Sprawy karne

Przedstawiamy raport prezentujący wyniki projektu badawczego Fundacji Dzieci Niczyje na temat prostytucji dziecięcej, który został przeprowadzony w Polsce oraz na Ukrainie od maja do sierpnia 2011 roku.

Jarosław Kaczyński zapowiedział powrót kary śmierci. Czy możliwe jest przywrócenie kary śmierci w Polsce? Czy zapowiedź nowelizacji kodeksu karnego przywracającej karę śmierci ma szanse na realizacje?

Zgodnie z treścią Kodeksu postępowania karnego, jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, a w postępowaniu sądowym sąd, z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej.

Za niestawiennictwo na świadka może być nałożona kara porządkowa w formie postanowienia, które jest mu doręczane. Świadek ma możliwość usprawiedliwienia swojej nieobecności.

Przepisy procedury karnej przewidują instytucję uroczystego złożenia przez świadka przyrzeczenia co do jego prawdomówności. Wskazana podniosła procedura ma na celu nadać odpowiednią rangę zeznaniom świadka, chociaż nie jest powiązana bezpośrednio z kwestią ewentualnej odpowiedzialności karnej świadka za fałszywe zeznanie lub zatajenie prawdy.

Postępowanie przygotowawcze ma dwie formy: śledztwo i dochodzenie. W świetle przepisów kodeksu postępowania karnego ustawodawca zdefiniował jakie cele mają przyświecać prowadzeniu postępowania przygotowawczego, przy czym najnowsza nowelizacja (modyfikująca te cele) została dokonana ze szkodą dla całego postępowania karnego.

Oskarżony tymczasowo aresztowany może porozumiewać się ze swym obrońcą podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjnie. W postępowaniu przygotowawczym prokurator udzielając zezwolenia na porozumiewanie się może w szczególnie uzasadnionym wypadku zastrzec, że będzie przy tym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona oraz zastrzec kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą. Podkreślenia wymaga jednak, że wskazane obostrzenia nie mogą być utrzymywane ani dokonane po upływie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania podejrzanego.

Kodeks wykroczeń zawiera zbiorcze zestawienie zabronionych zachowań, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji oraz zachowań polegających na niedochowaniu przepisów o ochronie pożarowej.

Zgodnie z art. 44 kodeksu karnego wykonawczego – Sąd po uprawomocnieniu się wyroku wzywa skazanego do uiszczenia grzywny, wyznaczając 30 dniowy termin na opłacenie należności. Jeżeli grzywna była orzeczona w stawkach dziennych, w wezwaniu podaje się wysokość grzywny podlegającej uiszczeniu, a więc kwotę będącą wynikiem pomnożenia liczby stawek dziennych przez ich wysokość określoną w wyroku.

Od dziesięciu lat 19 listopada jest Międzynarodowym Dniem Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci. W jego ramach, ponad 700 organizacji pozarządowych ze 125 krajów świata tworzy międzynarodową koalicję, która inicjuje obchody tego dnia, organizuje krajowe i lokalne akcje, adresuje postulaty i rekomendacje do rządów swoich krajów. Polską organizacją w koalicji Międzynarodowego Dnia Przeciwdziałania Przemocy wobec Dzieci jest Fundacja Dzieci Niczyje.

Lekarz udzielając pomocy medycznej niejednokrotnie spotyka się z urazami lub wynikami badań, które mogą świadczyć o popełnieniu bądź przez pacjenta bądź też na pacjencie czynu zabronionego. Czy w takim wypadku ma obowiązek powiadomienia policji o wynikach swoich ustaleń czy też musi uzyskać zgodę pacjenta na powiadomienie organów ścigania.

Przepisy kodeksu postępowania karnego wskazują, że zasadniczo wszystkie rozprawy karne są jawne – czyli dostępne dla wszystkich zainteresowanych osób. Jawność rozprawy trwa od chwili wywołania sprawy do chwili zamknięcia rozprawy i ogłoszenia wyroku (za wyjątkiem narady nad wyrokiem). W rozprawie biorą udział strony, ich obrońcy i pełnomocnicy, osoby będące świadkami, biegłymi oraz publiczność.

MSWiA rozstrzygnęło otwarty konkurs ofert na „Prowadzenie działań związanych z przygotowaniem do uruchomienia w Polsce systemu Child Alert”. Konkurs wygrała Fundacja ITAKA, która na realizację zadania otrzyma 100 tysięcy złotych.

Parlament Europejski przyjął dyrektywę w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej.

Jednym z problematycznych zagadnień związanych z wymierzaniem kary łącznej jest kwestia możliwości warunkowego zawieszania wykonania kary (czyli w mowie potocznej tzw. „zawiasów”). Należy wskazać, iż generalnie istnieje taka możliwość, ale obwarowana jest ona pewnymi (nieraz trudnymi do spełnienia) warunkami.

Ustawodawca decydując się w sposób prawnokarny chronić rodzinę, instytucję opieki oraz tzw. prawo do alimentacji ustanowił przestępstwo niealimentacji w art. 209 Kodeksu karnego, za którego popełnienie grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwo fałszerstwa dokumentów został znowelizowany przez ustawę z dnia 5 listopada 2009 r. i od 8 czerwca 2010 roku ma nowe brzmienie – dodany został do jego treści § 2a, który znacząco może łagodzić dolegliwość karną dla sprawcy przestępstwa, jeśli zachodzi tzw. wypadek mniejszej wagi. W takim przypadku ustawodawca przewidział bowiem zagrożenie karą alternatywnie grzywną, ograniczeniem wolności lub pozbawieniem wolności, a to umożliwia warunkowe umorzenie wobec sprawcy lub odstąpienie od wymierzenia kary w stosunku do niego (co dotychczas nie było możliwe).

Zgodnie z treścią kodeksu karnego z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe, zaś wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Zatarcie skazania oznacza wieć przyjęcie przez ustawodawcę fikcji prawnej jakoby dana osoba nie była nigdy karana i związany z tym zakaz powoływania się przez inne podmioty na fakt tego skazania.

Przestępstwo znęcania się jest jednym z przestępstw najczęściej występujących na wokandzie sądowej. Ustawodawca jako karalne określił zachowania polegające na fizycznym lub psychicznym znęcaniu się nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny.

Karalność przestępstwa rozpijania małoletniego przewiduje kodeks karny, który stanowi, iż kto rozpija małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przestępstwo bigamii określone jest w kodeksie karnym. Jego istotą jest karalność osoby, która zawiera małżeństwo, pomimo że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Z uwagi na fakt, iż życie ludzkie jest jedną z najważniejszych konstytucyjnych wartości to jest ono szczególnie chronione w przepisach prawa, w tym właśnie prawa karnego. Tej ochronie podlega również życie nienarodzone i to w 2 diametralnie odmiennych sytuacjach: gdy przerwanie ciąży następuje za zgodą i wolą matki dziecka (a więc w przypadku aborcji) oraz gdy następuje ono wbrew woli matki dziecka (a zatem wskutek przemocy, groźby karalnej zastosowane wobec niej etc.).

Eutanazja. Przepisy Kodeksu karnego chronią ludzkie życie jako wartość nadrzędną. Z uwagi na to karalne są nie tylko takie (oczywiste) powszechne przestępstwa jak zabójstwo czy nieumyślne spowodowanie śmierci, ale karalne jest również zabicie człowieka na jego własne żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, które można nazwać umownie „eutanazją na życzenie chorego” pod warunkiem szerokiego rozumienia tego pojęcia.

Kto namową lub przez udzielenie pomocy doprowadza człowieka do targnięcia się na własne życie, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu skutkuje – obligatoryjnie – zakazem prowadzenia pojazdów na czas od sześciu miesięcy do trzech lat.

Łapówka może istnieć pod wieloma postaciami. Jest to problem występujący nie tylko w Polsce. Korupcja jest bowiem problemem ogólnoświatowym.

Ściganie łapownictwa w sporcie dopiero od niedawna jest elementem polityki karnej państwa i przedmiotem zainteresowania ustawodawcy. Do roku 2010, kiedy to uchwalono ustawę o sporcie, nasze prawo karne zawierało jedynie cząstkową i niewystarczającą w istniejących warunkach, regulację.

Typowe wyłudzenie kredytu (inaczej i bardziej poprawnie – oszustwo kredytowe), polegające najczęściej na podrobieniu dokumentów i posłużeniu się nimi przy staraniu się o kredyt może zostać zakwalifikowane zarówno jako przestępstwo oszustwa kredytowego (w znaczeniu ścisłym) albo też jako doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem (oszustwo zwykłe).

Zgodnie z ustawą o wykonywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego funkcjonującą od roku 2009 elektroniczną obrączkę można założyć na wniosek osoby skazanej na karę pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe nieprzekraczające 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości – Stanisław Chmielewski oraz Dyrektor Generalny Służby Więziennej – gen. Jacek Włodarski wzięli udział w uroczystości podpisania Porozumienia o pracy skazanych na rzecz społeczeństwa.

Podczas pobytu we Włoszech powinniśmy wiedzieć kiedy możemy otrzymać mandat i czy musimy go przyjąć. Warto pamiętać, iż mamy prawo do odwołania się u prefekta lub sędziego pokoju.

Polska odnotowała sukces podczas pierwszych miesięcy Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, jakim jest przeforsowanie europejskie nakazu ochrony. Jego funkcjonowanie będzie dużą pomocą dla ofiar przemocy domowej.

Kiedy świadek nie odpowiada za fałszywe zeznania? Czy możliwa jest sytuacja w której odpowiedzialności karnej uniknie osoba która złożyła fałszywe zeznanie w procesie jako świadek?

Merytoryczna kontrola aktu oskarżenia oznacza zasadniczo kontrolę przez sąd zasadności i słuszności aktu oskarżenia. Kontrola taka może mieć dwojaki charakter: może być kontrolą uprzednią (dokonaną przed otwarciem przewodu sądowego tj. przed odczytaniem aktu oskarżenia) lub kontrolą następczą (dokonywaną w toku postępowania sądowego). Należy mieć też na uwadze, że sam wyrok wydawany przez sąd również jest odniesieniem się do treści i zarzutów aktu oskarżenia.

Po otrzymaniu aktu oskarżenia Prezes Sądu dokonuje jego analizy pod kątem wymagań formalnych (tzw. kontrola formalna) a następczo dokonuje tzw. kontroli merytorycznej aktu oskarżenia. Polega to na jego analizie w kontekście zebranego w sprawie materiału dowodowego. Prezes Sądu może wydać zarządzenie o skierowaniu sprawy na posiedzenie celem sprawdzenia, czy sprawy nie należy umorzyć z powodu oczywistego braku podstaw oskarżenia.

Jedna z różnic pomiędzy śledztwem a dochodzeniem zasadza się na podziale podmiotów, które mogą prowadzić wskazane formy postępowań przygotowawczych. Analiza kto może prowadzić dochodzenie zostanie przedstawiona poniżej.

Instytucja zwrotu sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia przez niego dochodzenia lub śledztwa jest uprawnieniem sądu, z którego może skorzystać po wpłynięciu aktu oskarżenia a przed rozpoczęciem postępowania. Jest jednym z możliwych elementów tzw. uprzedniej merytorycznej kontroli aktu oskarżenia.

Sąd nie jest związany w sposób mechaniczny pełną treścią aktu oskarżenia, tzn. kwalifikacją prawną zarzutów lub opisem czynu i może te elementy aktu oskarżenia zmodyfikować. Tym co wiąże Sąd jest natomiast samo zdarzenie historyczne będące podstawą tego aktu.

Śledztwo jest główną (podstawową) formą prowadzenia postępowania przygotowawczego. W stosunku do dochodzenia jest bardziej sformalizowane i zajmuje się sprawami o “cięższym rodzaju gatunkowym”. Niniejsze opracowanie przedstawia, w jakich sprawach prowadzone jest śledztwo.

Ustawodawca wyróżnia dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego tj. śledztwo i dochodzenie. Różnią się one zakresem podmiotowym spraw. Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie, kiedy w sprawie może być prowadzone dochodzenie.

Nieodebranie wyroku sądu pierwszej instancji przez stronę, która sama uprzednio złożyła wniosek o jego doręczenie wraz z uzasadnieniem, jest sytuacją zdarzającą się w procesie karnym. Zdarzenie takie może mieć bardzo poważne skutki prawne.

Polski ustawodawca wyróżnił dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego: śledztwo (które jest jego podstawową formą) oraz dochodzenie. Opracowanie niniejsze przedstawia różnice pomiędzy tymi dwoma formami postępowania przygotowawczego.

Śledztwo i dochodzenie to formy postępowania przygotowawczego. Pomiędzy nimi występują istotne różnice formalne. Z założenia prawodawcy śledztwo jest formą podstawową a dochodzenie- uproszczoną, co przekłada się na mniejsze wymagania formalne.

Dochodzenie z założenia jest uproszczoną i szybką formą postępowania przygotowawczego (w stosunku do głównej jego formy tj. śledztwa). W związku z powyższym ustawodawca przewidział wiele różnic formalnych oraz wiele uproszczeń dla śledczych prowadzących sprawę w trybie dochodzenia. Jednym z przejawów tych proceduralnych uproszczeń jest wydawanie przez śledczych istotnych decyzji procesowych bez konieczności ich uzasadniania.

Jednym z problemów, który pojawia się często w praktyce jest to, jaki jest możliwy czas trwania postępowania przygotowawczego i czy są jakieś możliwości jego przyśpieszenia.

Każdy akt oskarżenia wnoszony przez oskarżyciela podlega wstępnej kontroli tzw. formalnej, która weryfikuje czy spełnia on wszystkie ustawowe formalne wymogi pod rygorem zwrotu aktu oskarżenia w celu uzupełnienia braków.

Umorzenie rejestrowe jest instytucją z kodeksu postępowania karnego. To jeden ze sposobów zakończenia postępowania przygotowawczego.

W opinii przedstawicieli UEFA zastosowanie biometrycznej identyfikacji na stadionach podczas Euro 2012 byłoby zbyt uciążliwe dla kibiców. W związku z tym biometria nie zostanie wykorzystane podczas przyszłorocznych Mistrzostw Piłki Nożnej.

Merytoryczna następcza kontrola aktu oskarżenia polega na tym, iż sąd rozpoznaje zasadność i słuszność aktu oskarżenia oraz jego dowodowe podstawy już w toku postępowania (tj. po rozpoczęciu przewodu sądowego – odczytaniu aktu oskarżenia). Ten aspekt odróżnia tę formę merytorycznej kontroli od kontroli uprzedniej – dokonywanej przez rozpoczęciem postępowania.

Komercyjne wykorzystywanie seksualne dzieci i młodzieży.

Kara śmierci w Polsce

Oględziny i otwarcie zwłok w procesie karnym

Obecność świadka na rozprawie karnej

Odebranie od świadka przyrzeczenia

Cele postępowania przygotowawczego

Kontakt oskarżonego z obrońcą w areszcie

Odpowiedzialność za wywołanie pożaru

Skutki nieuiszczenia grzywny w terminie

Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci

Czy lekarz ma obowiązek powiadomienia organów ścigania o przestępstwie?

Jawność rozprawy w postępowaniu karnym

Łatwiejsze poszukiwanie zaginionych dzieci-System Child Alert w Polsce

Walka z seksualnym wykorzystywaniem dzieci

Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej

Niealimentacja w prawie karnym

Kara za fałszowanie dokumentów

Zatarcie skazania w prawie karnym

Jaka kara za znęcanie się?

Przestępstwo rozpijania małoletniego

Karalność przestępstwa bigamii

Karalność przestępstwa aborcji

Karalność eutanazji dokonanej na życzenie chorego

Przyczynienie się do samobójstwa

Prowadzenie pojazdu pod wpływem i w stanie po użyciu alkoholu

Kara za łapówkę

Korupcja w sporcie

Wyłudzenie kredytu

Elektroniczne obrączki coraz bardziej powszechne

Ukrywanie majątku - jaka odpowiedzialność?

Praca skazanych na rzecz społeczeństwa

Mandat we Włoszech - co robić?

Europejski Nakaz Ochrony-pomoc dla ofiar przemocy

Fałszywe zeznania świadka

Merytoryczna kontrola aktu oskarżenia

Brak faktycznych podstaw oskarżenia

Kto prowadzi dochodzenie?

Instytucja zwrotu sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia

Związanie sądu treścią aktu oskarżenia

W jakich sprawach prowadzi się śledztwo?

W jakich sprawach prowadzi się dochodzenie?

Skutki nieodebrania wyroku sądu pierwszej instancji

Różnice między śledztwem a dochodzeniem

Różnice formalne między śledztwem a dochodzeniem

Istotne decyzje śledczych w dochodzeniu nie wymagające uzasadnienia

Czas trwania postępowania przygotowawczego

Kontrola formalna aktu oskarżenia

Czym jest umorzenie rejestrowe?

Biometryczna identyfikacja kibiców nie na Euro 2012

Następcza merytoryczna kontrola aktu oskarżenia