Poprzedni testament odwołany jest przez kolejny testament wtedy, gdy wyraźnie w nim testator napisał, że odwołuje testament sporządzony określonej daty.
Natomiast, gdy takiej klauzuli testator nie zawarł to odwołaniu ulegają tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu (art. 947 Kodeksu Cywilnego).
Najłatwiej będzie mi to przedstawić na przykładach.
Klasycznym przykładem mogą być takie testamenty, że w pierwszym testamencie został powołany do całości spadku spadkobierca A, w drugim już spadkobierca A i B, co oznacza, że poprzedni testament został skutecznie odwołany, bo w drugim testamencie testator wyraźnie wskazuje dwóch spadkobierców, którzy dziedziczą w częściach równych, chyba, że testator wskazał wyraźnie, że A dziedziczy w 2/3 a B dziedziczy w 1/3. Jeśliby odnalazł się kolejny, trzeci testament, w którym powołano do całości spadku tylko spadkobiercę A, a dla dotychczasowego B uczyniono zapis np. określonego składnika masy spadkowej, to ten trzeci testament odwołuje dwa poprzednie. B już nie jest spadkobiercą a tylko zapisobiercą.
Natomiast odwołanie tego zapisu powinno być wyraźne w kolejnym testamencie, bo sporządzenie czwartego testamentu w którym testator napisałby, że wolą jego jest, aby dziedzicem jego majątku był spadkobierca C, w miejsce A, nie powoduje odwołania zapisu na rzecz B. Zapis można odwołać również w ten sposób, że sporządzi się nowy testament, w którym odwoła się tylko ten zapis.
Zapis zostanie unieważniony również wtedy, gdy spadkodawca testament zniszczy, ale zniszczyć może tylko własnoręczny. Fizycznie nie będzie on istniał, więc powstanie domniemanie, że spadkodawca w ten sposób chciał odwołać swoją wolę, zawartą w tym testamencie. Zniszczyć nie może ani testamentu notarialnego ani sporządzonego w innych formach.
Idąc wyżej określonym tokiem rozumowania, założyłam istnienie kolejnego, piątego testamentu, który wydziedzicza spadkobiercę A. Pozostaje zatem spadkobiercą tylko C, z obowiązkiem wykonania zapisu na rzecz B.
Zobacz również serwis: Testament
Wola spadkodawcy
Istotnym przepisem przy tłumaczeniu nieprecyzyjnych postanowień testamentowych jest art. 948 kc stanowiącym, że testament należy tak tłumaczyć, aby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy, a jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, to należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść.
Testator posiada niezbywalne prawo odwoływania swojej woli za życia. Nie może sporządzić testamentu z takim zapisem, że zrzeka się jego odwołania, bo to będzie zapis niezgodny z prawem.
Dlatego, jeśli zostanie odnalezionych kilka testamentów, być może sporządzanych w jednym dniu, albo w ciągu kilku dni, ale w nieodległym czasie, to jeśli nie zawierają wad oświadczenia woli w zakresie możliwości świadomego albo swobodnego powzięcia decyzji, działania pod wpływem błędu lub groźby, należy je tak zinterpretować, by oddać najpełniej ostatnią wolę spadkodawcy.
Istnieje w tym zakresie bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego, z którego sądy powszechne korzystają przy orzekaniu w tego typu sprawach.
Zobacz również: Interpretacja testamentu