Samotni Polacy w pułapce spadkowej: Kto przejmie Twój majątek po śmierci? Co z testamentem?

• Testament jest obecnie coraz bardziej docenianą formą zarządzania majątkiem
• Testamenty sławnych osób, jako przykłady z życia wzięte
• Testament osoby bezdzietnej, singla – na co zwrócić uwagę, co można uwzględnić?
• Testament może być spisany własnoręcznie i nie wymaga obecności notariusza ani świadków

Z danych wynika, że około 23% gospodarstw domowych w Polsce to osoby żyjące samotnie, a liczba singli wciąż rośnie^[1]. Podobnie zwiększa się liczba bezdzietnych^[2], którzy często stają przed wyjątkowym wyzwaniem – kwestią zabezpieczenia swoich aktywów i zadecydowania, komu przekażą swój dorobek. Spisanie testamentu dla osób stanu wolnego, choć może wydawać się tematem odległym, pozwala na kontrolowanie przyszłości oraz budowanie swojego dziedzictwa.

Testament jest obecnie coraz bardziej docenianą formą zarządzania majątkiem

Sformalizowanie naszej ostatniej woli w testamencie to ważny krok, pozwalający na samodzielne zadecydowanie o przyszłości majątku oraz innych dóbr osobistych.  Dzięki temu możemy mieć pewność, że nasze decyzje będą respektowane, a ewentualne spory spadkowe zminimalizowane. To także szansa, by wspierać wybrane cele charytatywne lub organizacje, co sprawia, że testament staje się nie tylko formalnością, ale także wyrazem naszych wartości i życiowych priorytetów.

Co ciekawe, wiele znanych bezdzietnych osób – od hollywoodzkich ikon po gwiazdy muzyki – zdecydowało się na świadome rozporządzenie swoimi oszczędnościami. Takie przykłady inspirują również w Polsce, gdzie prawo do spisania testamentu staje się coraz bardziej docenianą możliwością zarządzania swoim dorobkiem. 

"Podjęcie decyzji z wyprzedzeniem sprawia, że możemy uniknąć potencjalnych konfliktów spadkowych oraz niejasności po naszej śmierci. Warto sporządzić testament nawet przy mniejszym majątku, aby jasno określić swoje życzenia. Należy także pamiętać, że taki dokument można aktualizować, wprowadzać do niego zmiany, gdy zmienia się sytuacja życiowa lub pojawiają się nowe priorytety" - mówi ekspertka Intrum, Justyna Krysiewicz-Rećko

Testamenty sławnych osób, jako przykłady z życia wzięte

Jedną z najbardziej znanych osób, która zadeklarowała podział swoich dóbr w testamencie, była Marilyn Monroe. Nieposiadająca własnych dzieci, Monroe przeznaczyła część swojej spuścizny osobom z bliskiego otoczenia, w tym swojemu trenerowi aktorskiemu, Lee Strasbergowi oraz wieloletniej przyjaciółce. Ostatnia wola aktorki przeszła do historii także jako źródło sporów prawnych, gdyż Strasberg zmarł, a prawa te odziedziczyła jego żona Anna, która nie miała osobistej relacji z Monroe. To wywołało sprzeciw i liczne dyskusje na temat tego, czy prawa do wizerunku gwiazdy powinny być zarządzane przez kogoś spoza jej bliskiego kręgu.^[3]

Innym przykładem jest Karl Lagerfeld, który przed śmiercią wyraził wolę, by jego kotka Choupette była finansowo zabezpieczona na przyszłość. Jego majątek, szacowany na 200 milionów dolarów, miał być częściowo przeznaczony na jej opiekę – co jest możliwe we Francji i Niemczech, gdzie prawo dopuszcza przekazanie środków na rzecz zwierząt, choć formalnie przez powiernika. Dzięki zapisowi testamentowemu, pupilka, której Lagerfeld zapewnił luksusowe życie, otrzymała pełne zaplecze finansowe po jego odejściu.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Testament osoby bezdzietnej, singla – na co zwrócić uwagę, co można uwzględnić?

Osoby bezdzietne oraz single, jak inni, mają możliwość świadomie kierować swoim majątkiem, przeznaczając go na cele zgodne z ich osobistymi wartościami. Przykładowo, jak Lagerfeld, coraz częściej decydują się na uwzględnienie swoich zwierząt w testamentach, chcąc zapewnić im bezpieczną przyszłość. Trend ten rośnie, zwłaszcza w krajach, gdzie przepisy pozwalają na przekazanie środków na opiekę nad zwierzęciem poprzez powierników lub organizacje zajmujące się ich dobrostanem^[4]. Dzięki takim zapisom właściciele mogą być pewni, że ich ulubieńcy będą mieli zagwarantowaną odpowiednią opiekę, nawet gdy ich już zabraknie. 

Ostatnia wola daje także możliwość przekazania części środków nie tylko rodzinie czy pupilom, ale i wybranym instytucjom, które działają na rzecz idei bliskich sercu danej osoby. "W Polsce zapisania majątku na rzecz organizacji pożytku publicznego lub fundacji można dokonać poprzez testament, jasno określając w nim, komu ma on zostać przekazany. Aby uniknąć nieporozumień oraz ewentualnych sporów, dokument powinien precyzyjnie wymieniać instytucję (np. nazwę fundacji). Ważne jest również, aby był on zgodny z wymaganiami formalnymi – najlepiej spisany własnoręcznie lub u notariusza, co zwiększa jego prawomocność i utrudnia podważenie treści: - wyjaśnia Justyna Krysiewicz-Rećko.

Testament może być spisany własnoręcznie i nie wymaga obecności notariusza ani świadków

Przykłady Monroe oraz Lagerfelda pokazują, jak testament pozwala nie tylko na zarządzenie materialną stroną swojego życia, ale też na realizację wyższych celów. W Polsce single jak najbardziej mogą zdecydować się na ten krok – czy to z myślą o rodzinie, przyjaciołach, czy wspieraniu organizacji pożytku publicznego.  

"Warto pamiętać, że świadome sporządzenie testamentu nie wymaga dużych nakładów czasu ani skomplikowanej wiedzy. Samodzielne spisanie testamentu w Polsce jest stosunkowo proste – wystarczy własnoręcznie napisać dokument, zawierając w nim swoje dane, jasno określone dyspozycje dotyczące majątku oraz datę i własnoręczny podpis. Testament spisany własnoręcznie (holograficzny) nie wymaga obecności notariusza ani świadków, ale dla dodatkowego bezpieczeństwa warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć potencjalnych błędów formalnych" - dodaje ekspertka.

^[1] populationof.net Polska liczba ludności (na żywo)  https://www.populationof.net/pl/poland/

^[2] spis.gov.pl Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021 https://spis.gov.pl/

^[3] liveabout.com Summary of the Last Will and Testament of Marilyn Monroe https://www.liveabout.com/marilyn-monroe-will-testament-3505094

^[4] stacklaw.com Can I leave an inheritance to my pets when I die? https://stacklaw.com.au/news/wills-and-wealth-protection/can-i-leave-an-inheritance-to-my-pets-when-i-die