Zachowek i podział spadku - Spadki - testament, zachowek, spadek, postępowanie spadkowe, podatek

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Pozbawić spadku może zarówno spadkodawca przez pominięcie w testamencie, jak i spadkobiercy na drodze sądowej. Warto pamiętać, że nie zawsze pozbawienie spadku krewnych jest możliwe.

Żona może wydziedziczyć w testamencie męża, który uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych i na odwrót. Pozbawienie zachowku może nastąpić tylko w testamencie.

Wydziedziczenie, wbrew potocznemu rozumieniu, nie polega na wyłączeniu członka rodziny od dziedziczenia. W sensie prawnym wydziedziczenie oznacza pozbawienie prawa do zachowku.

Prawo do zachowku opiera się na konstytucyjnej zasadzie ochrony rodziny i przysługuje tylko zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy.

REKLAMA

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków.

Zobacz czym charakteryzują się obie instytucje prawa spadkowego i na jaki system zdecydował się Polski ustawodawca.

Obowiązywanie zasady swobody testowania oznacza, że spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Powstaje zatem konieczność ustawowego zabezpieczenia interesów osób najbliższych spadkodawcy. Ochronę taką przewiduje zachowek.

Uprawniony do zachowku często nie może uzyskać od spadkobiercy całej kwoty należnego mu zachowku, wówczas może zwrócić się do obdarowanego o sumę potrzebną do uzupełnienia zachowku. Chodzi jednak jedynie o osobę, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku. Co więcej, sytuacja obdarowanych może być zróżnicowana, zależy bowiem od tego, czy obdarowany jest równocześnie osobą uprawnioną do zachowku.

REKLAMA

Rzecznik Praw Obywatelskich może wziąć udział w każdym toczącym się postępowaniu – w tym także o dział spadku. Przysługują mu w nim takie same prawa jak Prokuratorowi.

Prokurato r jest organem prawnym, który ma pośredni interes prawny w postępowaniu o dział spadku. Może jednak m.in. obok spadkobiercy, nabywcy spadku, czy Rzecznika Praw Obywatelskich wziąć w tym postępowaniu bezpośredni udział.

Ustawodawca przewidział dwie stawki zachowku – 1/2 i 2/3 wartości udziału w czystej wartości spadku. Stawka zależy od sytuacji uprawnionego do zachowku.

Mimo znacznego rozszerzenia katalogu spadkobierców ustawowych, ustawodawca postanowił pozostawić grono uprawnionych do zachowku bez zmiany. Jedyne co może ulec zmianie to wysokość zachowku.

Jeśli spadkodawca był posiadaczem samoistnym nieruchomości i był w trakcie jej zasiedzenia, jego spadkobiercy mogą kontynuować ten proces.

Spadkobierca, który spadek przyjął może sprzedać go w całości lub w części. To samo dotyczy zbycia udziału spadkowego. Możliwe, że będzie potrzebował zgody pozostałych spadkobierców.

W styczniu br. zmarła moja mama, pozostawiając męża i dwójkę dzieci. Rodzice mieli wspólność majątkową – jak wygląda sprawa dziedziczenia spadku po mamie? Czy to co należało do majątku wspólnego rodziców podlega dziedziczeniu?

Dwa miesiące temu zmarła moja mama pozostawiając spadek. Sporządziła przed śmiercią testament w którym powołała do dziedziczenia tylko jedna córkę. Najprawdopodobniej sprawa trafi do sadu ze względu na roszczenia rodzeństwa oraz ojca zmarłej dotyczące zachowku. Okazuje się jednak ze do ustalania zachowku wlicza się darowizny jakie zostały wykonane przez moją matkę na rzecz dzieci. Jak w takim wypadku będzie wyglądała kwestia zachowku? Czy możliwe jest ze nie dostanę żadnej kwoty jeżeli wartość dokonanych darowizn jest znaczna?

Ojciec przekazał mi w darowiźnie mieszkanie – poza nim nie posiada w zasadzie nic. Zachował sobie prawo do dożywotniego mieszkania. Zważywszy na to, że mamy słaby kontakt z moim bratem, abym nie musiał w ramach zachowku wypłacać mu pieniędzy, w akcie darowizny znalazło się wskazanie, że darowizna mieszkania nie będzie zaliczona do mojej schedy spadkowej. Czy to słuszna koncepcja i czy brat nie będzie mógł się domagać zachowku za tę darowiznę?

Wypłacony zachowek podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn – od dnia otrzymania roszczenia, lub uprawomocnienia się wyroku sądu.

Choć brzmi to paradoksalnie zachowku mogą domagać się spadkobiercy ustawowi – jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu. Ma to miejsce wówczas kiedy spadkodawca porozdawał swój majątek przed śmiercią.

Dział spadku wiąże się z wieloma zasadami, których nie ma przy zwykłym zniesieniu współwłasności. W trakcie należy pamiętać m.in. o darowiznach uczynionych na rzecz spadkobierców przez spadkodawcę.

Każdy ze spadkobierców może złożyć do sądu wniosek o dział spadku. Razem z nim, może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – jeśli jeszcze nie zostało przeprowadzone odpowiednie postępowanie.

Po śmierci spadkodawcy, jego spadkobiercy stają się właścicielami jego majątku – zarówno aktywów, jak i długów. Powstaje między nimi współwłasność – każdy jest po części właścicielem wszystkich przedmiotów wchodzących w skład spadku z osobna. Potrzebny jest podział majątku.