W przypadku, gdy zmarły nie pozostawił testamentu dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy Kodeks cywilny. Kto jest uprawniony do dziedziczenia ustawowego?
Dzieci i małżonek
W pierwszej kolejności po zmarłym, na podstawie ustawy, dziedziczą jego dzieci oraz małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych, jednak część przypadająca małżonkowi zmarłego nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
W przypadku, gdy dziecko zmarłego nie dożyło do otwarcia spadku, udział spadkowy tego dziecka przypada jego dzieciom w częściach równych. Tak samo dzieje się w przypadku dalszych zstępnych.
Małżonek i rodzice
Jeżeli zmarły nie posiadał dzieci to do spadku powołani zostają jego małżonek i rodzica. W takim przypadku rodzice otrzymują po jednej czwartej całości spadku, a pozostała część przypada małżonkowi. Jeżeli zmarły nie miał ustalonego ojca, to udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.
Rodzice i rodzeństwo
W przypadku, gdy zmarły nie posiadał dzieci ani małżonka cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Kiedy jedno z rodziców nie dożyje otwarcia spadku udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
W przypadku, gdy jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
Małżonek zmarłego, który dziedziczy wraz z rodzicami i rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy wynosi połowę spadku. Gdy brak jest zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
Zobacz: Zakres odpowiedzialności spadkobiercy w prawie podatkowym
Dziadkowie
W przypadku, gdy brak jest zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy; dziedziczą oni w częściach równych. Gdy któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
Pasierbowie
W braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
Gmina i Skarb Państwa
Jeżeli brak jest małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Uwagi ogólne
1. Dziedziczyć na podstawie ustawy nie może małżonek pozostający ze spadkodawcą w separacji.
2. Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione.
3. Przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jak by był dzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jak by przysposabiający był rodzicem przysposobionego.
4. Przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nim.
Zobacz serwis: Zasady dziedziczenia