WAŻNE - ZMIANA PRAWA
Tekst zdezaktualizuje się 28.06.2009r. - dotyczył będzie jedynie spadków otwartych przed 28.06.2009r. Opisane normy nadal będą obowiązywać wobec dziedziczenia po osobach zmarłych przed tą datą. O nowym gronie spadkobierców ustawowych przeczytasz tutaj.
1. Dziedziczenie przez dzieci i małżonka
Dzieci i małżonek zmarłego są powoływani do spadku w pierwszej kolejności. Jeśli zmarły miał dzieci, wyłączają one od dziedziczenia dalszych krewnych.
Rozdział spadku
Członkowie najbliższej rodziny dziedziczą w określonym stosunku. Co do zasady zarówno małżonek jak i dzieci dziedziczą w częściach równych – jednak udział małżonka nie może być mniejszy niż 1/4
Przykład: 1. Zmarły pozostawił żonę, oraz dwójkę dzieci. Ich udział spadkowy wyniesie po 1/3 masy spadku. 2. Zmarły pozostawił żonę oraz 4 dzieci. W takiej sytuacji żona otrzyma 1/4 spadku, dzieci natomiast podzielą się po równi pozostałą częścią. Każde z nich otrzyma więc 1/4 x 3/4 = 3/16 spadku. 3. Jeśli zmarła osoba nie była zamężna – całość spadku dziedziczą dzieci w częściach równych. 4. Zmarły pozostawił żonę, oraz 3 dzieci. Jego 4 dziecko zmarło przed nim, pozostawiając 2 dzieci i żonę. Żona zmarłego odziedziczy 1/4 spadku. Jego żyjące dzieci po 3/16. Każde z żyjących dzieci jego zmarłego dziecka odziedziczy po 3/32. |
Dzieci
Po zmarłym dziedziczą zarówno jego dzieci „małżeńskie” jak i pozamałżeńskie – podobnie jak dzieci przysposobione. Jeśli dziecko nie dożyło otwarcia spadku – dziedziczą jego zstępni (dzieci, wnuki).
Spadkobiercą może być również dziecko poczęte przed śmiercią spadkodawcy (nasciturus) – o ile urodzi się żywe. Oznacza to, że jego dziedziczenie jest nie do końca pewne- jeśli dziecko urodzi się martwe, uznaje się, że nigdy nie było powołane do dziedziczenia.
Zobacz również: Dziecko poczęte i jego prawa
Małżonek
Po zmarłym dziedziczy jego małżonek „na dzień śmierci” – to oznacza, że byli małżonkowie nie dziedziczą po zmarłym – dziedziczą jednak ich wspólne dzieci.
Jeżeli wobec małżonków orzeczono rozwód, nie są oni powołani do dziedziczenia po sobie.
Jeśli spadkobierca złożył przed śmiercią pozew o rozwód lub separację- z winy drugiego małżonka i był on uzasadniony – każdy z pozostałych (lub potencjalnych) spadkobierców może złożyć wniosek o wyłączenie winnego małżonka od dziedziczenia.
2. Dziedziczenie przez małżonka, rodziców i rodzeństwo spadkodawcy.
Jeżeli spadkodawca zmarł bezpotomnie- jego majątek dziedziczą – małżonek, rodzice i rodzeństwo.
W takiej sytuacji rozdział udziałów przedstawia się następująco:
- małżonek dziedziczy połowę spadku
- każde z rodziców dziedziczy po 1/4 tego co pozostało po przydzieleniu udziału dla małżonka
- jeżeli jedno z rodziców zmarło – jego udział dzieli się po połowie między drugiego rodzica , a rodzeństwo.
- rodzeństwo dziedziczy resztę spadku w częściach równych
- po zmarłym rodzeństwie dziedziczą ich zstępni (dzieci, wnuki)
Przykłady- 1. Józef K. zmarł bezpotomnie. Był żonaty, nadal żyją jego rodzice, oraz trzech braci. Jego żona otrzyma 1/2 spadku. Każde z jego rodziców otrzyma – po 1/8 spadku. Rodzeństwo musi się podzielić pozostałą częścią – 1/4. Każdy z nich otrzyma po 1/12 spadku. 2. Józef K. zmarł bezpotomnie. Był żonaty, nadal żyje jego matka, oraz 3 braci. Jego żona otrzyma 1/2 spadku. Jego matka otrzyma 3/16 , natomiast każdy z jego braci po 5/48. 3. Józef K. zmarł bezpotomnie. Jego żona zmarła wcześniej, żyje oboje rodziców i 3 braci. Każde z rodziców odziedziczy po 1/4 spadku. Każde z rodzeństwa po 1/6 |
Zobacz również: Nowe zasady dziedziczenia - poradnik
3. Przejęcie majątku przez Skarb Państwa
Jeżeli spadkobierca nie pozostawił testamentu, oraz nie posiada krewnych, którzy dziedziczą z mocy ustawy, lub wszyscy spadku się zrzekli, cały majątek zmarłego przechodzi na rzecz gminy, jego ostatniego zamieszkania. Jeżeli miejsca zamieszkania nie da się ustalić, lub zmarły mieszkał za granicą, jego majątek przechodzi na rzecz Skarbu Państwa
Podsumowanie
Jak widać, masa spadku – czyli wszystkie wchodzące w jego skład przedmioty i prawa – może dzielić się na bardzo małe udziały. Ponadto rodzice, rodzeństwo i dalsi krewni zmarłego dziedziczą jedynie jeśli ten nie miał dzieci. Nie dziedziczą jednak tak bliscy członkowie rodziny jak dziadkowie- czy rodzeństwo rodziców.
Powyższe sytuacje dotyczą pewnych modeli – możliwe są sytuacje, które bardziej komplikują postępowania spadkowe m.in.kwestia niegodności dziedziczenia, zrzeczenia się spadku (dana osoba uznawana jest wówczas za taką, która nie dożyła otwarcia spadku.).
Problemy pojawiają się również w przypadku działu spadku – jeśli jest b. dużo spadkobierców, trudno dojść ze wszystkimi do porozumienia.
Ponadto komplikacje mogą pojawiać się w związku np. z dziedziczeniem gospodarstwa rolnego, jeśli otwarcie spadku nastąpiło przed 14.02.2001 roku.
Zobacz również serwis: Spadki