W niniejszym artykule postaram się opisać, jaki jest przede wszystkim zakres odpowiedzialności spadkobiercy za zobowiązania podatkowe spadkodawcy. Podstawą prawną tej materii jest art. 98 Ordynacji podatkowej (dalej o.p.).
Znamienne w ww. artykule jest to, że ustawodawca w nim wprost odsyła do przepisów Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku (art. 1012-1024 k.c.) oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe (art. 1030-1034 k.c.). Wynika to stąd, że dziedziczeniu podlegają prawa i obowiązki mające charakter cywilnoprawny, wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, a nie wynikające ze stosunków prawnopodatkowych. Do tych ostatnich mają więc zastosowanie zasady odpowiedzialności jak za długi spadkowe, co wszak nie oznacza, że zobowiązania podatkowe wchodzą w skład spadku.
Tym niemniej miara odpowiedzialności spadkobiercy wedle art. 98 § 1 o.p. rozciąga się w szczególności na zobowiązania podatkowe spadkodawcy, którymi zgodnie z art. 5 o.p. są wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązania podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatków w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Zobacz również serwis: Podatki
O zależności obowiązku podatkowego z zobowiązaniem podatkowym wyczerpująco wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 08.05.2009r (sygn. akt II FSK 5/2008), którego pozwolę sobie tutaj zacytować: „Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w Ordynacji podatkowej. W przypadku podatku dochodowego od osób prawnych obowiązek podatkowy powstaje w momencie uzyskania dochodu. Dochodem jest zaś nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w danym roku podatkowym. Zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym, obliczone od podstawy w postaci dochodu powstaje więc na koniec roku podatkowego.”
Zobacz również: Stwierdzenie nieważności decyzji podatkowej
Ponadto zakres odpowiedzialności w myśl § 2 art. 98 o.p. obejmuje również:
1) zaległości podatkowe, w tym również zaległości o których mowa w art. 52 § 1 o.p., tj.:
- nadpłatę, gdy np. w zeznaniu podatkowym została wykazana nienależnie, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu,
- zwrot podatku, jeśli przykładowo podatnik otrzymał go w wysokości wyższej od należnej,
- wynagrodzenie płatników lub inkasentów pobrane, ale np. nienależnie,
- oprocentowanie nienależnej nadpłaty bądź zwrotu podatku zwrócone lub zaliczone na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
2) odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy,
3) pobrane, a niewpłacone podatki z tytułu sprawowanej przez spadkodawcę funkcji płatnika lub inkasenta,
4) niezwrócone przez spadkodawcę zaliczki na naliczony podatek od towarów i usług oraz ich oprocentowanie,
5) opłatę prolongacyjną,
6) koszty postępowania podatkowego,
7) koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałych do dnia otwarcia spadku.
W następnym artykule przybliżę, jakie obowiązują spadkobierców zasady odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe zgodnie z uregulowaniem cywilistycznym.
Zobacz również serwis: Spadki