- Zniesiony zakaz licytacji nieruchomości dłużników
- Cofnięcie zakazu powrotem do regulacji sprzed pandemii
Zniesienie zakazu eksmisji - od kiedy obowiązuje?
Wielu właścicieli lokali i domów mieszkalnych czekało na uchylenie regulacji zawartej w art. 15 zzu ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych tzw. ustawy covidowej, która w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 zakazywała wykonywania tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego tj. eksmisji. Zakaz, który w założeniu miał trwać kilka miesięcy uniemożliwił na 2 lata właścicielom lokali mieszkalnych wyeksmitowanie nierzetelnych lokatorów. Miał chronić najemców, ale w praktyce okazał się instrumentem do wielu nadużyć z ich strony.
Ostatecznie zakaz został uchylony przez art. 20 ustawy z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw tzw. specustawa ukraińska.
Ważne! Zniesienie zakazu eksmisji obowiązuje już od 15 kwietnia 2022 roku.
Nieprzypadkowo zmiana weszła w życie przy okazji prac nad specustawą ukraińską. Wprowadzony w stanie epidemii zakaz eksmisji mógł mieć negatywny wpływ na zapewnienie zakwaterowania uchodźcom wojennym z Ukrainy. Był on nie tylko barierą w zwiększaniu podaży mieszkań, ale mógł także zniechęcać ich właścicieli do wynajmowania wolnych lokali.
Uchylenia zakazu eksmisji domagał się Rzecznik Praw Obywatelskich, do którego wpływały liczne skargi od obywateli, kwestionujących dalsze obowiązywanie tego zakazu i to zarówno od właścicieli mieszkań zajmowanych bez tytułu prawnego, jak również od lokatorów mieszkań, zmuszonych do znoszenia uciążliwych sąsiadów.
Właściciele mieszkań byli zobowiązani nie tylko do akceptowania sytuacji, w której nie mogą usunąć z lokalu osoby zajmującej ich mieszkanie bez tytułu prawnego, ale również zmuszeni do „kredytowania” takich osób w przypadku, gdy nie wnoszą one opłat związanych z najmem mieszkania.
Zniesiony zakaz licytacji nieruchomości dłużników
Oprócz uchylenia zakazu eksmisji omawiana „specustawa ukraińska” w art. 2 zniosła zakaz licytacji lokali mieszkalnych lub nieruchomości gruntowych zabudowanych budynkiem mieszkalnym, służących zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika. Zakaz ten obowiązywał od 30 maja 2020 roku. Wierzyciele pozostawali bezradni nie mogąc skutecznie przeprowadzić egzekucji z majątku dłużnika, jakim było mieszkanie czy dom.
Cofnięcie zakazu powrotem do regulacji sprzed pandemii
Ważne! Zaznaczam, że samo uchylenie zakazu nie oznacza automatycznej eksmisji.
W tym zakresie nowe przepisy oznaczają jedynie powrót do sytuacji sprzed pandemii. W dalszym ciągu w pierwszej kolejności należy wszcząć postępowanie komornicze, które poprzedza złożenie stosownego wniosku wraz z tytułem egzekucyjnym, a jeżeli nie mamy jeszcze takiego tytułu należy wszcząć postępowanie sądowe o eksmisję.
Podstawą prawną eksmisji jest przede wszystkim art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.). Na jego podstawie właściciel jest uprawniony do żądania od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. To skuteczne uprawnienie to właśnie tytuł prawny, który może zniweczyć żądanie właściciela.
Postępowania eksmisyjne może być wszczęte z wielu powodów, jednakże zdecydowanie najczęstszymi są:
- zwłoka w zapłacie czynszu
- brak tytułu prawnego do lokalu
- niewłaściwe zachowanie.
Nawet po uzyskaniu wyroku eksmisyjnego właściciel musi czekać, aż gmina zapewni dłużnikowi lokal zastępczy, co nieraz trwa miesiącami lub latami. Ponadto wyroków nakazujących opróżnienie lokalu nie wykonuje się między 1 listopada a 31 marca, jeżeli osobie eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j. t. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 8 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 830)
Karolina Jagiełło-Przychodzka
Adwokat