Zasady dziedziczenia

W dniu 28 czerwca 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny. Mimo tego, że nowelizacja zmienia jedynie 5 artykułów w zakresie prawa spadkowego (z kilkudziesięciu) wprowadza spore zamieszanie, zmienia bowiem (pierwszy raz od uchwalenia obecnego kodeksu cywilnego w 1964 roku) porządek dziedziczenia i znacząco rozszerza grono spadkobierców ustawowych- dopuszczając do spadku m.in. dziadków spadkodawcy i ich zstępnych (wujostwo spadkobiercy i jego kuzyni). W praktyce oznacza to, mniejszą szansę na objęcie spadku przez Skarb Państwa, ale także większe (niż do tej pory) rozbicie spadku (im więcej osób dziedziczy, tym mniejsze są ich udziały).

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt zmian dotyczący przepisów prawa spadkowego. Zapis windykacyjny to uregulowanie nowe, obce naszemu porządkowi prawnemu. Pozwala na podział konkretnych dóbr zgodnie z wolą spadkodawcy.

Dla prawa spadkowego nie ma znaczenia czy dziecko spadkodawcy pochodzi z jego obecnego czy wcześniejszego małżeństwa. Wszyscy zstępni (dzieci) dziedziczą na równi.

Z dniem 28 czerwca 2009 r. zmieniły się zasady dziedziczenia ustawowego. Ustawodawcy nie udało się jednak uniknąć pomyłki – którą niebawem powinien naprawić. Projekt zmian wpłynął już do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rozszerzenie grona spadkobierców ustawowych powoduje, że do dziedziczenia powołani są również stosunkowo dalecy krewni jak wujostwo- czy kuzyni.

Co prawda mechanizm ani skutki odrzucenia spadku (traktowanie danego spadkodawcy tak jakby nie dożył otwarcia spadku) nie zmieniły się, rozszerzenie grona spadkobierców ustawowych powoduje, że niechciany spadek może obciążyć dalszych krewnych.

Spadkobiercy z chwilą śmierci spadkodawcy wchodzą w te prawa i obowiązki które podlegają dziedziczeniu. Oznacza to że zobowiązania powstałe za życia spadkodawcy obciążają aktywa tworzące spadek, a spadkobiercy zmarłego mają obowiązek ich uregulowania. W rzeczywistości więc, długi spadkowe obniżają wartość spadku.

Z dniem 28 czerwca zmianie ulega kodeks cywilny w zakresie dziedziczenie ustawowego, znacząco rozszerzając krąg spadkobierców. Kto jednak może skorzystać na tej zmianie?

Ustawodawca zmienił porządek dziedziczenia- poza rozszerzeniem kręgu spadkobierców- zmienił trochę kolejność dziedziczenia w "starym” gronie. Skutkuje to dalszym uprzywilejowaniem rodziców względem rodzeństwa.

Od 28 czerwca 2009 r. dziadkowie zostaną dopuszczeni do dziedziczenia po swoich wnukach. Do tej pory dziedziczenie przebiegało wyłącznie w drugą stronę (wnukowie dziedziczyli po dziadkach).

Pasierb jest dzieckiem jedynie jednego z małżonków- nie jest krewnym spadkodawcy. W określonych okolicznościach będzie mógł jednak dziedziczyć po ojczymie (macosze).

Mąż matki, który dowiedział się, że wychowywał cudze dziecko – ma niewielkie szanse na odsunięcie go od dziedziczenia- możliwość zaprzeczenia ojcostwa jest mocno ograniczona w czasie. Większe szanse ma obecnie mężczyzna, który dziecko uznał.

To popularne na forach internetowych pytanie – jest bardzo nietrafne z punktu widzenia przepisów prawa spadkowego – spadek nie może się przedawnić, prawo do niego nie jest bowiem związane z żadną czynnością prawną - powstaje z mocy prawa. Po upływie określonego czasu można jednak utracić pewne uprawnienia związane z dziedziczeniem.

Co do zasady spółka jawna ulega rozwiązaniu po śmierci jednego ze wspólników. Kodeks spółek handlowych pozwala jednak na kontynuację jej działania.

Udziały w spółce z o.o. co do zasady podlegają ogólnym zasadom dziedziczenia. Oznacza to, że spadkobiercy wspólnika mogą przystąpić do spółki z mocy prawa.

W określonych sytuacjach spadek po danej osobie może przypaść w udziale gminie lub Skarbowi Państwa i to nawet wtedy kiedy żyją bliscy krewni spadkodawcy.

Prawo spadkowe w okresie PRL rygorystycznie podchodziło do dziedziczenia gospodarstw rolnych- w szczególności dążyło do utrzymania ziemi w rękach rolników. Stąd nie wszyscy spadkobiercy ustawowi mogli dziedziczyć ziemię rolną.

Od 28 czerwca 2009 r. do grona spadkobierców ustawowych zostaną dopuszczeni również dziadkowie oraz rodzeństwo rodziców spadkodawcy – a w niektórych przypadkach nawet pasierbowie. To największa zmiana prawa spadkowego od 1964 roku kiedy uchwalono kodeks cywilny.

Jest nas piątka kuzynostwa, kuzyn ( był kawalerem, nie miał dzieci ) zmarł, nie miał rodziców, ani żadnego rodzeństwa. Jedyną rodziną jaka żyje jesteśmy my. Jesteśmy dziećmi brata mamy kuzyna. Bardzo proszę o odpowiedź czy w takim przypadku możemy ubiegać się o spadek po zmarłym kuzynie ( miał mieszkanie własnościowe ).

W odróżnieniu od starej emerytury, środki zgromadzone w OFE podlegają dziedziczeniu, zgodnie z dokonanym przez ubezpieczonego rozrządzeniem (może wybrać osobę, która otrzyma pieniądze z konta emerytalnego) i przepisami ustawy.

Dzieci poczęte przez spadkodawcę przed śmiercią, a nie urodzone przed jego śmiercią mogą dziedziczyć, jest to jednak jedyny przypadek dziedziczenia warunkowego.

Mieszkanie należące do spadku, często mogą być kością niezgody pomiędzy spadkobiercami, zważywszy na ich dużą wartość i funkcjonalność. Nie zawsze jednak nieruchomości podlegają tym samym regulacjom co inne przedmioty spadku.

„Mój mąż był najemcą lokalu komunalnego. Zmarł w bieżącym roku. Czy będę musiała się wyprowadzić (on był głównym lokatorem)- czy może muszę złożyć wniosek do gminy o podpisanie nowej umowy, czy może się nie zgodzić?”
- Katarzyna M.

Dzieci przysposobione (adoptowane) w sposób pełny – dziedziczą na takich samych zasadach jak dzieci własne spadkodawcy. Inaczej rzecz się ma z przysposobieniem niepełnym.

Jakkolwiek wydaje się to niesprawiedliwe, dziadkowie spadkodawcy nie są spadkobiercami ustawowymi. Oznacza to, że nawet jeśli dziadkowie żyją – spadek może przypaść Skarbowi Państwa.

Jeżeli spadkodawca nie zostawił testamentu, dziedziczenie jest ustawowe. Kodeks cywilny przewiduje, wiele różnych kombinacji – w zależności od tego ilu i jakich jest możliwych spadkobierców. Uprzywilejowane są dzieci i małżonek zmarłego.

Mąż miał nieślubne dziecko. Czy dziecko pozamałżeńskie dziedziczy na takich samych zasadach jak dzieci pochodzące ze związków małżeńskich? Mieliśmy dwie córki.

Nowe zasady dziedziczenia - poradnik

Zmiany w prawie spadkowym

Wszystkie dzieci spadkodawcy dziedziczą po nim

Nowe zasady dziedziczenia do poprawki

Kiedy spadek odziedziczy wujek, a kiedy kuzyn

Odrzucenie spadku po 28 czerwca 2009 r.

Co należy wiedzieć o długach spadkowych

Kogo dotyczą nowe przepisy spadkowe

Rodzeństwo spadkodawcy dalej od spadku

Kiedy dziadkowie dziedziczą

Kiedy dziedziczyć będzie pasierb

Dziecko ze zdrady małżeńskiej dziedziczy

Czy spadek się przedawnia

Dziedziczenie spółki jawnej

Dziedziczenie udziałów w spółce z o.o.

Kiedy spadek przypada Skarbowi Państwa

Dziedziczenie gospodarstw rolnych

Nowe zasady dziedziczenia ustawowego

Czy dziedziczę po kuzynie

Jak dziedziczy się środki na OFE

Dziedziczenie dzieci poczętych (pogrobowców).

Mieszkania spółdzielcze w spadku

Co z wynajmowanym mieszkaniem po śmierci

Jak dziedziczą dzieci adoptowane

Co się należy dziadkom spadkodawcy

Kto i kiedy jest uprawniony do dziedziczenia

Czy nieślubne dziecko dziedziczy po ojcu