Gdy konsument staje się niewypłacalny, wcześniej zawarte zobowiązania w niedługim czasie stają się wymagalne. Wierzyciele w wyniku niemożliwości wyegzekwowania długu, kierują dług na drogę sądową. Kolejnym krokiem jest najczęściej postępowanie komornicze, które przysparza wiele problemów dłużnikowi. Warto zatem określić jakie prawa i obowiązki przysługują dłużnikowi, a czego nie powinien dokonywać komornik.
Obowiązki dłużnika
Do podstawowych obowiązków, które winien spełnić dłużnik należą między innymi:
- stawianie się na wezwania komornika prowadzącego sprawę,
- informowanie komornika o ewentualnej zmianie miejsca zamieszkania,
- udzielanie komornikowi wszelkich wyjaśnień dotyczących sprawy,
- oczywiste spełnienie świadczenia,
- znoszenie egzekucji sądowej.
Najważniejsze w trakcie trwania postępowania egzekucyjnego jest spełnienie świadczenia przez dłużnika. Jeśli jest to świadczenie pieniężne, obowiązek ten polega na zapłacie komornikowi egzekwowanego świadczenia wraz z kosztami postępowania. W chwili wypłacenia całości świadczenia, dłużnik zostaje zwolniony z długu, a postępowanie egzekucyjne zostaje zakończone. Wartym podkreślenia jest również znoszenie egzekucji sądowej. W chwili złożenia przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego wraz z tytułem wykonawczym, komornik zostaje zobligowany do wszczęcia wobec dłużnika postępowania egzekucyjnego. Od tej chwili dłużnik zobowiązany jest do współdziałania z komornikiem, co oznacza nie utrudniania mu wykonywanych prac i czynności. Warto jednak podkreślić nie tylko obowiązki dłużników, lecz także komorników.
Komornik tuż po wszczęciu egzekucji komorniczej rozpoczyna zajęcie wynagrodzenia dłużnika. Kwota, która może zostać zajęta na poczet egzekucji i spłaty wierzycieli jest uzależniona od wysokości płacy minimalnej w danym roku. Należy pamiętać, iż komornik podczas dokonywania egzekucji z wynagrodzenia zobowiązany jest pozostawić do dyspozycji kwotę równą najniższej krajowej – w roku 2021 jest to 2800 zł brutto. Dodatkowo, komornik pozostawia dłużnikowi równowartość tego wynagrodzenia w kwocie netto, jednak nie dotyczy to osób poniżej 26 roku życia, ponieważ one zgodnie z zarządzeniami otrzymują wypłatę w kwocie brutto, bez potrącania podatków. Sytuacja klaruje się nieco odmiennie, jeśli nasze długi powstały w wyniku zaległości alimentacyjnych. Komornik w takiej sytuacji może zająć maksymalnie 60% wynagrodzenia.
Rozwiązanie problemów
Polacy w wyniku trwającej pandemii borykają się z coraz większymi problemami finansowymi. Bardzo często łączna suma miesięcznych rat zobowiązań znacząco przerasta możliwości dłużników, a ich dochody nie wystarczają nawet na bieżące potrzeby. Jak wskazuje Krajowy Rejestr Dłużników, średnie zadłużenie oscyluje obecnie w granicach 20 tysięcy złotych, co znacznie przekracza średnie wynagrodzenia Polaków. Co w chwili, kiedy dłużnik stał się kompletnie niewypłacalny, zawarte zobowiązania narastają o horrendalnej wysokości odsetki, a sytuacja stale się pogarsza? Wierzyciele rozpoczynają egzekucje wymagalnych zobowiązań, a komornik zajmuje pensję. Taki obrót spraw powoduje kompletną niewypłacalność dłużnika, który nie ma możliwości na wyjście ze spirali zadłużenia. Dla podmiotów w tak trudnej sytuacji finansowej ustawodawca stworzył rozwiązanie – upadłość konsumencka. Hasło to powoduje jednak dalej wiele negatywnych odczuć – jednak niepotrzebnie. Upadłość konsumencka ma zapewnić dłużnikowi uwolnienie od egzekucji komorniczych, godną przyszłość, a nawet całkowite umorzenie jego zobowiązań.
Warto zatem podjąć działania, nie doprowadzając do dramatycznych sytuacji w życiu, odzyskać płynność finansową, a co najważniejsze, nie odbierać ogłoszenia upadłości jako porażki życiowej.
Barbara Marcinkowska
Specjalista ds. merytoryczno-prawnych w dziale upadłości
Kancelaria Prawna RIO