DZIAŁ 1: Testamenty zwykłe
Testament odręczny (holograficzny)
Określenie „holograficzny” pochodzi z greckiego (od słów holos- cały i grafien – pisać). Oznacza ono, że testament musi być spisany ręcznie – w całości. Kodeks cywilny nie dopuszcza możliwości napisania testamentu za pomocą pisma maszynowego (czy to na maszynie do pisania, czy komputerze)- testament musi być spisany w całości odręcznie przez spadkodawcę. Oznacza to, że nie może być spisany w przez inną osobę, a jedynie podpisany przez spadkodawcę.
2. Testament notarialny
Testament jest sporządzany przez notariusza – w formie aktu notarialnego w obecności spadkodawcy. Po odczytaniu przez notariusza, lub inną osobę przez niego wskazaną treści aktu, zostaje on podpisany przez spadkodawcę.
Jeśli spadkodawca nie może się podpisać pozostawia na akcie tuszowy odcisk palca – inna osoba wpisuje wówczas imię i nazwisko spadkodawcy
Jeśli osoba jest głuchoniema – notariusz musi zadbać o to, żeby zrozumiała jego treść.
Jeśli jest niewidoma i głucha (głuchoniema) – może przybrać osobę zaufaną, która potwierdzi sporządzenie aktu w formie wnioskowanej.
Zobacz też: Czy można odwołać testament?
3. Testament allograficzny
Określenie allograficzny również pochodzi z greki (allos –inny, grafien- pisać). Oznacza testament spisany przez osobę inną niż spadkodawca. W obecnych realiach jest to sytuacja bardzo rzadko spotykana, a to z powodu kręgu osób, które mogą sporządzić testament zamiast spadkodawcy. Należą do nich osoby sprawujące określony w kodeksie cywilnym urząd :
- wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
- starosta,
- marszałek województwa,
- sekretarz powiatu, lub gminy,
- kierownik urzędu stanu cywilnego.
Osoby te nie mogą delegować innych urzędników. Testamentu nie może sporządzić osoba „upoważniona” do dokonania danej czynności.
Testamentu allograficznego nie mogą sporządzić osoby głuche, lub głuchonieme.
Oprócz urzędnika niezbędnym do sporządzenia testamentu, jest dwóch świadków (którzy nie mogą być wskazani w testamencie jako beneficjenci).
Spadkodawca dyktuje testament, urzędnik natomiast spisuje protokół. Po jego odczytaniu , zostaje podpisany przez spadkodawcę, urzędnika oraz świadków. Jeśli spadkodawca nie może się podpisać – sporządza się odpowiednią adnotację w protokole.
W obecnej sytuacji, kiedy powyższe urzędy znacząco oddaliły się od mieszkańców (trudno sobie np. wyobrazić prezydenta Warszawy, czy Krakowa, którzy uczestniczą w sporządzaniu testamentu), ta forma testamentu ulega zanikowi.
Zobacz też: Testament wspólny małżonków
DZIAŁ 2: Testamenty szczególne.
W odróżnieniu od testamentów zwykłych, specjalne posiadają dwa ograniczenia :
- Mogą być sporządzone wyłącznie w określonych w kodeksie cywilnym okolicznościach
- Tracą moc po upływie 6 miesięcy od dnia ustania ww. okoliczności
- bieg terminu ulega zawieszeniu na czas w którym spadkobierca nie może sporządzić innego testamentu.
Okoliczności:
- Istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy.
- (np. oświadczenie „na łożu śmierci” – kiedy nie ma czasu na zorganizowanie innej formy)
- Istnieją inne okoliczności, przez które sporządzenie testamentu w innej formie jest niemożliwe, lub bardzo utrudnione.
- Dotyczy sytuacji w których spadkodawca nie może sporządzić testamentu pisemnego – np. z uwagi na problemy z pisaniem i czytaniem (np. w wyniku afazji po wylewie), jest fizycznie niezdolny do czytania i pisania (np. w wyniku paraliżu, lub choroby).
- Dotyczy również sytuacji, w których nie można sporządzić innego testamentu (notarialny, allograficzny)- niezależnie od przyczyn.
Testament ustny
Najpopularniejszy z testamentów szczególnych, zwłaszcza w małych miejscowościach. Często nadużywany z racji nieznajomości szczegółów go dotyczących. Obie przesłanki są od siebie niezależne.
Procedura:
- Spadkodawca wygłasza swój testament w obecności co najmniej 3 świadków
- Świadkowie muszą potwierdzić testament:
- Przed śmiercią spadkodawcy : Jeden ze świadków spisuje treść testamentu w terminie nie późniejszym niż rok od jego wygłoszenia. Musi się pod nim podpisać spadkodawca , oraz co najmniej 2 świadków (powinni wszyscy).
- Po śmierci spadkodawcy : Jeśli nie spisano testamentu w ww. sposób, jego treść powinna być potwierdzona przez świadków w terminie 6 miesięcy od daty otwarcia spadku- podczas postępowania o stwierdzenie nabycia spadku zostaną przesłuchani przez sąd w charakterze świadka. Jeśli przesłuchanie wszystkich świadków jest niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, sąd może poprzestać na przesłuchaniu 2 świadków.
Testament na statku lub w samolocie (podróżny)
Jest odpowiednikiem testamentu allograficznego, tylko że w miejsce urzędnika samorządowego, oświadczenie przyjmuje i spisuje dowódca statku, lub jego zastępca- w obecności 2 świadków.
Następnie pod protokołem podpisują się spadkodawca, dowódca lub jego zastępca oraz świadkowie.
Testament wojskowy
Może być sporządzany przez żołnierzy, oraz pracowników cywilnych Sił Zbrojnych w przypadku:
- mobilizacji
- wojny
- niewoli
Zobacz serwis: Testament