Istota wydziedziczenia
Wydziedziczenie jest pozbawieniem prawa do zachowku, który przysługiwałby spadkobiercom na podstawie dziedziczenia ustawowego. Do otrzymania zachowku uprawnieni są: zstępni (tj. dzieci, wnuki etc.), małżonek oraz rodzice.
Pan Henryk miał żonę oraz dwoje dzieci: syna i córkę. Sporządził on ważny testament, w którym do całości spadku powołał tylko córkę. Syn Pana Henryka oraz jego żona są uprawnieni do zachowku.
Pan Henryk może jednak wydziedziczyć swojego syna oraz żonę, to znaczy pozbawić ich prawa do przysługującego im zachowku.
Może to mieć miejsce m. in. w sytuacji, gdy spadkobierca uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych, przy czym ważne jest aby takie zachowanie było uporczywe. Nie wystarczy więc jednorazowa sytuacja.
Przyczyny wydziedziczenia
Wydziedziczenie może nastąpić tylko w testamencie.
Aby było ważne, z treści testamentu musi wynikać również przyczyna wydziedziczenia.
Nie każde zachowanie członka rodziny uprawnia do pozbawienia go prawa do zachowku. Może to nastąpić jedynie w przypadku spadkobiercy, który:
1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, lub wolności albo rażącej obrazy czci;
3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Zobacz również serwis: Spadki
Obowiązki rodzinne
Jako obowiązki rodzinne można wskazać obowiązek alimentacyjny oraz obowiązek opieki.
W przypadku małżonków do obowiązków rodzinnych dochodzą również obowiązki małżeńskie. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym małżonkowie są obowiązani do wzajemnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.
Jeżeli więc mąż lub żona wszczyna ciągłe awantury, stale zdradza małżonka lub uporczywie nie dopełnia obowiązku wspólnego pożycia, może to stanowić przyczynę wydziedziczenia takiego małżonka.
Wyżej opisane sytuacje mogą stanowić również przyczynę żądania rozwodu z winy małżonka, który dopuszcza się takich zachowań.
Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył.
Skutki wydziedziczenia
Skutkiem wydziedziczenia jest pozbawienie prawa do zachowku, który jednak przysługuje zstepnym uprawnionego (tj. jego dzieciom).
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny;
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Zobacz również: Jak obliczyć zachowek dla dzieci wydziedziczonego