Umowny dział spadku możliwy jest tylko i wyłącznie w jednej sytuacji – gdy spadkobiercy porozumieją się w kwestii spadku i nie wystąpią z roszczeniami sądowymi. W porównaniu do sądowego działu spadku, umowny dział spadku jest szybszy i tańszy. W jakiej formie można zawrzeć taką umowę i co powinna zawierać?
- Zgoda wszystkich spadkobierców
- Forma zawarcia umowy o dział spadku
- Co zawiera umowa o dział spadku?
- Podatek od czynności cywilnoprawnych
Zgoda wszystkich spadkobierców
Warunkiem dokonania działu spadku jest zgodna wola wszystkich spadkobierców. Jeżeli chociażby jeden ze spadkobierców ustawowych bądź testamentowych nie doszedł do porozumienia w sprawie działu spadku, zawarcie umowy nie będzie możliwe. Wówczas spadkobiercy mogą wystąpić z roszczeniami do sądu.
Forma zawarcia umowy o dział spadku
Umowa o dział spadku może być zawarta w dowolnej formie np. w formie ustnej lub w sposób dorozumiany. Jednakże aby uniknąć problemów w przyszłości co do treści takiej umowy, najlepszym wyjściem będzie zawrzeć ją w formie pisemnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy przedmiotem działu spadku jest nieruchomość, wówczas taką umowę należy sporządzić w formie aktu notarialnego. Podobnie jest w przypadku gdy w skład przedsiębiorstwa wchodzą nieruchomości, prawo użytkowania wieczystego lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Kup książkę: Darowizny, testamenty, spadki. Przykładowe zapisy i wzory
Co zawiera umowa o dział spadku?
Wskazać należy, że umowa o dział spadku powinna określać, czy na jej mocy dokonany będzie dział spadku w całości czy w części. Jeżeli spadkobiercy porozumieją się co do częściowego działu spadku powinni określić jakie przedmioty będą wchodziły do umownego podziału. Co najważniejsze, umowa powinna wskazywać jakie elementy spadku będą przypadać poszczególnym spadkobiercom, np. Janowi Kowalskiemu przypadać będzie samochód marki X, Bogdanowi Kowalskiemu przypadać będzie obraz olejny. Takie wyszczególnienie pozwoli na uniknięcie sporów w przyszłości.
Ponadto spadkobiercy mogą określić inne postanowienia, np. zawrzeć zapis, że określone składniki majątkowe mogą być przyznane za zgodą pozostałych spadkobierców jednemu lub kilku z nich, w tym przypadku zwykle pojawia się obowiązek spłaty na rzecz pozostałych osób. Pamiętać należy, że przedmiotem umownego działu spadku mogą być tylko aktywa. Co prawda spadkobiercy mogą ustalić, kto z nich i w jakim zakresie ma uregulować długi spadkowe np. jeden z czterech spadkobierców zobowiąże się do spłaty kredytu, jednakże umowa w tym zakresie będzie miała skutek pomiędzy współspadkobiercami i nie wywoła odpowiedzialności w odniesieniu do wierzycieli spadkodawcy.
Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie
Zobacz: Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Umowny dział spadku podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej spłat lub dopłat. Wówczas podatek ma obowiązek zapłacić osoba nabywająca rzecz lub prawa majątkowe ponad udział spadku. Jeśli jednak dział spadku nastąpi bez obowiązku spłat i dopłat, podatek od czynności cywilnoprawnych nie wystąpi.