Zachowek i dział spadku

"Zamierzam złożyć pozew o zachowek. Do jakiego sądu wnosi się takie pismo i ile wynosi opłata?" - pyta Czytelniczka. To do jakiego sądu należy wnieść pismo, zależy od wartości przedmiotu sporu, podobnie jak wysokość opłaty. Jakie są zatem aktualne zasady?

Prawo do zachowku jest ściśle powiązane z sytuacją osobistą uprawnionego oraz jego zdolnością do pracy. Jakie są przepisy?

Koniec życia członka rodziny staje się niejednokrotnie dla jego spadkobierców początkiem wieloletniej batalii sądowej o sprawy spadkowe. Jedną z nich może być sprawa o zachowek, do którego uprawniony jest zstępny (np. dziecko, wnuk), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, o ile nie został wydziedziczony. Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają także zawarcie umowy zrzeczenia się zachowku za życia spadkodawcy. Takie rozwiązanie może uprościć przeprowadzenie spraw spadkowych oraz wyeliminować konieczność prowadzenia wieloletniego sporu sądowego. 

Wydziedziczenie to temat, który może niepokoić wielu przyszłych spadkobierców. Czym zgodnie z przepisami jest wydziedziczenie? Jakie warunki należy spełnić, aby było skuteczne? Warto znać podstawowe zasady i przykłady z orzecznictwa.

Wymagalność roszczenia o zachowek nie została określona jednym, sztywnym terminem. Zatem ocena od kiedy należą się odsetki od zachowku powinna być dokonana indywidualnie z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy.

Roszczenie o zachowek to roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej. Kodeks cywilny wskazuje jak liczyć przysługujący uprawnionym udział spadkowy oraz kto może domagać się zapłaty.

W pierwszej kolejności roszczenie o zachowek powinniśmy kierować przeciwko spadkobiercom zmarłego. Co możemy zrobić w sytuacji, gdy od nich nie możemy otrzymać należnego nam zachowku?

Umowny dział spadku możliwy jest tylko i wyłącznie w jednej sytuacji – gdy spadkobiercy porozumieją się w kwestii spadku i nie wystąpią z roszczeniami sądowymi. W porównaniu do sądowego działu spadku, umowny dział spadku jest szybszy i tańszy. W jakiej formie można zawrzeć taką umowę i co powinna zawierać?

Osobom, które byłyby powołane do spadku w drodze ustawy należy się zachowek. Uprawnieni stale niezdolni do pracy bądź małoletni mają prawo do wyższego zachowku w wysokości dwóch trzecich wartości udziału spadkowego, który by im przypadał w drodze dziedziczenia ustawowego.

Najbliższej rodzinie spadkodawcy należy się zachowek, jeżeli zostali pominięci w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed jego śmiercią. Spory sądowe dotyczące zachowku zdarzają się niezwykle często. Tym bardziej warto wyjaśnić najważniejsze kwestie związane z tą instytucją prawną.

Brak wspólnych dzieci nie wystarcza do objęcia całego majątku przez małżonka. Bez sporządzenia testamentu i wydziedziczenia w nim osób uprawnionych do zachowku należy wypłacić im odpowiednie części spadku. Czy wzajemne testamenty wykluczają zachowek?

Zachowek jest uprawnieniem przysługującym najbliższej rodzinie zmarłego w sytuacji, gdy zostali oni pominięci w testamencie. Czy roszczenie o zachowek jest jednak dziedziczne?

Roszczenia osób uprawnionych z tytułu zachowku przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Jeżeli dochodzimy uzupełnienia zachowku od zapisobierców windykacyjnych lub obdarowanych, to wówczas termin przedawnienia biegnie od chwili otwarcia spadku.

W przypadku, gdy uprawniony nie zdoła uzyskać zachowku od spadkobierców, może żądać zachowku od zapisobierców windykacyjnych. Jeżeli i to nie skutkuje może wyjść z takim żądaniem do obdarowanych. Jaka jest odpowiedzialność obdarowanych za zachowek?

W pewnych okolicznościach osoba uprawniona do zachowku nie otrzyma go w pełnej wysokości lub wcale. Od kogo dochodzić wypłaty zachowku w takiej sytuacji?

Darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz spadkobierców mają istotny wpływ na sposób podziału otrzymanego spadku. Zgodnie z art. 1039 kodeksu cywilnego - jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Polski przedsiębiorca zostawił po śmierci cały swój majątek – przedsiębiorstwo, dom, kolekcję obrazów, jacht i samochód. Wcześniej spisał testament, w którym firmę przekazał wspólnikowi, dom i kolekcję obrazów żonie, a samochód i jacht synowi. W praktyce nikt jednak nie otrzymał tych składników majątku, a postępowania ich dotyczące ciągnęły się latami. Od 23 października, po wejściu w życie zmian w prawie spadkowym wprowadzających instytucję tak zwanego zapisu windykacyjnego, sytuacja zmieni się dość istotnie.

Czy żona zawsze ma prawo do zachowku? Co się dzieje, kiedy mąż występuje o rozwód?

Czy można żądać zapłaty zachowku od obdarowanego? Choć brzmi to paradoksalnie takie rozwiązanie jest możliwe.

Komu przysługuje zachowek, czym jest niegodność dziedziczenia i jak przeprowadzić umowny dział spadku? W poradniku wszystko o zachowku i dziale spadku.

Do działu spadku nie jest konieczne postanowienie sądu. Gdy spadkobiercy są zgodni co do sposobu podziału, mogą sporządzić odpowiednią umowę - umowę o dział spadku.

Spadkobiercy mogą dokonać działu spadku umownie lub w sądzie. W przypadku działu gospodarstwa rolnego sąd bada czy podział nie jest sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.

Gdy spadkobierców jest kilku, muszą podzielić się majątkiem otrzymanym w spadku. Podziału można dokonać przed notariuszem lub gdy dochodzi do sporów - na drodze sądowej.

Wydziedziczenie rozumie się jako wyłączenie członków najbliższej rodziny od dziedziczenia. Wydziedziczenie oznacza sytuację, w której osoba uprawniona do otrzymania należnego jej zachowku zostaje pozbawiona przez spadkodawcę możliwości jego otrzymania.

Pozbawić spadku może zarówno spadkodawca przez pominięcie w testamencie, jak i spadkobiercy na drodze sądowej. Warto pamiętać, że nie zawsze pozbawienie spadku krewnych jest możliwe.