REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Eugenia  Jabłokow
Radca prawny- ekspert w dziedzinie postępowania spadkowego
Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.
Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.

REKLAMA

REKLAMA

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków. 

Komu przysługuje prawo do zachowku?

Do zachowku uprawnieni są tylko zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki – dłużej wyliczać chyba nie trzeba z uwagi na długość naszego życia), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, i tylko pod takim warunkiem, że te osoby byłyby powołane do spadku na podstawie ustawy. 

REKLAMA

Celem wyjaśnienia tego podam prosty przykład. 

Przykład

Jeśli spadkodawca pozostawił małżonka i zstępnych, to nie zajdzie podstawa do dziedziczenia ustawowego rodziców spadkodawcy. 

Pozbawienie zachowku to nie tylko wydziedziczenie, ale też otrzymanie od spadkodawcy za jego życia darowizny, powołanie do spadku lub uczynienie na jego rzecz zapisu, uznanie za niegodnego dziedziczenia w drodze orzeczenia sądu, jak też zawarcie umowy pomiędzy przyszłym spadkobierca i spadkodawca o zrzeczenie się dziedziczenia. Omówię niżej nieco szczegółowiej wszystkie powyższe warianty.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Wydziedziczenie sposobem pozbawienia spadkobiercy zachowku 

Najczęściej stosowanym sposobem na pozbawienie spadkobiercy zachowku jest wydziedziczenie go pisemnie w testamencie, z podaniem przyczyny wydziedziczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawą do wydziedziczenia są przyczyny enumeratywnie wymienione w art. 1008 kodeksu cywilnego, a mianowicie:

  • uporczywe postępowanie wbrew woli spadkobiercy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (najczęściej chodzi o popełnianie przestępstw),
  • dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
  • uporczywe nie dopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (najczęściej nie odwiedzanie, od lat, nawet w chorobie; brak pomocy, gdy taka pomoc jest potrzebna spadkodawcy, a spadkobierca może jej udzielić, nie tylko materialna).
Ważne

Jeśli spadkodawca przebaczył wydziedziczonemu, to zachowuje on uprawnienie do zachowku, nawet wtedy, gdyby w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, dla skuteczności przebaczenia wystarczy dostateczne rozeznanie spadkodawcy w chwili stwierdzenia, że przebacza.

Wydziedziczony może kwestionować przed sadem zapis o wydziedziczeniu.

Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.    

Czy darowizna zalicza się do zachowku?

REKLAMA

Otrzymanie darowizny przez spadkobiercę od spadkodawcy za jego życia powoduje ten skutek, że darowizna zostanie zaliczona na poczet przysługującego mu zachowku. Wartość przedmiotu darowizny zostanie oceniona wg stanu z chwili jej dokonania, ale wg cen z chwili ustalania zachowku.

W przypadku zstępnego, na poczet należnego mu zachowku będą zaliczone koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, poniesione przez spadkodawcę, jeśli te koszty przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Przykład

Jedno z dzieci otrzymało wykształcenie wyższe, zaś drugie pozostało przy wykształceniu zawodowym, oczywiście pod warunkiem, ze brak wykształcenia u drugiego dziecka nie było spowodowane brakiem chęci do nauki.

W przypadku dalszego zstępnego, np. wnuka spadkodawcy, na należny zachowek zalicza się darowiznę, jaką od spadkodawcy otrzymał jego wstępny uprawniony tzn. tu rodzic. Nie bierze się pod uwagę drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w danym środowisku, dokonanych przed więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku, jak tez darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, oraz darowizny małżonkowi przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

REKLAMA

Spadkodawca, zdając sobie sprawę z uprawnień swoich ustawowych spadkobierców do zachowku, sporządzając na rzecz innej osoby testament może przewidzieć zachowek dla takiego spadkobiercy w tym testamencie, powołując go do spadku lub czyniąc w testamencie zapis na jego rzecz.

Jest to wybór przez spadkodawcę sposobu zaspokojenia osoby uprawionej do zachowku. Wówczas uprawniony do zachowku nie może odrzucić przypadającego mu spadku lub zapisu, a w zamian realizować swoje roszczenie pieniężne z tytułu zachowku wobec spadkobiercy.

Kiedy spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia?

Spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia w wyniku orzeczenia sądowego, i to z następujących powodów, określonych w art. 928 kc:

  • jeśli dopuścił się względem spadkodawcy umyślnego ciężkiego przestępstwa,
  • jeśli podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności,
  • jeśli umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inna osobę podrobionego lub przerobionego.
Ważne

Spadkobierca uznany prawomocnym wyrokiem sądowym za niegodnego jest traktowany tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Otwarcie spadku to data zgonu spadkodawcy. Tu również, jak w przypadku wydziedziczenia, jeśli spadkodawca przebaczył takiemu spadkobiercy (z dostatecznym rozeznaniem, jeśli już nie miał zdolności do czynności prawnych) , to spadkobierca nie może być uznany za niegodnego.

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia

Zawarcie umowy pomiędzy przyszłymi spadkobiercą i spadkodawcą o zrzeczenie się dziedziczenia również powoduje utratę prawa do zachowku, bo spadkobierca jest traktowany jako ten, który nie dożył otwarcia spadku. Szerzej o tym pisałam niedawno w artykule: Umowy dot. spadku po osobie żyjącej. 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Luka w przepisach: Przy świadczeniu pielęgnacyjnym opiekunowie stracili. Będzie nowelizacja? [MOPS, ZUS]

W artykule omawiamy taką sytuację. Jest skomplikowana bo dotyczy zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekuna i jego problemów z utratą ubezpieczenia w NFZ z mocą wsteczną (tak twierdzą MOPS, zobaczymy co na to powiedzą sądy).

Wyrok TK: Emeryci mocno stracili w ZUS z przeliczeniem emerytur. Przepadł też 15% bonus do kapitału początkowego. Był waloryzowany

Emeryci, którzy rozpoczęli korzystanie z emerytur wcześniejszych od 2013 r. (albo później) nie mogą skorzystać z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Te osoby czekają na ewentualną specustawę. Jedyne co im pozostaje to napisać krytyczny list albo komentarz w Internecie.

Podwyżki od 583 zł do nawet 2920 zł. ZUS przegrał z emerytami. 23 razy. Na razie nieprawomocnie [Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.]

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego.

MRPiPS: 5070 zł dla każdego od 1 stycznia 2026 r., ale jest „haczyk” – bo nie dla tych co otrzymują premie i nagrody oraz inne dodatki do wynagrodzenia

Czeka nas rewolucja w zakresie płacy minimalnej – w rządzie trwają obecnie prace nad całkowitą zmianą ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ostateczna wersja projektu zakłada, że pensja minimalna ma opiewać na 55% wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, co – zgodnie z aktualnymi prognozami – dałoby pensję minimalną na poziomie 5070 zł brutto. Jak się okazuje – nie wszyscy będą mogli jednak liczyć na podwyżkę od 1 stycznia 2026 r., bo MRPiPS wycofało się z pomysłu zrównania płacy minimalnej z wynagrodzeniem zasadniczym.

REKLAMA

WZON: Tylko 43 punkty po 25 latach na wózku. Tylko 61 punktów dla niewidomej. W ZUS bez świadczeń także stopień znaczny niepełnosprawności

Otrzymaliśmy kilka listów od osób niepełnosprawnych (orzeczenia stałe, stopień znaczny niepełnosprawności), które zostały przez WZON wykluczone ze świadczenia wspierającego. W artykule ich opinie:

Rząd kręci bat na właścicieli domów. Będzie limit osób, a nawet metrów dla rodziny? Szykują się wielkie zmiany w przepisach

Hałas, bójki, parkujące, gdzie się da samochody, śmieci i bezsilność sąsiadów – tak można streścić skargi, które leją się lawiną do posłów oraz resortu rozwoju i technologii od tych, którzy stali się ofiarą nowej, polskiej plagi. Domy jednorodzinne zamieniane są w hotele robotnicze. Rząd chce z tym walczyć i kręci bat na ten „biznes”. Szykuje się rewolucja w przepisach?

Cyfrowe wykluczenie w miejscu pracy: cicha forma mobbingu. Czy za wysyłanie memów przez pracowników na WhatsAppie odpowiada pracodawca?

Cyfrowe wykluczenie stanowi często bagatelizowany aspekt mobbingu. Prawo nie nadąża za zmieniającym się środowiskiem pracy. Coraz częściej występująca praca zdalna, powszechne używanie komunikatorów, sprawiają że mobbing nie jest już tylko zjawiskiem bezpośrednim – doświadczalnym i widzialnym przez wszystkich, ale staje się cichy i trudny do udowodnienia dla osób nękanych. Według badań ponad 40 proc. pracowników przyznaje, że doświadcza mobbing.1

Rewolucja w płacy minimalnej i zwrot o 180 stopni: pracodawcy nadal będą mogli ustalać wynagrodzenie zasadnicze poniżej najniższej krajowej, a tysiące pracowników nie otrzyma zapowiadanych podwyżek od 1 stycznia 2026 r.

W rządzie, od 26 sierpnia 2024 r., trwają prace nad projektem ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UC62), w którym – w ostatnim czasie, w związku z uwagami do projektu zgłoszonymi podczas uzgodnień międzyresortowych – zostały wprowadzone istotne zmiany. Pierwotnie – projekt zakładał, że płaca minimalna ma zostać zrównana z wynagrodzeniem zasadniczym, a tym samym – dodatki do wynagrodzenia miały stać się prawdziwymi dodatkami, a nie elementami pozwalającymi pracodawcom na ustalanie wynagrodzenia zasadniczego poniżej płacy minimalnej. Z ostatecznego tekstu projektu ustawy, który został skierowany do rozpatrzenia przez Komitet do Spraw Europejskich wynika jednak, że tak się nie stanie, a bynajmniej – nie od 1 stycznia 2026 r.

REKLAMA

Socjolog: wyborcy kierują się emocjami, nikt nie czyta programów; zwycięża ten, kto umiejętnie przeplata politykę miłości z polityką nienawiści

Wyborcy deklarują, że chcą programów, ale kierują się emocjami - powiedział w Studiu PAP socjolog, dr hab., prof. Uniwersytetu Warszawskiego Przemysław Sadura. Zapytany jakich działań kandydatów można się spodziewać w miesiącu, który pozostał do wyborów, powiedział, że boi się "puszczać wodze fantazji".

Złodzieje nie świętują: zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, trwa policyjna akcja: Wielkanoc 2025

Wielkanoc 2025, podobnie jak te w latach ubiegłych jest szczególnie ważnym dla nas okresem, ale w natłoku obowiązków nietrudno o nieuwagę. Taki moment mogą szybko wykorzystać złodzieje. Policja od lat ostrzega: złodzieje nie świętują - zabezpiecz dom czy mieszkanie przed wyjazdem na Wielkanoc. Jadąc uważaj, bo jak zawsze trwa policyjna akcja: Wielkanoc na drogach.

REKLAMA