Dzieje się tak po części dla tego, że definicje i rozwiązania kodeksowe są stosunkowo lakoniczne, sama instytucja ma zaś ograniczone zastosowanie w przypadku spadków o niewielkiej wartości.
Generalnie wykonawcą testamentu może zostać każda pełnoletnia osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych (czyli nie ubezwłasnowolniona). Musi być wyraźnie wskazana przez spadkodawcę w testamencie (najlepiej imiennie, wraz ze wskazaniem np. nazwisk rodziców).
Wykonawca testamentu może odmówić przyjęcia tej roli – w tym celu musi złożyć odpowiednie oświadczenie przed sądem.
Wykonawcą testamentu nie musi być nikt z grona spadkobierców. Może to być osoba zaufana spadkodawcy.
Jakie są zadania wykonawcy testamentu
Wykonawca (o ile spadkodawca nie nałoży na niego innych zadań związanych ze spadkiem)- jest przede wszystkim zarządcą majtku spadkowego. Jego zadaniem jest sprawowanie nad nim pieczy i np. dbanie o to aby jego stan się nie pogorszył.
Wykonawca może podejmować również decyzje przekraczające zwykły zarząd rzeczą , a więc m.in. ją sprzedać – jeśli jest to np. niezbędne do uregulowania długów spadkowych i nie stoi w sprzeczności z poleceniami spadkodawcy (który np. poleciłby określony przedmiot pozostawić i wydać spadkobiercy).
W szczególności do zadań wykonawcy testamentu należy:
- zarządzanie majątkiem spadkowym,
- spłacenie długów spadkowych,
- wykonanie zapisów i poleceń,
- następnie wydanie spadkobiercom majątku spadkowego zgodnie z wolą spadkodawcy i kodeksem cywilnym.
W przypadku powołania wykonawcy testamentu, spadkobiercy (do czasu działu spadku) pozbawienie są prawa zarządu majątkiem spadkowym. W szczególności nie mogą sprzedać przedmiotów do niego należących – mogą natomiast sprzedać swój udział w spadku.
Jakie są uprawnienia wykonawcy testament
Wykonawca testamentu może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z zarządu spadkiem.
Może również pozywać w sprawach o prawa należące do spadku i być pozywany w sprawach o długi spadkowe.
Jednocześnie nie powinien sięgać o swojego majątku w celu spłacenia długów spadkowych (chyba, że co innego zostało wskazane w testamencie).
W wypadku poniesienia przez wykonawcę testamentu kosztów związanych z zarządem – należą one do długów spadkowych – tym samym, w przypadku nie możności ich zaspokojenia z majątku spadkowego- obciążają spadkobierców.
Co więcej – wykonawcy należy się również wynagrodzenie za jego działania – jeśli nie zostało ustalone w testamencie – powinno odpowiadać wartości wykonanej pracy.
Kiedy kończy się praca wykonawcy
Obowiązki wykonawcy wygasają w przypadku:
- wypełnienia zadań narzuconych przez ustawę, lub spadkodawcę (zazwyczaj po dokonaniu działu spadku),
- śmierci wykonawcy,
- odmowy przyjęcia obowiązku,
- odwołania wykonawcy przez sąd z ważnych powodów (na wniosek jego samego, bądź innych zainteresowanych jak spadkobiercy, czy zapisobiorcy).