Sam spadek się nie przedawnia - nigdy
Spadek (dziedziczenie) nie może się przedawnić, wynika to z faktu, iż objęcie spadku następuje (co często jest tzw. fikcją prawną) wraz z dniem otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Dokonanie jakichkolwiek czynności prawnych (nie licząc odrzucenia spadku) przed sądem lub notariuszem nie ma na to co do zasady wpływu.
Innymi słowy- takie postępowanie jak stwierdzenie nabycia spadku (czy poświadczenie dziedziczenia przed notariuszem) służą jedynie potwierdzeniu nabycia określonych praw do spadku i mogą być dokonane po latach. Postępowanie spadkowe służy temu aby rozwiązać ewentualne niejasności co do dziedziczenia (np. w związku z testamentem, czy nieokreślonym do końca gronem spadkobierców).
Podobnie rzecz się ma z ewentualnym działem spadku – który również można przeprowadzić po nawet kilkudziesięciu latach – o ile, rzecz jasna, nieruchomości nie zostały zasiedziane w tym czasie (o czym później).
Zobacz też: Nowe zasady dziedziczenia - poradnik
Z czasem tracisz uprawnienia „około spadkowe”
O ile sam spadek nie może być utracony z czasem, spadkodawca (lub uprawniony do zachowku lub innych świadczeń) może stracić pewne uprawnienia.
Najważniejszym z nich jest możliwość uregulowania sposobu przyjęcia spadku. Co do zasady spadkodawca ma 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu wprost, przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzuceniu spadku (w zależności od sytuacji). Termin 6 miesięcy liczy się od dnia, w którym spadkodawca dowiedział się o podstawie dziedziczenia- w praktyce, od dnia otwarcia spadku w przypadku dziedziczenia ustawowego i w dniu ogłoszenia testamentu w przypadku dziedziczenia testamentowego.
Po upływie 6 miesięcy uznaje się, że spadkodawca przyjął spadek wprost i co do zasady nie można tego zmienić (jednak jak od większości zasad istnieją również wyjątki – porównaj … i w określonych sytuacjach oświadczenie np. o odrzuceniu spadku można złożyć później).
Tracisz prawo do zachowku
Jeśli jesteś uprawniony do zachowku – musisz pamiętać, że uprawnienie to również się przedawnia- termin przedawnienia wynosi w tym wypadku 3 lata.
Przedawnienie nie oznacza, że uprawnienie wygasa. Oznacza natomiast, że zobowiązany może skutecznie podnieść zarzut przedawnienia (np. przed sądem) i zwolnić się z obowiązku świadczenia.
Termin przedawnienia roszczenia o zachowek rozpoczyna swój bieg:
- od daty otwarcia spadku (jeśli zachowek przysługuje z tytułu darowizn udzielonych za życia spadkodawcy – porównaj);
- od dnia ogłoszenia testamentu – jeśli wynika z pominięcia w testamencie.
Termin nie może być przywrócony – natomiast jego bieg jest przerywany przez podjęcie jakiejkolwiek czynności sądowej (jak chociażby zawezwanie do próby ugodowej, czy wytoczenie powództwa).
Możesz stracić prawo do zapisu
Podobnie jak roszczenie o zachowek tak i roszczenie o wykonanie zapisu testamentowego również ulega przedawnieniu. W tym przypadku- termin wynosi 5 lat od daty wymagalności zapisu.
Co do wykonalności, zgodnie z art. 970 k.c.: w braku odmiennej woli spadkodawcy zapisobiorca może żądać wykonania zapisu niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu. Jednakże zapisobiorca obciążony dalszym zapisem może powstrzymać się z jego wykonaniem aż do chwili wykonania zapisu przez spadkobiercę.
Pamiętaj o nieruchomościach spadkowych i możliwości zasiedzenia
Zdarza się, że nieruchomość należąca do spadku (zwłaszcza dotyczy to nieruchomości rolnych) – jest pozostawiana do użytkowania jednemu ze spadkobierców – nie przeprowadza się też postępowania spadkowego. Jeśli taka sytuacja trwa ponad 30 lat – spadkobierca korzystający z nieruchomości jak właściciel – ma prawo ją zasiedzieć, zakładając że pozostali spadkobiercy nie korzystają ze swoich uprawnień.
Zobacz serwis: Zasady dziedziczenia