie o niepełnosprawności, a poziom potrzeby wsparcia ustalony przez WZON, a tego nowe wytyczne nie dotyczą. W dalszym ciągu nie ma planów, aby świadczenie wspierające było przyznawane dożywotnio. Są tylko takie postulaty.

Czy stopień niepełnosprawności wpływa na wysokość zachowku?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wyższy zachowek przysługuje bowiem osobom trwale niezdolnym do pracy. Co to oznacza?

Sąd zmodyfikował zasadę (albo świadczenie wspierające albo pielęgnacyjne). Do MOPS nie trzeba oddawać 9000 zł świadczenia pielęgnacyjnego. Mając przeszło 9000 zł wspierającego

Miało być tak. Osoba niepełnosprawna otrzymuje świadczenie wspierające w wysokości np. 30 000 zł. Za okres np. 10 miesięcy. Po otrzymaniu tych pieniędzy opiekun osoby niepełnosprawnej oddaje (do MOPS) równoważne 30 000 zł (świadczenie pielęgnacyjne). Chodziło o to, aby w okresie rozpatrywania wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego, rodzina osoby niepełnosprawnej (najczęściej stopień znaczny) miała środki na utrzymanie osoby niepełnosprawnej. Finansować to miało świadczenie pielęgnacyjne, które następnie (jako pewien kredyt społeczny) trzeba zwrócić do MOPS. Taki miał być model rozliczenia między świadczeniem wspierającym a pielęgnacyjnym. W praktyce nie mamy z obu stron po 30 000 zł. Dla 2024 r. za okres 10 miesięcy otrzymywało się 29 880 zł świadczenia pielęgnacyjnego (miesięcznie 2988 zł), a maksymalna wysokość świadczenia wspierającego to za 10 miesięcy 39 180 zł (miesięcznie 3918 zł). W zależności od tempa przyznawania świadczenia wspierającego można było tak rozliczać okresy 5 miesięcy jak i np. 14 miesięcy.

REKLAMA

Bezpieczne i dochodowe (odsetki do 6,80%). Obligacje skarbowe - nowe emisje w kwietniu 2025 r. Jaka opłata za wcześniejszy wykup?

Ministerstwo Finansów w komunikacie przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które są sprzedawane w kwietniu 2025 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w marcu, lutym i styczniu br.

Nawet 8% na lokacie w banku. Ranking lokat i kont oszczędnościowych: oprocentowanie pod koniec marca 2025 r.

Średnie oprocentowanie najlepszych lokat i rachunków oszczędnościowych wyniosło w marcu 2025 r. ponad 5,6% – wynika z najnowszych danych zebranych przez HREIT. Aż 3 banki kuszą obietnicą zysków na poziomie co najmniej 8% w skali roku.

Emerytury stażowe – Lewica i Solidarność naciskają. Czy rząd zgodzi się na zmiany?

Emerytury stażowe mogą się urzeczywistnić. Lewica i Solidarność walczą o zmiany, które mają umożliwić wcześniejsze przejście na emeryturę osobom z długim stażem pracy. Czy obecny rząd w końcu przychyli się do tych postulatów?

Nie doczekali na świadczenie wspierające za 9-12 miesięcy. Jest świadczenie pielęgnacyjne. Rodziny osób niepełnosprawnych nic nie wygrają w sądzie

Ostrzegano przed tym, że przewlekłość postępowań w WZON zderzy się z problemem śmierci osoby niepełnosprawnej, która złożyła wniosek o świadczenie wspierające, spełnia kryteria, ale nie doczekała decyzji WZON. Rodziny osób zmarłych koszty opieki pokryją ze świadczenia pielęgnacyjnego. Część z nich próbuje spierać się z WZON w sądach administracyjnych. Nie mają szansy. Stroną takich postępowań może być tylko osoba niepełnosprawna, a ta zmarła. Trzeba zapomnieć o świadczeniu wspierającym.

REKLAMA

Czy to już koniec przestawiania zegarków? Zniesienia zmiany czasu jest na agendzie UE

Czy to już koniec przestawiania naszych zegarków? Polska prezydencja w Unii Europejskiej podejmuje próbę przełamania impasu w sprawie zniesienia zmian czasu. Choć Komisja Europejska popiera ten pomysł, to brukselska biurokracja wciąż blokuje postępy. Dlaczego Europa nadal tkwi w czasowym chaosie i czy polski rząd zdoła zmienić bieg wydarzeń?

800 plus w 2025 i 2026 r. - termin na wniosek do ZUS

800 plus w 2025 i 2026 r. - nowy okres świadczeniowy rozpoczyna się 1 czerwca. Kiedy najlepiej złożyć elektroniczny wniosek do ZUS? Termin zapewniający ciągłość wypłaty świadczenia wychowawczego niedługo mija.

REKLAMA