Dziedziczenie ustawowe – kto dziedziczy po zmarłym?

Agnieszka Galiszewska
Adwokat
rozwiń więcej
Prawo spadkowe, dziedziczenie / fot. Shutterstock
Powołanie do spadku będzie wynikało z ustawy, gdy spadkodawca nie sporządzi testamentu albo z różnych powodów dziedziczenie na podstawie testamentu nie jest możliwe (np. testament jest nieważny czy osoba powołana do spadku nie chce lub nie może dziedziczyć).

Kolejność powołania do spadku z ustawy wynika z przepisów Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności powołane do spadku są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Dziedziczą oni w częściach równych. Jednak część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Analogiczną zasadę stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Umiera osoba A pozostawiając żonę i czworo dzieci, na podstawie ustawy dziedziczą żona udział 1/4 spadku i dzieci każde udział 3/16.

W braku zstępnych spadkodawcy (kolejnych potomków danej osoby - dzieci, wnuki, prawnuki) powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

Umiera osoba A pozostawiając żonę i nie mając dzieci. Na podstawie ustawy dziedziczą żona i rodzice A. Żona dziedziczy udział 1/2 spadku i każdy z rodziców udział 1/4.

W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Na podstawie ustawy dziedziczą rodzice A w częściach równych, czyli po 1/2 spadku.

Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Żyje ojciec A oraz siostra i brat A. Na podstawie ustawy ojciec A dziedziczy udział 1/2 spadku oraz siostra i brat A po 1/4 spadku.

Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Żyje ojciec A. Osoba A miała brata i siostrę. Brat A zmarł wcześniej pozostawiając dwoje dzieci. Na podstawie ustawy ojciec A dziedziczy 1/2 spadku, siostra A dziedziczy 1/4 spadku i dzieci brata dziedziczą po 1/8 spadku.

Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

Umiera osoba A pozostawiając żonę i nie mając dzieci. Żyje ojciec A. Osoba A nie miała rodzeństwa. Na podstawie ustawy żona A dziedziczy 1/2 spadku i ojciec A dziedziczy 1/2 spadku.

Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.

W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

W braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Rodzice A zmarli kilka lat wcześniej. Osoba A nie miała rodzeństwa. Na podstawie ustawy dziedziczą dziadkowie A. Każdy po 1/4 części spadku.

Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Rodzice A zmarli kilka lat wcześniej. Osoba A nie miała rodzeństwa. Dziadek A od strony mamy nie żyje, ale miał dwóch synów. Na podstawie ustawy dziedziczy troje dziadków, każdy po 1/4 części spadku i dwóch synów zmarłego dziadka po 1/8 części spadku.

W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

Umiera osoba A niebędąca w związku małżeńskim i niemająca dzieci. Rodzice A zmarli kilka lat wcześniej. Osoba A nie miała rodzeństwa. Dziadek A od strony mamy nie żyje, nie miał dzieci. Na podstawie ustawy dziedziczy troje dziadków, każdy po 1/3 części spadku.

W braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. Przepis powołujący do spadku pasierbów obowiązuje od 28 czerwca 2009 r., czyli ma zastosowanie jeśli spadkodawca zmarł w tym dniu albo później.

Umiera osoba A, niemająca rodzeństwa ani dzieci. Rodzice i dziadkowie A zmarli kilka lat wcześniej. Żona A przez zawarciem związku małżeńskiego z A była wdową i miała troje dzieci z pierwszego małżeństwa. Na podstawie ustawy dziedziczy troje pasierbów, każdy po 1/3 części spadku.

W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Polecamy serwis: Zasady dziedziczenia

Prawo
Jak długo musi trwać małżeństwo, żeby ZUS przyznał rentę wdowią? Sprawdź, kto będzie mógł liczyć na pieniądze po zmarłym małżonku
16 sie 2024

Jak długo musi trwać małżeństwo, żeby ZUS przyznał rentę wdowią? Sprawdź, kto będzie mógł liczyć na pieniądze po zmarłym małżonku. Przyznane owdowiałym seniorom świadczenie nie jest dożywotnie i mogą stracić do niego prawo.

Prawie 3,4 mln przyznanych świadczeń na wyprawki szkolne. Wnioski o dodatkowe 300 zł można składać do 30 listopada
16 sie 2024

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że do tej pory w ramach programu "Dobry Start" przyznał blisko 3,4 mln świadczeń. Zakład przeznaczył na ten cel 925 mln zł. Wnioski o 300 zł na wyprawkę szkolną można składać do 30 listopada. 

Zasiłki rodzinne od 1 listopada 2024 r. Nowe rozporządzenie w Dzienniku Ustaw
16 sie 2024

W Dzienniku Ustaw opublikowano nowe rozporządzenie, które dotyczy kwot świadczeń rodzinnych i kryteriów dochodowych, obowiązujących od 1 listopada 2024 r. Chodzi m.in. o zasiłek rodzinny, zasiłek pielęgnacyjny czy tzw. becikowe.

Renta wdowia 2025: nie dla wszystkich wdów i wdowców. Kilka warunków trzeba spełnić i jest limit kwotowy
16 sie 2024

1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja z 26 lipca 2024 r. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza do polskiego prawa tzw. rentę wdowią. Nowelizacja ta jest już podpisana przez Prezydenta RP i czeka na publikację w Dzienniku Ustaw. Renta wdowia, to będzie na początku (od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.) dodatkowo wypłacane wdowie, lub wdowcowi 15% świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku. Albo 15% własnego świadczenia jeżeli wdowa, lub wdowiec przejmie świadczenie zmarłego małżonka jako swoje główne, comiesięczne świadczenie (emeryturę albo rentę). Jest też limit: suma obu świadczeń nie może być wyższa niż trzykrotność minimalnej emerytury. Wnioski o rentę wdowią będzie można składać od 1 stycznia 2025 r. Jakie warunki trzeba będzie spełnić, by móc otrzymać to świadczenie?

Czy jest dopuszczalne użyczenie nieruchomości przez jednego współwłaściciela?
16 sie 2024

Oddanie użyczającemu rzeczy, najczęściej nieruchomości do korzystania osobie trzeciej w sytuacji, gdy użyczający jest wyłącznym właścicielem nieruchomości, nie budzi większych wątpliwości. Inaczej wygląda jednak wyrażenie zgody na korzystanie z nieruchomości jedynie przez jednego lub część współwłaścicieli.

7 tys. zł czy 6 450 zł zasiłku pogrzebowego od 2025 r.? Ostateczna decyzja prawdopodobnie we wrześniu
16 sie 2024

Resort rodziny stoi na stanowisku, że wysokość zasiłku pogrzebowego powinna być podwyższona do 7 tys. zł. Co z propozycją ministra finansów, który stoi na stanowisku, że zasiłek pogrzebowy powinien wynosić 6 tys. 450 zł? Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej poinformował, że ostateczną decyzję poznamy najprawdopodobniej we wrześniu.

Renta wdowia a rozwód. Co z prawem do świadczenia?
16 sie 2024

Rozwiedzeni małżonkowie, którzy mają prawo do renty rodzinnej po zmarłym byłym małżonku, nie będą mogli korzystać z tej korzystnej reguły zbiegu świadczeń, którą przewidują nowe przepisy o rencie wdowiej. Tak wyjaśnił Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski.

Ochrona prawna pracowników załatwiających sprawy sygnalistów
16 sie 2024

Czy ochrona prawna sygnalistów rozciąga się na pracowników załatwiających sprawy sygnalistów? Czy ich również dotyczy zakaz podejmowania działań odwetowych oraz inne środki ochrony? Co z możliwością dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia?

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Czy wiesz, o ile? 2 miliony Polaków szykują się do składania wniosków
16 sie 2024

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Ta renta ma poprawić sytuację finansową owdowiałych osób, a przepisy zadziałają wstecz. Ważne jest jednak to, że śmierć małżonka nie mogła mieć miejsca wcześniej, niż pięć lat przed osiągnięciem przez uprawnionego wieku emerytalnego.

1000 zł z tytułu urodzenia się dziecka od 1 listopada 2024 r.
16 sie 2024

Wśród świadczeń rodzinnych znajduje się także jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Od 1 listopada 2024 r. będzie wynosiła 1000 zł. Sprawdź, komu przysługuje. Jakie warunki trzeba spełniać, by uzyskać zapomogę. Kiedy należy złożyć wniosek.

pokaż więcej
Proszę czekać...