Spadek po mężu i żonie - kto i jak dziedziczy po małżonku?

Z mocy ustawy

Z dziedziczeniem ustawowym będziemy mieli do czynienia, gdy mąż czy zona nie sporządzili ważnego testamentu bądź żadna z osób wskazanych w testamencie nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Zobacz więcej: Kto nie może być spadkobiercą

Zgodnie z Kodeksem cywilnym w pierwszej kolejności z mocy ustawy dziedziczy właśnie małżonek oraz dzieci.

Sąd stwierdził nabycie spadku po moim mężu w jednej czwartej całości przeze mnie oraz po trzy szesnaste dla każdego z naszych czworga dzieci. Czy sąd postąpił prawidłowo? Dlaczego nie otrzymaliśmy równych części?

Wprawdzie zgodnie z prawem dziedziczenie małżonka i dzieci co do zasady odbywa się w częściach równych, to udział spadkowy małżonka w takim przypadku nie powinien być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku.

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych (oraz odpowiednio dalszym zstępnym, czyli np. wnukom).

Co w sytuacji, gdy spadkodawca nie miał dzieci? W takim przypadku do dziedziczenia z ustawy powołany jest małżonek (mąż, żona) oraz rodzice zmarłego. Udział spadkowy każdego z rodziców dziedziczących w zbiegu z małżonkiem wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

W chwili śmierci pana Zygmunta żyje jego żona oraz matka. Ojciec zmarł kilka lat wcześniej. Pan Zygmunt był jedynakiem,nie miał własnych dzieci. W takiej sytuacji do dziedziczenia z ustawy zostanie powołana żona pana Zygmunta oraz matka. Udział spadkowy każdej z nich wyniesie połowę spadku.

Gdy brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, to udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.

Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.

Nie wszystko podlega dziedziczeniu

Niedawno zmarła moja żona. Pobierała ona rentę z ZUS-u. Czy mam prawo do odziedziczenia świadczenia po niej?

Niektóre prawa nie podlegają dziedziczeniu. Do takich praw należy m. in. prawo do emerytury czy renty. Zgodnie z Kodeksem cywilnym nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie nie od tego czy są one spadkobiercami.

Zobacz więcej: Co nie wchodzi w skład spadku

Na podstawie testamentu

Powołanie małżonka do dziedziczenia może nastąpić także na podstawie testamentu. Taka forma ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Ważny testament powinien zostać sporządzony własnoręcznie. Nie wystarczy tu podpisany wydruk.

Zobacz również: Czy testament napisany na komputerze jest ważny?

Ostatnia wola może być również spisana notarialnie bądź urzędowo. Kodeks cywilny dopuszcza także szczególne formy testamentów.

Zobacz również: Jakie wyróżniamy rodzaje testamentów?

Zachowek

Jeżeli w testamencie małżonek został pominięty przez spadkodawcę, to może on żądać należnego zachowku. Wysokość zachowku wynosi połowę wartości udziału, jaki przypadałby małżonkowi w przypadku powołania do spadku z ustawy. Żona lub mąż trwale niezdolni do pracy mają prawo do zachowku w wysokości dwóch trzecich takiego udziału.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 1025 z późn. zm.)

Polecamy serwis: Spadki